De Iacob
Ambrose, Saint, Bishop of Milan
Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.
profuit tamen mihi. coepi confiteri quod negabam, coepi delictum meum cognoscere et iniustitiam meam non operire, coepi pronuntiare aduersus me iniustitiam meam domino et tu remisisti impietates cordis mei. sed et [*]( 1 Gal. 5, 16 et 25 2 Rom. 8, 10 6 Coloss. 2, 14 7 Coloss. 3, 9 9 Cant. 5, S 13 Hebr. 10, 1 ) [*]( 2 xps A (8. m2 t sps) P sps VN sps xpi T (xpi s. u.) 4 si A (s. m2 t sic) PT legis APW. et V (s exp.) 211 (8 eras.) si 81\' (s. u m. ant.) sixE, om. cet. 6 chirografum FS1 cyrographum P DE cy.rografum A cyrografum cet. 10 meos A (o ex a) 11 quur A (corr. cuur) P 13 quia T om. cet. ideoque A (que s. u. m2) T etiam del. m2 A, om. T 17 habebamus A (ba exp. m2) habemus (corr. m2) PT erat enim A (enim 8. u. m2) T 19 quur A (cur m2) P 23 cepi A 24 cepi A cępi ViII 25 cepi A cępi V adueraum VD T ) [*]( XXXII Ambr. par* 2. ) [*]( 2 )
habes igitur quibus latio tibi profuit legis. sed dicis quia per legem superabundauit peccatum. sed ubi superabundauit peccatum, superabundauit et gratia. mortuus es peccato, homo; ergo lex iam non obest. resurgis per gratiam; ergo lex profuit, quia adquisiuit gratiam. accepisti etiam pignus Christi caritatis, quoniam qui pro te mortuus est aduocatus est tibi et sanguinis [*]( BI ) sui mercedem reseruat et qui peccatorem reconciliauit patri multo magis commendat innocentem et tuetur subditum, quia adsciuit innoxium.
Tanti igitur beneficii debitor non rependis obsequium? heredem te fecit, coheredem te fecit, heredem dei, coheredem Christi: spiritum tibi adoptionis infudit. numera haec et adiunge non tam ad debiti nexum quam ad muneris accepti [*]( CI ) [*]( 1 Rom. 3, 20 Gal. 2, 16 8 Philipp. 3, 3 13 Rom. 5, 20! 22 Rora. 8, 17 ) [*]( 2 possl ex posBd A 3 gloriabor P (1 ex r) 4 redemtus A 5 peccati VN remisaa sunt peccata N\' peccata sunt remissa T 12 profuit tibi N\' 13 supra abundauit alt. A (corr. m2) P 14 est A m2 T, b a ea ex 6 m1 P 0 homo n et (0 s. It.) T 15 lex iam A (b a mZ) iam lex T 16 quia A (s. m2 t qui) adquisiui A (carr. m2) P 18 mercem A (corr. m. ant., deinde m2 s. I cedem) N\' reseruat -4 (s. m2 i seruauit) seruauit T quia P 19 qui A (8. m2 i quia) PT 20 adsciuit A (s. m2 i Bciuit) PT sciuit nt scit i1\' (w.2 ex seluit) ¥lxE 21 rependis A (l a s. i »i2) P rependłs T (i s. ł) rependes cet. 22 coheredem te fecit a. u. m2 A coheredem ... dei om. P coheredem autem xpi 9t 24 conseruationem Costerius conuersationem libri )
adde quia uita beata his aduersis saecularium molestiarum aut passionum corporalium non [*]( E ) minuitur, sed magis probatur. adde quod uel patrimonii damna non sentit uel necessitudinum forti mente abscondit dispendia, absorbet dolorem. adde quia nescit naufragia qui semper in portu tranquillitatis est. quid illud quod labor tibi conmunis cum omni est creatura, quia propter te mundus ipse seruitutem tolerat corruptionis, quia cum sanctis tibi laboris huius et expectationis conmune consortium est? sol occasum suum [*]( F ) recognoscit, luna defectum, errorem stellarum lumina, dum totius corporis nostri expectatur redemptio. [*]( 2 Rom. 6, 4 12 Esai. 31, 9 13 Rora. 8, 18 23 Psalm. CIII 19 ) [*]( 1 es si] esse P compatere P sic commoriare P (in quo a eras.) et (c pr. exp.) V 2 consepellire P (1 pr. eras.) 3 paasioues eius tilE uide ... peccasti a. u. m2 A 7 te angit A (s. m2 i