Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

Erant isti philosophi Carneades ex Academia, Diogenes Stoicus. Critolaus Peripateticus. Et in senatum quidem introducti interprete usi sunt C. Acilio senatore; sed ante ipsi seorsum quisque ostentandi gratia magno conventu hominum dissertaverunt.

Tum admirationi fuisse aiunt Rutilius et Polybius philosophorum trium sui cuiusque generis facundiam. Violenta, inquiunt, et rapida Carneades dicebat, scita et teretia Critolaus, modesta Diogenes et sobria.

Unumquodque autem genus, ut diximus, cum caste pudiceque ornatur, fit illustrius, cum fucatur atque praelinitur, fit praestigiosum.

Quam severe moribus maiorum in fares vindicatum sit; et quid scripserit Mucius Scaevola super eo quod servandum datum commodatumve esset.

LABEO in libro De Duodecim Tabulis secundo acria et iudicia de furtis habita esse apud veteres

scripsit, idque Brutum solitum dicere, et furti damnatum esse qui iumentum aliorsum duxerat quam quo utendum acceperat, item qui longius produxerat quam in quem locum petierat.

Itaque Q. Scaevola, in librorum quos De Civili composuit XVI., verba haec posuit: Quod cui servandum datum est, si id usus est, sive quod utendum accepit, ad aliam rem atque accepit usus est, furti se obligavit.

Locus exscriptus ex satura M. Varronis, quae Περὶ Ἐδεσμάτων inscripta est, de peregrinis ciborum generibus; et appositi versus Euripidi, quibus delicatorum hominum luxuriantem gulam confutavit.

M. VARRO, in satura quam Περὶ Ἐδεσμάτων inscripsit, lepide admodum et scite factis versibus cenarum, ciborum exquisitas delicias comprehendit.

Nam pleraque id genus, quae helluones isti terra et mari conquirunt, exposuit inclusitque in numeros senarios.

Et ipsos quidem versus, cui otium erit in libro quo dixi positos legat;

genera autem nominaque edulium et domicilia ciborum omnibus aliis praestantia, quae profunda ingluvies vestigavit, quae [*](quaeque, Hertz.) Varro obprobrans exsecutus est, haec sunt ferme, quantum nobis memoriae est pavus e Samo,

Phrygia attagena,

grues Melicae, haedus ex Ambracia, pelamys Chalcedonia, muraena Tartesia, aselli Pessinuntii, ostrea Tarenti, pectunculus Siculus, [*](Siculus added by Hertz.) helops , scari Cilices, nuces Thasiae, palma Aegyptia, glans Hiberica.

Hanc autem peragrantis gulae et in sucos inquirentis industriam atque has undiquevorsum indagines cuppediarum maiore detestatione dignas censebimus, si versus Euripidi recordemur, quibus saepissime Chrysippus philosophus usus, tamquam ἡδυπαθείας [*](ἡδυπαθείαςsuggested by Hosius (cf. Clem. Alex. Paed. ii. 1. 3, p. 164).) edendi repertas esse, non per usum vitae necessarium, sed per luxum animi parata atque facilia fastidientis per inprobam satietatis lasciviam.

Versus Euripidi adscribendos putavi:

  1. Ἐπεὶ τί δεῖ βροτοῖσι, πλὴν δυεῖν μόνον,
  2. Δήμητρος ἀκτῆς, πώματός θʼ ὑδρηχόου,
  3. Ἅπερ πάρεστι καὶ πεφυχʼ ἡμᾶς τρέφειν;
  4. Ὧν οὐκ ἀπαρκεῖ πλησμονή. Τρυφῇ δέ τοι
  5. Ἄλλων ἐδεστῶν μηχανὰς θηρώμεθα.