Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

Tum Domitius voce atque vultu atrociore Nulla, inquit, prorsus bonae salutis spes reliqua est, cum vos quoque, philosophorum inlustrissimi, nihil iam aliud quam verba auctoritatesque verborum cordi habetis. Mittam autem librum tibi, in quo id reperias quod quaeris. Ego enim grammaticus vitae iam atque morum disciplinas quaero, vos mera estis, ut M. Cato ait, mortualia; conligitis et lexidia, res taetras et inanes et frivolas, tamquam mulierum voces praeficarum. Atque utinam, inquit, muti omnes homines essemus! minus haberet.

Cumque digressi essemus, Non tempestive, inquit Favorinus, hunc hominem accessimus. Videtur enim mihi ἐπισήμως μαίνεσθαι. Scitote, inquit, tamen intemperiem istam quae μελαγχολία dicitur, non parvis nec abiectis ingeniis accidere, ἀλλὰ εἶναι σχεδόν τι τὸ πάθος ἡρωϊκόν et veritates fortiter dicere, sed respectum non habere μήτε καιροῦ σχεδόν μήτε μέτρου. Vel hoc quale existimatis quod nunc de philosophis dixit? Nonne,

si id Antisthenes aut Diogenes dixisset, dignum memoria visum esset?

Misit autem paulo post Favorino librum quem promiserat—Verri, opinor, Flacci erat—, in quo ad hoc genus quaestionis pertinentia haec fuerunt: senatum dici et pro loco et pro hominibus, civitatem et pro loco et oppido et pro iure quoque omnium [*](civium, Otho; Quiritium, Skutsch; omnium deleted by Vassis.) et pro hominum multitudine, tribus quoque et decurias dici et pro loco et pro iure et pro hominibus, contionem autem tria significare:

locum suggestumque unde verba fierent,

sicut M. Tullius in oratione quae inscripta est Contra Contionem Q. Metelli: Escendi, inquit, in contionem;

concursus est populi factus; item significare coetum populi adsistentis, sicuti idem M. Tullius in Oratore ait: Contiones saepe exclamare vidi, cum apte verba cecidissent. Etenim [*](id enim, Cic.) expectant aures, ut verbis conligetur sententia; item orationem ipsam quae ad populum diceretur.

Exempla [*](exempla illa suggested by Hosius.) in eo libro scripta non erant. Sed nos postea Favorino desideranti harum omnium significationum monumenta apud Ciceronem, sicut supra scripsi, et apud elegantissimos veterum reperta exhibuimus;

id autem quod potissimum expetebat, contionem esse dictam pro verbis et oratione, docui titulo Tulliani libri, qui a M. Cicerone inscriptus est Contra Contionem Q. Metelli, quo nihil

profecto significatur aliud quam ipsa quae a Metello dicta est oratio.

Ὁμοιοτέλευτα et ὁμοιόπτωτα atque alia id genus quae ornamenta orationis putantur inepta esse et puerilia, Lucili quoque versibus declarari.

Ὁμοιοτέλευτα et ἰσοκατάληκτα et πάρισα et ὁμοιόπτωτα ceteraque huiusmodi scitamenta, quae isti apirocali qui se Isocratios videri volunt in conlocandis verbis immodice faciunt et rancide, quam sint insubida et inertia et puerilia facetissime hercle significat in quinto Saturarum .

Nam ubi est cum amico conquestus, quod ad se aegrotum non viseret, haec ibidem addit festiviter:

  1. Quo me habeam pacto, tametsi non quaeris, docebo,
  2. Quando in eo numero mansi [*](mansi, ω; mansti, Nannius, Hosius.) quo in maxima non [*](non, ω; nunc, Scaliger, Hosius.) est
  3. Pars hominum ---
  4. Ut perisse velis quem visere nolueris, cum
  5. Debueris. Hoc nolueris et debueris te
  6. Si minus delectat (quod atechnon) [*](atexnon or atexnon, ω; ἄτεχνον, Hosius.) et Isocratium [*](Isocratium, Scaliger; eissocratium, δ; the other MSS. have eisocratium.) hoc
  7. σκληρῶδες que simul totum ac si συμμειρακιῶδες, [*](Lerodesque miraciodes, Marx.)
  8. Non operam perdo, si tu hic.

Quid significet apud M. Catonem verbum insecenda quodque insecenda potius legendum sit quam, quod plerique existimat, insequenda.

IN libro vetere, in quo erat oratio M. Catonis De Ptolemaeo contra Thermum, sic scriptum fuit: Sed si omnia dolo fecit, omnia avaritiae atque pecuniae causa fecit, eiusmodi scelera nefaria, quae neque fando neque legendo audivimus, supplicium pro factis dare oportet. ---

Insecenda[*](insecenda must have occurred in the lacuna.) quid esset quaeri coeptum. ex his qui aderant alter litterator fuit, alter litteras sciens, id est alter docens, doctus alter. Hi duo inter sese dissentiebant.