tangit) tangit P te tangit T te angitar H (an in ras.) 91\' (ur eras.) 8 adiectio AP in del. m2 A 9 nuui m2 21\' nunc %\'ml cet. 11 uam AP ntl 91\' (Q v\\2 in ras. ex i ut uidetur) amissione P (ne 8. u. m2) D 12 et dicetur 91\' (et 8. u. m. ant.) w\'\'\'E 15 scripturae P (e eras.) aduersus A (8. m\'2 t sis) P (corr. per ras.) 17 uel s. u. A 19 absorbet A (t s. u.) naufragium V 21 est ante cum WE, ante quia T 22 et del. m2 A, s. u. T 23 cfimune del. m2 A, s. u. T est del. m2 A, s. u. T 24 stellarum A (e ex i m2) ) [*]( 2* )
Sed uereris dubios uitae anfractus et aduersarii insidias, cum habeas auxilium dei, habeas tantam eius dignationem, ut filio proprio pro-te non pepercerit? pulchro uerbo usa est scriptura, ut dei patris erga te pium propositum declararet, qui morti obtulit filium. et filius mortis acerbitatem sentire non potuit, quod in patre fuit: nihil sibi reliquit, totum [*]( 453 A ) pro te obtulit, quod in plenitudine diuinitatis nihil ipse amisit et te redemit. considera affectum patrium. quod pietatis est quasi morituri filii suscepit periculum, quasi orbitatis hausit\' dolorem, ne tibi periret fructus redemptionis. tantum fuit domino studium tuae salutis, ut propemodum de suo pericli-II\'\' taretur, dum te lucraretur. ille propter te dispendia nostra suscepit, ut te diuinis insereret, caelestibus consecraret. mireĮ, etiam addidit: pro nobis omnibus tradidit illum, ut [*]( B ) ostenderet quod ita omnes diligat, ut dilectissimum sibi filium pro singulis traderet. pro quibus igitur quod super omnia est dedit, potest fieri ut non in illo uniuersa donauerit? nihil enim excepit qui omnium cessit auctorem.
nihil est igitur quod negari nobis posse uereamur, nihil est in quo de munificentiae diuinae diffidere perseuerantia debeamus, cuius fuit tam diuturna et iugis ubertas, ut primo praedestinaret, deinde [*]( C! ) uocaret et quos uocaret hos et iustificaret et quos iustificaret hos et clarificaret. poterit deserere quos tantis beneficiis suis usque ad praemia prosecutus est? inter tot beneficia dei num metuendae sunt aliquae accusatoris insidiae ? sed quis audeat [*]( 3 Rora. 8, 32 7 ColosB. 2, 9 14 et 17 Rom. 8, 32 21 Rom. 8, 30 ) [*]( 1 anfructna (corr. m2) AP 2 ausilium A dni A m2 T tantum A (a 8. u m2) ..dignationem (in era.s.) AP 3 uero A (a. m2 J uerbo) 4 scriptura* A 5 obtulit filium ... reliquit om. VN, in quibus pro te totum; post morti add. pro te totum obtulit T, in quo om. obtulit filium... totum pro te obtulit, sed add. haec in mg. 6 sibi APDT sibi ipse cet. 11 periclitaretur P (i pr. ex e m2) 12 dum de te A (de del. m2) P 17 non s. u. m2 A, om. P 18 excessit A concessit ed. Rom. 19 posse nobis N\' 21 tantum A (s. m2 t tam) P 22 et quos uocaret... quos iustificaret infra in mg. A 24 num*»etuend$ (m 8. u. m2) P Dummetuendę (nu et m alt. in ras.) A )
Sed etsi qua inminerent grauia, nequaquam nos a Christo [*]( EF ) separare deberent.
cur nos pro illo non etiam dura et acerba toleremus, qui pro nobis tam indigna suscepit? ideoque debet in nobis esse caritas, ut nullis periculis reuocemur a Christo. scriptum est enim: aqua multa excludere non poterit caritatem et flumina non concludent eam, quia torrentem transit anima diligentis. nulla tempestas, nullum profundum periculum, nullus terror mortis aut poenae uim caritatis inminuit; in his enim probamur, in his beata uita [*]( 454 A ) est, etiamsi multis periculis inundetur.
