Noctes Atticae
Gellius, Aulus
Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).
Deinde Gallus inridere coepit atque linguam exertare.
Id subito perdolitum est cuidam Tito Manlio, summo genere gnato, tantum flagitium civitati adcidere, e tanto exercitu neminem prodire.
Is, ut dico, [*](ilico, Mommsen; iudico, X1.) processit neque passus est virtutem Romanam ab Gallo turpiter spoliari. [*](spurcari, Damsté.) Scuto pedestri et gladio Hispanico cinctus contra Gallum constitit.
Metu magno ea congressio in ipso ponti, utroque exercitu inspectante, facta est.
Ita, ut ante dixi, constiterunt: Gallus sua disciplina scuto proiecto cunctabundus; [*](cunctabundus, π; cantabundus, ς; cautabundus, reliqui codd.) Manlius, animo magis quam arte confisus, scuto scutum percussit atque statum Galli conturbavit.
Dum se Gallus iterum eodem pacto constituere studet, Manlius iterum scuto scutum percutit atque de loco hominem iterum deiecit; eo pacto ei sub Gallicum gladium successit atque Hispanico pectus hausit; deinde continuo umerum dextrum eodem successu [*](successu, Damsté cf. successit above; conisu, Mommsen; concessu, ω; concussu,ς.) incidit neque recessit usquam, donec subvertit, ne Gallus impetum in ictu haberet.
Ubi eum evertit, caput praecidit, torquem detraxit eamque sanguinulentam sibi in collum inponit.
Quo ex facto ipse posterique eius Torquati sunt cognominati.
Ab hoc Tito Manlio, cuius hanc pugnam Quadrigarius descripsit, imperia et aspera et immitia
dicta sunt, quoniam postea bello adversum Latinos cum esset consul, filium suum securi percussit, qui speculatum ab eo missus, . . interdicto, hostem, a quo provocatus fuerat, occiderat.Quod idem Quadrigarius huius facies patrio casu probe et Latine dixit; et quaedam alia adposita de similium vocabulorum declinationibus.
quod autem supra scriptum est in Q. Claudi verbis: Propter magnitudinem atque inmanitatem facies, id nos aliquot libris inspectis exploravimus atque ita esse, ut scriptum est, comperimus.
Sic enim pleraque aetas veterum declinavit: haec facies, huius facies, quod nunc propter rationem grammaticam faciei dicitur. Corruptos autem quosdam libros repperi, in quibus faciei scriptum est, illo quod ante scriptum erat oblitterato.