Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Magna dilectio est, fratres dilectissimi, omnipotentis dei erga genus humanum, quae intellecta quidem perducit ad regna caelestia, non intellecta autem deducit ad inferos. deus enim beneficium suum gratum uult esse et fructiferum, ut et nobis proficiat et illum misereri delectet.

Igitur quoniam bonus est et omnes homines saluos uult fieri, exemplum nobis iustitiae in Iob famulum suum demonstrauit, sicut praesens lectio contestatur, quod secuti et malo carere et ad bonum uenire possimus non solum a poena liberi, sed et remunerati.

Quam ergo admirabilis est sanctissimus Iob, qui ante legem litteris editam operibus suis exemplar legis ostendit nulla in hac causa alicuius documenta addiscens, sed natura ipsa duce, cui deus iustitiae semina naturaliter inesse decreuit, creatori reuerentiam pia deuotione seruauit!

Quanta igitur laude dignus est et quibus uerbis facta eius debeant extolli, cui neque ante legem neque post legem parem possumus inuenire? quamuis si quis posset gesta eius mirari, non iam cum eo conferendus erat neque ei similis iure [*]( 3 cf. Grn. 22, 8 14) of. I Tim. 2, 4 ) [*]( 2 patriarcha] posl hoc uerbum deest F usque ad p. 356, 22 5 dilectio] •••ffectio P dilectissimi] karissimi P 8 benificium C et GIt. OM. X 9 dilectet CNX 10 igitnx] igitur delectet (delectet rrag.) M homines OtM. Jf nnl M 11 eiemplntn] ut eieraplum P 12 ricnti OA 13 possemns N, E (corr.), B liberari M 14 remonerati (eorr. m. rec. remnnerari) M rerannerari X 15 quem (corr.) N 16 litteris legem P 18 cui] cuius M aemina natnraliter] aeminatnr aliter NX 20 dig>**nus M 22 possum (lacuna 4 lite.) venire M possumus] possimns N 23 imitari P cui afoentitur Tumer ) [*]( 23* )

356
diceretur. non enim suum erat quod talis exstiterat, quia exemplum secutus fuerat alienum. sanctus autem lob, cum nihil tale uidisset neque uoluminibus lectitasset, talem se praestitit, ut nullius aliquid in se conlatum haberet, sed ipse ceteris conferret formam praebens mirabilium gestorum ad dominum promerendum. quare et domini testimonio commendatur dicentis: animaduertisti ad puerum meum Iob? non est enim similis ei quisquam in terris uerus dei cultor.

Qui tantum potuit mereri, cui tale testimonium dominus perhibet, nisi huic, qui non imitator inuenitur, sed auctor eorum quae gessit? unde et uerus dei cultor adseritur. nulla enim potest simulatio commenticiae ueritatis in eo uideri, qui ante se non habet talem. omnis enim qui fingit, hoc fingit quod cernitur imitari.

Et his tamen omnibus adhuc potiora sunt quae dicantur. in his enim laudibus nulla probamenta tribulationum fuerunt, sed propositum deo dicatum in exercitio et obseruationibus constitutum, quod quia ad coronam meritorum temtatori non uisum est plenum, petit ut permitteretur ei diuersis temtationibus probare eius iustitiam, ut in multis constrictus alicubi haereret et posset modum excedere, quia ad hoc solent peccantibus diuersae poenae inferri, ut, quia nemo omnia potest ferre tormenta, aliquod illorum eliciat ei ueritatis confessionem.