non enim frangitur sapiens doloribus corporis nec uexatur incommodis, sed etiam in aerumnis beatus manet. neque enim aduersa corporis uitae beatae munus inminuunt neque de eius aliquid suauitate delibant, quia non in delectatione corporis uitae beatitudo [*]( 5 Ioh. 5, 22 7 Psalm. XXVIUI 10 16 Cant. 8, 7 18 Psalm. CXXIII 5 ) [*]( 2 qui 8. u. m2 A qng 8. u. m2 P 3 afFectus (8 exp. m2) A religare A (i ex e m2) 4 peuior AT iudicem habeas Am2 PVNT 5 te ergo 31x 7 mercedem A (de s. u. m2) mercem VN dicet A (s. m2 t cit) T (e ex i) dicit 721 10 saeuiorem N\' seueriorem T (er s. ac.) 12 q in postea ins. ml A 13 seperare A et (crwr. ml) P acerba P (b ex u) 16 poterit A (8. m2 i tuit) non poterit excludere N\' 17 concludent A (s. m2 i unt) T (ent ex unt) 21 inundetur A (s. m2 dentnr) inundemur T 24 aliquid A (d 8. u. m2) suauitate aliquid UxE )
Est ergo beata uita in hominibus, sed in his scilicet, in quibus fuerit perfecta uita. perfecta autem uita non sensibilis ista, sed illa rationabilis secundum tractationem rationis et [*]( D ) mentis uiuacitatem. in quo non est portio hominis, sed perfectio, quae non tam in condicione est hominis quam in operatione; haec enim beatum facit. huic igitur uiro quid est bonum nisi ipse sibi? quod habet, et adest ei hoc bonum et causa ei erit futurorum bonorum. de hoc bono dixit Solomon: bibe aquam de tuis uasis et de puteorum tuorum fontibus. [*]( 15 Matth. 5, 10 24 Pronerb. 5, 15-18 ) [*]( 1 ab omni labe A (8. m2 i abominabile) abhominabile T (a. ab omni labe) in del. m2 A, om. V 3 indequorum P indecorem 31 (corr. m3) indecorum W (ecorom in ras.) 4 enaue sit (ait s. u. m2) i( mulce$t N mulceat SI" lcea in ras.) cet. 5 enim del. 21\', om. %xE 6 mens ê T 13 et (s. m2 etiam) A etiam T (s. i et gratiam) et gratiam om. VNT ei (om. etiam) APD 18 non (s. m2 in) A et (ex in) T 21 est in condicione St" 22 haec P et (s. m3 ea) A ea cet. 23 ei (alt.) A (s. m2 sibi) şibi erit ei T 24 dicit T salemon 9lx2? salomon cet. 25 uasis tuis D )
utere igitur interno bono tuo. testimonium autem boni huius maximum, quoniam qui habet alia non requirit. quid enim requirat qui inferiora despiciat, praestantissimo autem inhaereat, sicut scriptum est : ceruus amicitiae et pullus gratiarum confabuletur tibi? amicitia autem praecedat te et una sit tecum in omni tempore; bona enim uirtutum amicitia et summi boni caritas. nihil itaque aliud [*]( F ) quaerit perfectus ille nisi solum et praeclarum bonum. unde et dicit: unam petii a domino, hanc requiram, ut inhabitem in domo domini omnes dies uitae meae et uideam delectationem domini. neque uero eum tamquam angustum inopemque fastidias, quia unius boni uelut solitaria societate contentus sit. huius enim amicitia circumdatus plurimus erit. abundat enim huiusmodi uiro ad beatitudinem et ad possessionem boni, et ideo nihil aliud desiderat. nihil enim quasi nouum expetit qui omnia habet. [*]( 455 A ) nihil est enim boni quod non habeat nec superfluis delectatur, sed necessariis et eo ipso necessario, quod non sibi, sed carni adhaerenti sibi necessarium sit, idque indulget quod ab [*]( 7 Prouerb. 