Res Gestae

Inter montium celsorum amfractus, immani pulsu Rhenus exoriens, per scopulos extenditur altos,[*](exoriens per, scripsi; exoriens per praeruptos, Val. in lac. of 11 letters; pulsurhen . pulos, V.) nullos advenas amnes[*](altos, scripsi.;) adoptans, ut per[*](nullos advenas am, Gronov added in lac. of 10 letters extenditur nes, V.) cataractas inclinatione praecipiti funditur Nilus. Et navigari ab ortu poterat primigenio copiis exuberans propriis, ni ruenti curreret similis potius[*](per, Val. added in lac. of 3 letters. similis potius, Val.; sim (lac. of 8 letters), quam, V.) quam fluenti lenius amni.[*](lenius amni, scripsi in lac. of 6 letters.)

Iamque ad plana volutus,[*](ad plana volutus, Petschenig; ad (lac. 7 letters) solutus, V.) altaque divortia riparum adradens, lacum invadit rotundum et vastum, quem Brigantiam accola Raetus appellat, perque quadringenta et sexaginta stadia longum, parique paene spatio late diffusum, horrore silvarum squalentium inaccessum, nisi qua vetus illa Romana virtus et sobria iter composuit latum, barbaris et natura locorum et caeli inclementia refragante.

Hanc ergo paludem spumosis strependo[*](strependo, G; stridendo, Traube; stertendo from tertendo. ) verticibus amnis irrumpens, et undarum quietem permeans pigram, mediam velut finali intersecat libramento, et tamquam elementum perenni discordia separatum, nec aucto nec imminuto agmine quod intulit, vocabulo et viribus absolvitur integris, nec contagia deinde ulla perpetiens, oceani gurgitibus intimatur.

Quodque

Sic Alpheus oriens in Arcadia, cupidine fontis Arethusae captus, scindens Ionium mare, ut fabulae ferunt, ad usque amatae confinia proruit nymphae.[*](proruit (progreditur, G) nymphae, Arbetio expectans, BG; progrontusque barbaros (lac. of 2 1/5 lines) barbaros dum, V.)

Arbetio qui adventus barbarorum nuntiarent non exspectans dum[*](proruit (progreditur, G) nymphae, Arbetio expectans, BG; progrontusque barbaros (lac. of 2 1/5 lines) barbaros dum, V.) adessent, licet sciret aspera orta bellorum, in occultas delatus insidias, stetit[*](insidias stetit, E, Val.; insi (lac. of 6 letters), TV.) immobilis, malo repentino perculsus.

Namque improvisi[*](namque inprovisi, Langen added in lac. of 7 letters; visi, V.) e latebris hostes exsiliunt, et sine parsimonia quicquid offendi poterat telorum genere multiplici configebant; nec enim resistere nostrorum quisquam potuit, nec aliud vitae subsidium, nisi discessu sperare veloci. Quocirca vulneribus declinandis intenti, incomposito agmine milites huc et illuc dispalantes, terga ferienda dederunt. Plerique tamen per angustas semitas sparsi, periculoque praesidio tenebrosae noctis extracti, revoluta iam luce, redintegratis viribus agmini quisque proprio sese consociavit. In quo casu ita tristi et inopino, abundans numerus armatorum, et tribuni desiderati sunt decem.

Ob quae Alamanni sublatis animis ferocius incedentes secuto die[*](secuto die, Clark; se cotidie, VI,) prope munimenta Romana, adimente matutina nebula lucem, strictis

Verum cum plerosque recentis aerumnae documenta terrerent, et[*](et intuta, Val.; intota, V.) intuta fore residua credens haereret Arbetio, tres simul exsiluere tribuni, Arintheus agens vicem armaturarum rectoris, et qui equestrem turmam comitum tuebatur, et Bappo ducens promotos.