Itaque permissum est temtatori omnia eius exterminare et perdere usque ad mortem filiorum, ut, si damnum ferret boum, ouium non ferret; aut si et ouium ferret, camelorum [*](7 Hiob 1, 8 11 cf. Hiob 1, 8 19 cf. Hiob 1, 11 24 cf. Hiob 1, 12—19 )[*](def.F) [*](4 conlatam G con latam (corr. latum) d 7 ad om. X 8 deus (corr.) C 9 meriri CNE cui] car P tali M 10 perhiberet P 11 ueritas M 12 commentiae M 15 hominibuB C nominibua GA 17 et om. P 20 constructus X 21 et] ut et (ut eras.) C possit M possent (corr.) C excidere C, N (corr.), EB 22 diuenae hinc rursus F incipit 23 eliciat] aliter eliceat extraat P eliceat X 26 boum] aut m bonum C bonum (corr.) F bouum G, (corr.) A et] non P om. X eamelorum amissionem non ferret om. N )

357
amissionem non ferret neque seruorum aut totius substantiae; aut si, quia grandis animi erat et satis merae deuotionis, his omnibus non uinceretur, certe uel affectu caritatis cogente frangeretur morte simul omnium filiorum. sed quia ante legem editam legem in corde suo scriptam habebat, nulla damna neque orbitates minorem illum in dei deuotione fecerunt, ut formam daret deum ex toto corde super omnia diligendum. quanta ergo dignus est gloria, qui ante legem legem seruauit, ut lex, quae futura erat, quo modo custodienda erat, demonstraret non in uerbis, sed actor in factis!-

Et quia temtator inreuerens est nec haec gloria satis ei uisa est ad probationem uiri iusti, nisi aliud aduersus eum machinaretur, quod sciret ab homine ferri non posse, petit iterum, ut illum ipsum saeuo uulnere percuteret a capite usque ad ungues. et cum hoc permissum esset, quia fides ei haberi non debet, praeceptum est ei, ut animam eius seruaret propter arbitrium, ne quid uiolenter auderet in eum, quem rationis iure superare non poterat. accepta igitur potestate recrudescente in se crudelitatis saeuitia percussit uirum iustum plaga magna nimis, ut nihil esset in corpore quod inmune esset a uulnere, quod nemo hominum tolerare posset, nisi solus Iob, qui uincere potuit satanan. et cum nec sic nequitia diaboli aliquid contra deum uiro iusto eliceret, memor fuit pristinae calliditatis suae, qua decepit Adam, si posset et istum per mulierem decipere, quia facile quis decipitur per domesticum. [*]( 5 cf. Rom. 2, 15 6 cf. Hiob 1, 21. 22 7 cf. Matth. 22, 37 13 cf. Hiob 2, 5 15 cf. Hiob. 2, 6 18 cf. Hiob 2, 7 ) [*](1 feret M 2 merę (corr. mirg) N hiis P 3 non om. P 5 editem C 7 addiligendam NX 10 auctor PCNX 11 bę N satis OM. P 13 ferre GA 14 ee aaalnere G, d (corr.) 15 angeas N 17 audiret CN (corr.) 18 superire NFB non om. M 19 crudilitatis MN 20 magna om. GA in corpore quod inmune esset om. P 21 posse N nisi om. N 22 solum P sic] sit MGA 23 deum airo iasto eliceret memor fuit om. N 24 decipit C si] add. forte P )

358

Et in his omnibus nihil proficiens, immo detrimentum faciens inpudentissimus satanas non solum inmobilem inuenit dei seruum, sed et magistrum. in ipsa enim necessitate positus non tantum in dei timore durauit, uerum etiam uxorem contraria suggerentem increpans docuit omnia, quae deo permittente accidunt, fortiter toleranda. quod ad duplicem poenam pertinet inprouidi satanae, quia nec huic suasit quod uoluit et, cum huic inuidet, alios fecit discere quod nec hunc scire uolebat.

Quantum ergo prosit temptatio dei seruis et obsit dia-10 bolo, hac lectione plenius edocemur. cum enim putat se nocere eis, promouet eos et, cum unum persequitur, multos prouocat. uidentes enim auxiliis dei hunc protegi multi imitatores eius exsistunt. lucrum ergo uolens facere perdidit; semper enim furor eius damnosus est ei. nam dum non patitur iustos esse ne remunerentur, digniores eos facit et, cum zelatur sanctum Iob, duplicauit ei meritum in caelis et in terra, quia et hic auctus est et in caelos cum saluatore receptus, ut ista omnia ad sanctorum proficiant gloriam, ad diaboli uero poenam.