5, 19 12 Psalm. XXVI 4 ) [*]( 1 aque in ras. P tuo om. P, t tuo s. u. m2 A 2 discurrant 91\' (ant ex ent) constituam te A (exp. haec uerba m2) et (am eras.) P 4 proprius St (prius in ras.) proprius tibi sit 21x interno (o ex a m2) AP 5 quod A (s. m2 i qui) quid P (d eras.) 6 requirit A (it m2 ex at) T requirat P (r pr. del.) deapiciat D despicit i(\' (it ex iat m2) WilE 7 autem del. m2 A, om. T 10 caritatis AP 11 nisi A (si s. u. m2) 12 petiui VT 13 omnibus diebus P (m2 omnes dies) D 15 fastidias ... societate om. ml P (in quo uerba contentus sit erasa sunt, - fastidias ... sit s. in mg. m2) qui A voa qul P boni A (a. m2 at hominis) PD hominis T (exp. et s. boni) VN 16 nelnd P 19 expetit A (8. m2 t pectat) PSIZ) expectat cet. 20 nec (s. m2 t de) A 4? (s. nec) T 21 ipso A (s. m2 t se) 22 ideoque N\' )
Huius igitur propositi uir nec dispendiis minuitur nec [*]( B ) aduersis frangitur nec repagulis inhibetur nec suorum amissionibus maestificatur. ad cuius informationem dicit apostolus: nolumus autem uos ignorare, fratres, de dormientibus, ut non tristes sitis. sicut et ceteri qui spem non habent. solatur enim se resurrectionis fide et remunerationis futurae gratia nec recipit ea mente maestitiam, qua adhaeret deo, et diuinae praesentiae uoluptate laetatur. qui autem his contristatur non secundum deum contristatur, quod autem non secundum deum hoc plenum stultitiae. a perfecto [*]( C ) igitur abest huius mundi tristitia, quae non secundum deum, et omnis sollicitudo corporalis aerumnae. huiusmodi enim inductioni mentis atque substantiae non adnumeratur habitudo [*]( 1 Epbes. 2, 14 2 II Cor. 4, 16 7 1 Thess. 4, 13 14 II Cor. 7, 10 ) [*]( 1 quo in ras. m2 A (ex qd ut uidetur) quod N\' utrumque A (s. m2 utramque) utramque M (v s. a m3) p(\' (m eras.) WE 2 unum del. m2 A, s. u. T interiorem deo iiuta hominem adque interiorem A et (iurta eras. et inter. alt. corr. in exteriorem m2) P; uerba iuxta hom. adque int. exp. A m2, om. T (in quo hominem atque exter. in mg. add.1 et D; int. iuxta horn. atque int. deo V2( et ml \'iI\' int. hom. (iurta add. W m2) atque exteriorem deo 9t\' m2; ext. iuxta homo (hom. iuxta E) atque int. deo WE 4 igitur sit A (sit s. u. m2) et (sit del.) T uir A (s. m2 J ut) ut (del. mi) T nec (c s. ft.) P dispendio 51\' A A (o ex i) WE minuitur... frangitur A (a s. u. bis m2) minuatur... frangatur T (corr. ml) 5 inhibeatur A (a s. u. m2) T (a exp.) amissionibus P (m2 -nis) 6 mestificetur A (c alt. ex a fll\'!) mestificatur T b » (a ex e) 7 ignorare autem uos 91\' (a et b m. ant.) autem ignorare uos 9lxE fratres om. 91 9 solatus P se s. u. m2 A, om. P 10 futurae om. 91 xE gratia P (a alt. ex corr. m2) 11 adhereret AD praesentiae W\'lE (cf. p. 31 u. 5) praestantiae cet. laetatur P (r ex s m2) 12 contristatur his WP1 13 stultitiae P (ti pr. s. u. m2) 14 mundi ie\' tnl 91 xE modi 91\' m2 eet. fi 8 91\' (S s. u, tn2) deum 8. u. m2 P )
nescit igitur perfectus incommoda huius corporis aut aduersa mundi neque sentit, qui alienum ab huiusmodi metu, ne accidant, animum gerit. non enim uita perfectior, si his careat, definitur, sed si ista contemnat. nam si ita definiretur, ut ea esset beata uita, quae [*]( E ) ab huiusmodi casibus expers uacuaque repperiri posset, utique his accidentibus non posset beatus aliqui definiri. ea igitur sequestrata sunt et hoc solum in aestimatione beatae uitae est requisitum, ut non in aliis, sed in possessione ueri et boni eius definitio teneretur, quoniam qui id habet despuit cetera nec requirit.