Qui cum commissis sibi militibus, pro causa communi se velut propria Deciorum veterum exemplo voventes, more[*](Qui cum comnmissisuouentes, more, Her. (cf. xvi. 10, 3; xxiii. 5, 19); promote (lac. 30 letters) missis sibi (lac. of 11 letters) causa communis velut propri (lac. of 18 letters) ueterum exemplo usuentere, V.) fluminis hostibus superfusi, non iusto proelio sed discursionibus rapidis,[*](rapidis, Her. in lac. of 9 letters.) universos in fugam coegere foedissimam. Qui dispersi laxatis ordinibus, dumque elabi properant impediti, corpora nudantes intecta, gladiorum hastarumque densis ictibus truncabantur.

Multique cum equis interfecti iacentes, etiam tum eorum dorsis videbantur innexi; quo viso omnes e castris effusi, qui prodire in proelium cum sociis ambigebant, cavendi immemores, proterebant

Hocque exitu proelio terminate, imperator Mediolanum ad hiberna ovans revertit et laetus.

Exoritur iam hinc rebus afflictis, haut dispari provinciarum malo calamitatum turbo novarum, exstincturus omnia simul, ni Fortuna moderatrix humanorum casuum motum eventu celeri consummavit, impendio formidatum.

Cum diuturna incuria Galliae caedes acerbas rapinasque et incendia, barbaris licenter grassantibus, nullo iuvante perferrent, Silvanus pedestris militiae rector, ut efficax ad haec corrigenda, principis iussu perrexit,[*](principis iussu perrexit, Val.; primum ipsius superrexit, V.) Arbetione id maturari modis quibus poterat adigente, ut absenti aemulo quem superesse adhuc gravabatur periculosae molis onus impingeret.[*]( gravabatur . impingeret, BG in lac. of about 3 lines in V.)

Dynamius quidam[*](Dynamius quidam, Val. added; G has lac. of 3 letters.) actuarius sarcinalium principis iumentorum, commendaticias ab eo petierat litteras ad amicos, ut quasi familiaris eiusdem esset

Memorato itaque duce Gallias ex re discursante, barbarosque propellente, iam sibi diffidentes et trepidantes, idem Dynamius inquietius agens, ut versutus et in fallendo exercitatus, fraudem comminiscitur impiam, subornatore et conscio, ut iactavere rumores incerti, Lampadio praefecto praetorio, et Eusebio ex comite rei privatae, cui cognomentum erat inditum , atque Aedesio ex magistro memoriae, quos ad consulatum ut amicos iunctissimos idem curarat rogari praefectus; et peniculo serie litterarum abstersa, solaque[*](solaque, Traube; sola, V.) incolumi relicta subscriptione, alter multum a vero illo dissonans superscribitur textus: velut Silvano rogante verbis obliquis, hortanteque amicos agentes intra palatium, vel privatos, inter quos et Tuscus erat Albinus, aliique plures, ut se altiora coeptantem, et prope diem loci principalis aditum petiturum iuvarent.[*](aditum petiturumiuuarent, Petschenig; aditurum, without lac., V.)

Hunc fascem ad arbitrium figmenti compositum,[*](compositum, Val.; co (lac. of 7 letters) sit, V.) vitam pulsaturum insontis, a Dynamio susceptum

Confestimque iniquitate rei percitus Malarichus, gentilium rector, collegis adhibitis strepebat immaniter, circumveniri homines dicatos imperio per factiones et dolos minime debere proclamans, petebatque ut ipse relictis obsidum loco necessitudinibus suis, Mallobaude armaturarum tribuno spondente quod remeabit, velocius iuberetur ire ducturus Silvanum, aggredi nihil tale conatum, quale insidiatores acerrimi concitarunt; vel contra se paria promittente, Mallobaudem orabat properare permitti, haec quae ipse pollicitus est impleturum.

Testabatur enim id se procul dubio scire, quod siqui mitteretur externus, suopte ingenio Silvanus etiam nulla re perterrente timidior, composita forte turbabit.

Et quamquam utilia moneret et necessaria, ventis tamen loquebatur incassum. Namque Arbetione auctore, Apodemius ad eum vocandum cum