Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Superato ut dixi Marcello, reversoque[*](reuersoque, Lind; euersoque, V.) Serdicam, unde oriebatur, in castris Augusti per simulationem tuendae maiestatis imperatoriae, multa et nefanda perpetrabantur.[*](perpetrabantur G; perpetrabant, V.)

Nam si super occentu soricis vel occursu mustelae, vel similis signi gratia consuluisset quisquam[*](quisquam, Heraeus, cf. xxii. 16, 19; quemquam, V.) peritum, aut anile incantamentum ad leniendum adhibuisset dolorem, quod medicinae quoque admittit auctoritas, reus unde non poterat opinari delatus, raptusque in iudicium, poenaliter interibat.

Per id tempus fere servum[*](fere or ferme, Wagner, seruum, Heraeus; fer (lac. 11 letters) num, V.) quendam, nomine Danum, terrore tenus uxor rerum levium incusarat: hanc incertum unde notam[*](hancincertum unde notam, Heraeus; incusarat (lac. of 7 letters) certum an*cincertum (c after * added by V2) undenso tam, V.) Rufinus subsedit,[*](subsedit, Clark; subsidebat, Val., subseda, V.) —quo indicante quaedam cognita per Gaudentium, agentem in rebus, consularem Pannoniae tunc Africanum, cum convivis rettulimus interfectum—apparitionis praefecturae praetorianae tum etiam princeps ob devotionem.

Is[*](is, Val; bis, V.) (ut loquebatur iactantius) versabilem feminam, post nefandum concubitum, in

v1.p.234
periculosam fraudem illexit; suasit consarcinatis mendaciis laesae maiestatis arcessere maritum insontem, et fingere quod velamen purpureum, a Diocletiani sepulcro furatus, quibusdam consciis occultabat.

Hisque ad multorum exitium ita formatis, ipse spe potiorum ad imperatoris pervolat castra, excitaturus calumnias consuetas. Reque comperta, iubetur Mavortius, tunc praefectus praetorio, vir sublimis constantiae, crimen acri inquisitione spectare, iuncto ad audiendi societatem Ursulo (largitionum comite) severitatis itidem non improbandae.

Exaggerato itaque negotio ad arbitrium temporum, cum nihil post tormenta multorum inveniretur, iudicesque haererent ambigui, tandem veritas respiravit oppressa, et in abrupto necessitatis mulier Rufinum totius machinae confitetur auctorem, nec adulterii foeditate suppressa; statimque legibus contemplatis, illi amore recti concordes et iusti,[*](contemplatis, Val.; illi amore recti, Novák (iudices idem, scripseram); concordes et iusti, Eyssen.; contem (lac. 24 letters) ordes. V.) ambos sententia damnavere letali.

Quo cognito Constantius fremens, et tamquam vindicem salutis suae lugens exstinctum, missis equitibus citis, Ursulum redire ad comitatum minaciter iussit. Qui cum eo venisset adireque principem vellet, ab aulicis arcebatur, ne defendendae

v1.p.236
posset assistere[*](qui cum eo .adsistere, Novák; posse adsistere ueritatis et tale, V.) veritati; sed ille spretis qui prohibebant, perrupit intrepidus, ingressusque consistorium, ore et pectore libero docuit gesta; hacque fiducia linguis adulatorum occlusis, et praefectum et se discrimine gravi subtraxit.

Tune illud apud Aquitanos evenit, quod latior fama vulgarat. Veterator quidam ad lautum convivium rogatus et mundum, qualia sunt in his regionibus plurima, cum vidisset linteorum toralium purpureos[*](purpureos, Giinther; per duos, V.) clavos ita latissimos, ut sibi vicissim arte ministrantium cohaererent, mensamque operimentis paribus tectam, anteriorem chlamydis partem utraque manu vehens intrinsecus, structuram omnem ut amictus adornaverat principalis; quae res patrimonium dives evertit.

Malignitate simili quidam agens in rebus in Hispania ad cenam itidem invitatus, cum inferentes vespertina lumina pueros exclamasse audisset ex usu vincamus, verbum sollemne[*](uerbum, Her., sollemne, Lind.; perun (lac. 8 letters) lemne (lac. 11 letters), V.) interpretatum atrociter delevit nobilem domum.

Haec taliaque ideo magis magisque crescebant, quod Constantius impendio timidus et de vita sollicitus,[*](etsollicitus, Novák in lac. of 18 letters.) semper se ferro peti[*](ferro peti, Novák; feriri, EBG; ferri, V.) sperabat, ut Dionysius tyrannus ille Siciliae, qui ob hoc idem vitium

v1.p.238
et tonstrices docuit filias, necui alieno ora committeret leviganda, aedemque brevem, ubi cubitare sueverat, alta circumdedit fossa eamque ponte solubili superstravit, cuius disiectos asseres et axiculos secum in somnum abiens transferebat, eosdemque compaginabat, lucis initio processurus.

Inflabant itidem has malorum civilium bucinas potentes in regia, ea re ut damnatorum petita bona suis accorporarent, essetque materia per vicinitates eorum late grassandi.

Namque ut documenta liquida prodiderunt, proximorum fauces aperuit primus omnium Constantinus, sed eos medullis provinciarum saginavit Constantius.

Sub hoc enim ordinum singulorum auctores, infinita cupidine divitiarum arserunt, sine iustitiae distinctione vel recti, inter ordinarios iudices Rufinus primus praefectus praetorio, et inter militares equitum magister Arbetio, praepositusque cubiculi Eusebius,[*](Eusebius, Lind.; Lucillianus (?), Val.; laps (lac. 19 letters) annus, V.) --- anus quaestor, et in urbe Anicii, quorum ad avorum[*](quorum ad auorum, Pet.; aniciique (la c. 27 letters), uorum, V.) aemulationem posteritas tendens, satiari numquam potuit cum possessione multo maiore.

v1.p.240