Quaero nunc utrum sapiens delectetur sanitate corporis. [*]( F ) negare non possumus quod delectetur secundum naturam et libenter accipiat non dolere aliquid quam dolere, nisi forte pro Christo, pro quo, si causa poscat, et debilitatem corporis prompte accipiat et totum corpus suum morti offerat. idem [*]( 456 A ) tamen etiam praeter causam fidei atque iustitiae, si desit sanitas, non adficiatur animo neque frangatur dolore corporis, qui se potest uirtutum perfectione solari.
quaero etiam utrum [*]( 2 naturae A (8 m2 i rani) 3 aniformem A (f ex c?) 7 consortio A (8. m2 i ium) consortium T 9 metum A (8. m2 I metu) accidant scripri occidant A (8. m2 i occidat; occidat T) cet. 10 in (8. m2 t si) hia A 11 contempnat An et (p exp.) V i.ta P (s eras.) 13 accidentibuB A m2 T accedentibus cet. poasit Am2 T (corr. ml) VN (posset Wm2) beatiua m2 AP et (corr. ml) T aliqui m1 -48(91* aliquid Am2PDT aliquis 9m. ant. VWE ea Aml eaque A m2 T sequestrata»» P (ta eras.) 15 et om. WET, exp. m. Mil. W 16 qui id] quid A (corr. m2) P quod W (ex quid w. ant.) WE 18 et del. m2 A, s. u. T 19 dolere pr. AmlDE dolore A m2 91x dolere ex dolore P9l\'m22lm3 VT dolere alt. AVDET dolorfr 91 (€ ex e m3) dolore 91x et (m2 dolere) P91\' 21 promte AP id. 6. P 22 desit A (8. m2 i id eat) )
illud profundum uirum iustum nihil uelle nisi illud solum et praeclarum bonum, huic soli intendere, hoc unum in bonis [*]( C ) ducere, non aliud cum illo, sed solum ipsum semper desiderare, hoc delectari. cui si aliud adiungatur quod delectet eum, ut est filiorum suauitas, non illud amittitur, sed istud adiungitur. non enim minuunt accidentia beatitudinem, quae augere non possunt, quia plenum illud et inuiolabile manet, in quod anima sese induit et cui se inseruit et infudit. manet semper inter aduersa et delectabilia perfecta uirtus, neque aduersa de perfectione eius quicquam minuunt neque [*]( D ) delectabilia adiungunt perfectioni. quid enim est quod is qui ad summum ascendit aut damni de caducis sentiat aut conmoditatis?
Neque uero, quod grauissimum apud plerosque habetur, se miserum putabit, si in captiuitatem uel ipse ueniat uel eius [*]( 4 aduersa A (s. m2 i os) 5 huiusmodi uideri NT 6 si pr. 8. u. m2 AV si alt. s. u. m2 A 7 corporis A (s. m2 ralis) decidere T (i ex e) P discedere 81 quidquam P 8 plerique (corr. m2) AP tamen AW% tam ex tam U\' tamen s. u. T 10 istum A illud A (s. m2 i lum) illum VW et (corr. m2) 8\' 15 accidentia APtn2 HT accedentia AP ml accedenti ad®\' (e pr. ex i)$lxi? 17 quod A (s. m2 i quo) quo T animas esse  ml anima*se*se (i esse s. se.se) Am2 se ?? P (e? eras. et se s. m.?) P 19 minuunt A (u pr. s. «.) 20 his A et (h eras.) P 21 damni Aml damnv Am2 (ni 8. nv) dampni P damno 8 dainpnQ (s. ni) T comoditates A (es ex is m2, i tis s. u. m2) 9t et (-tis corr.) VT et m2 81\' 23 quod Aml (aliquid m2, ali s. u.) aliquid D aliquod T quid 81 (quod m3) se A (8. m2 si) T (e ex i) 24 putabit A (s. m2 i uit) putauit N\' (-bit m2 Sl1) T )
Sed forte aliquis putet aegritudinem atque inbecillitatem[*]( C ) corporis impedimento esse ad perfectionis munus implendum, eo quod non possint opera manuum ulla factaque procedere. uerum ea sibi iustus impedimento esse non sentiet, immo etiam eum qui illa miserabiliter defleat corripiet et quasi ignauum arguet, quod plus in corporis usu quam in animi uirtute constituat, quod ea quibus seruiat desideret, cum habeat quod aliis magis possit iubere, quod in paupertate ingemiscat, qui possit supra mundi opes esse — fideli enim [*]( D ) [*]( 1 Psalm. LXIII 8 9 uet. Test. ed. Tischendorf ed. Xestle ed. VII p. 615, uu. 9 sqq. (Dan. 14, 9 sqq.) 23 Prouerb. 17, 6 uerbn inde a despiciat usque ad somni p. 30 u. 9, suppleium est a manu recentiore saeculi XI, cuius scrtpturas siglo (A) significabo 3 lanterna N2(\' (hi n exp. m2) V laterna cet. 4 tlatus (A) 7 ciuiae P 8 condempnans PV 9 futara (A) et (corr. furta) D facta T 11 adumbratus (A), a 8. u. nir postremo est WJE uir in ras. m2 9C cnr (A) ut D 12 accedere V (corr. m2) N (corr. m2 N\') 13 acciderint (A)T propria P (r alt. s. u. m.2) 14 nil om. (A) 16 manus P (corr. m2) 17 manuum K (u. alt. 8. u. m3) 18 iustus sibi (A)T sibi uirtus V esse s. u. (A) 20 quod P (d ex s m2) 21 constituet (A)T deseruiat A (de del. m2) desiderat (A)D 22 quo (A) l\' iuuari (A)T 23 ingemescat V ingemiscat (i alt. ex e) 81 m3 ST m2 )
illam quoque formam iusti esse quis abnuat. ut nihil metuat. nihil reformidet nisi uirtutis dispendia aliorumque uanas formidines conprimat, quas habeant de periculorum sollicitudine, mortis timore, corporis infirmitate, ut doceat dissolui corpore et [*]( 458 A ) cum Christo esse multo melius, ut ostendat quia operationes non impediuntur debilitatibus corporis. sed augentur. neque splendore generis aut propinquorum subsidiis aut opibus, sed bono commendatur affectu. neque enim minus beatus Helias quam Moyses, cum alter cibi indiguus melotide uili sine filiis, sine sumptu, sine comite, alter populorum ductor, laetus subole, succinctus potentia, diuerso genere meritum aequale fundauerint, sicut in euangelio declaratum est, quando cum [*]( B ) domino Iesu in resurrectionis gloria refulserunt; uidetur enim [*]( 16 Philipp. 1, 39 21 Hebr. 11, 87 24 Matth. 17, 3 ) [*]( 3 quia P (a exp. m2) 4 in op?ribus P 5 recedere a uoluptatibus propriis (is ex as m?) P recipere (s. u. m2 ai reicere) V 10 cuius P salubritatis P 11 fluentia P redundauerunt (A)D 12 seculis (A) donieatice ¥I\' (ce m2 ex cis) 81 xE 13 quoque P (qu pr. in ras. ml) 15 habeat PF9t 17 esse cum ipo Vf.IIE 20 bo:rum 91 bonorum (A)D commendantur N\' et m2 PY helias A (a s. u.) 21 eam] cui (A) indiguus D (u alt. eras.) indigus N\' 22 populi. 9t\' populi WJE laetua (u ex i m2) F®\' laeti (a s. i m3) 91 23 subole 91 ml sobole 91 m3 cet. )
[*]( 39 i ) Quid enim deest ei qui illud bonum possidet et habet sibi semper comitem sociamque uirtutem? in quo statu non poten- -. [*]( C ) tissimus? in qua paupertate non diues? in qua generis ignobilitate non clarus? in quo otio non laboriosus? in qua debilitate non uegetus? in qua infirmitate non fortis? in qua somni quiete non feriatus, quem etiam quiescentem uirtus propria non relinquit? in qua solitudine non stipatus, quem uita beata circumdat, quem uestit gratia, quem gloriae amictus inlustrat? non minus enim otiosus quam cum operatur beatus, nec minus dormiens quam uigilans gloriosus, quia non minus [*]( D ) dormiens quam cum uigilat incolomis et sanus est. quando autem feriatus uideri potest, cuius mens semper operatur? quando autem solus, qui cum illo bono semper est, de quo ait propheta: replebimur in bonis domus tuae? quando abiectus, cuius conuersatio in caelo? quando non decorus, qui ad illius decori et solius boni se conformat similitudinem, qui etiamsi membris solutus sit, tamen mente se erigat? et tamquam ille qui cithara canere solitus, si eam dissipatam [*]( E ) resolutis neruis et confractam uiderit et usum eius interruptum. abiciat eam atque eius numeros non requirat, sed uoce ipse [*]( 18 Psalm. LXIIII 5 19 Philipp. 3, 20 ) [*]( 1 tectibus P (corr. m2) 21 (corr. m3) 8\' (corr. na. aut.) V 4 haud (A)T et (m2 ex aut; V aut P haut N 5 sibi om. (A)D, a. u. T 6 Bociumque (A)P et (eorr. m2) Y (corr. m3) Sl et (Q ex il) T 9 omni (8. non m2) V 10 non om. VNT 11 relinquit VNf reliquit cet. 13 enim A (8. m2 i etiam) P etiam cet. operabatur Am2 8 et (ba del.) T 15 uigilat 81 (at ex ane) incolomis Aml W!\'E incolumis A m2 cet. 17 semper bono VN (bon\' sx) T 19 conuersatio est VWE et (est s. u. m. ant.) 8\' 20 illius (us in ras. m2) A 22 cythara AP cithara (m2 ex cetera) V citara st\' (i et a na2 in ras.) dissipatam A (i alt. corr. in 0, deinde rursus in i m.2) dissipatftam 8 (ta eras.) 24 numerus (s. m3 neruos) 21 neruos in ras. m2 2(1 )
Superiore libro de uirtutum praeceptis disputauimus, sequenti 459 [*]( A ) clarorum uirorum utamur exemplis, qui in summis periculis positi beatitudinem uitae non amiserunt, sed potius [*]( B ) adquisiuerunt. an non beatus Iacob etiam, cum patriam derelinqueret? immo plane beatus, qui dura exilii suscepit, ut fratris mitigaret iracundiam. nam si beatus est qui peccatum declinat, utique negari beatus non potest qui alterius culpam leuat, crimen auertit. paratum itaque parricidium declinauit exilio uoluntario eoque facto sibi salutem quaesiuit, fratri donauit innocentiam. merito itaque eum diuina ubique comitata est [*]( c ) gratia, ut et, cum dormiret, beatae uitae munus adquireret. uidebat enim futurorum mysteria et diuina audiebat oracula. [*]( 12 Gen. 28, 7, cf. 27, 42 sqq. 16 Gen. 27, 41 20 Gen. 28, 12 ) [*]( 1 se s. u. P ista A iste (e ex a) P m2 D cytharll A cytharam P 2 diuinis ... ableuabit infra in mg. A 3 alleuabit P (1 pr. ex b) T alleuiabit St m3 (ex ableuabit) WE ableuabit cet. 4 iucundum WI 5 triste possit WE accedere E et (corr. m2) APV%\' 7 perfusus amen ntWIE EXPLiC DE IACOB ET DE (DE om. 9t«\') UITA BEATA LIB. I. INCIP EIUSDE (EIUSDE om. slSf) LIB. II. AWW EXPLICIT DE IACOB ET UITA BEATA LIBER PRIMUSaINCIPIT LIBER SE- CUNDUS PV EXPLICIT LIBER PRIMUS (SCI AMBROSII add. P% BEATI AMBROSII EPI add. D) DE IACOB ET UITA BEATA. IN- CIPIT (EIUSDEM LIBER add. D) SECUNDUS (EIUSDEM add. P\') PDT EXPL. L. V. DE IACOB ET UITA BEATA. INCIP. L. VI. DE EADEM RE M EXPLICIT. INCIPIT LIBER SECUNDUS E 12 relinqueret Ux 15 beatus (beata E) esse HxE 17 eoque A (s. m2 t quod) innocentiam donauit 2LxE 18 commitata P 20 uideba»t P misteria P )
sed nimis ad inferiora propero et utilia transcurro, cum prius definiendum sit quid sit beatus. scriptum est enim: beatus uir, qui non abiit in consilio impiorum et in uia peccatorum non stetit et in cathedra pestilentiae non sedit, hoc scriptura significante eum beatum esse qui uel a perfidorum consortio temperauerit — ea est enim impietas auctorem uitae et parentem quendam salutis non recognoscere — uel in peccato non manserit uel in [*]( E ) luxuria atque lasciuia non perseuerauerit. ipsum quoque in lege domini die ac nocte meditantem fore tamquam lignum quod dabit fructum in tempore suo. superiora merita sunt praemiorum, hoc meritorum praemium.