Epistulae

Differam hoc in praesentia; desiderat enim propriam et longam exsecutionem, quemadmodum populo disserendum, quid sibi apud populum permittendum sit, quid populo apud se. Damnum quidem fecisse philosophiam non erit dubium, postquam prostituta est. Sed potest in penetralibus suis ostendi, si modo non institorem, sed antistitem nancta est. VALE.

Quid non potest persuaderi, cui persuasum est ut navigarem ? Solvi mari languido. Erat sine dubio caelum grave sordidis nubibus, quae fere aut in aut in ventum resolvuntur. Sed putavi tam pauca milia a Parthenope tua usque Puteolos subripi posse, quamvis dubio et inpendente caelo. Itaque quo celerius evaderem, protinus per altum ad

Nesida derexi praecisurus omnes sinus. Cum iam eo processissent, ut mea nihil interesset, utrum irem an redirem, primum aequalitas illa, quae me corruperat, periit. Nondum erat tempestas, sed iam inclinatio maris ac subinde crebrior fluctus. Coepi gubernatorem rogare, ut me in aliquo litore exponeret. Aiebat illo aspera esse et inportuosa nec quicquam se aeque in tempestate timere quam terram.

Peius autem vexabar,

1. Obvertunt pelago proras

1. Ancora de prora iacitur,

Quae putas me passum, dum per aspera erepo, dum viam quaero, dum facio ? Intellexi non inmerito nautis terram timeri. Incredibilia sunt, quae tulerim, cum me ferre non possem [*](possem Erasmus; possim MSS.) ; illud scito, Vlixem non fuisse tam irato mari natum, ut ubique naufragia faceret; nausiator erat. Et ego quocumque navigare debuero, vicensimo anno perveniam.

Ut primum stomachum, quem scis non cum mari nausiam effugere, collegi, ut corpus unctione recreavi, hoc coepi mecum cogitare, quanta nos vitiorum nostrorum sequeretur oblivio, etiam corporalium, quae subinde admonent sui, nedum illorum, quae eo magis latent, quo maiora sunt.

Levis aliquem motiuncula decipit; sed cum crevit et vera febris exarsit,

Contra evenit in his morbis, quibus adficiuntur animi; quo quis peius se habet, minus sentit. Non est quod mireris, Lucili carissime. Nam qui leviter dormit, et species secundum quietem capit et aliquando dormire se dormiens cogitat; gravis sopor etiam somnia extinguit animumque altius mergit, quam ut in ullo intellectu sui sit. [*](ut in ullo intellectu sui sit Schultess; ut in ullo intellectus sui est L; ut in nullo intellectu sui est V; uti nullo intellectu sui est pPb.) Quare vitia sua nemo confitetur ?

Quia etiamnunc in illis est; somnium narrare vigilantis est, et vitia sua confiteri sanitatis indicium est.

Expergiscamur ergo, ut errores nostros coarguere possimus. Sola autem nos philosophia excitabit, sola somnum excutiet gravem. Illi te totum dedica. Dignus illa es, illa digna te est; ite in alter alterius. Omnibus aliis rebus te nega, fortiter, aperte. Non est quod precario philosopheris.

Si aeger esses, curam intermisisses rei familiaris et forensia tibi negotia excidissent nec quemquam tanti putares, cui advocatus in remissione descenderes. Toto animo id ageres, ut quam primum morbo

Alexander cuidam civitati partem agrorum et dimidium rerum omnium promittenti "Eo," inquit, " proposito in Asiam veni, ut non id acciperem, quod dedissetis. sed ut id haberetis, quod reliquissem." Idem philosophia rebus omnibus, " Non sum hoc tempus acceptura, quod vobis superfuerit, sed id vos habebitis, quod ipsa reiecero. [*](reiecero Lipsius: re aegero p; re egero L; reegero PV. Haase conj. erogaro, Mueck relegaro.) "

Totam huc converte mentem, huic adside, hanc cole; ingens intervallum inter te et ceteros fiet. Omnes mortales multo antecedes, non multo te di antecedent. Quaeris, quid inter te et illos interfuturum sit ? Diutius erunt. At mehercules magni artificis est clusisse totum in exiguo. Tantum sapienti sua, quantum deo omnis aetas patet. Est aliquid, quo sapiens antecedat deum: ille naturae beneficio non timet, suo sapiens.

Ecce res magna, habere inbecillitatem hominis, securitatem dei Incredibilis philosophiae vis est ad omnem fortuitam vim retundendam. Nullum telum in corpore eius sedet; munita est, solida. Quaedam defetigat et

Longum mihi commeatum [*](commeatum Lipsius; comitatum MSS.) dederat mala valitudo; repente me invasit. " Quo genere ? " inquis. Prorsus merito interrogas; adeo nullum mihi ignotum est. Uni tamen morbo quasi adsignatus sum, quem quare Graeco nomine appellem nescio; satis enim apte dici suspirium potest. Brevis autem valde et procellae similis est impetus; intra horam fere desinit.

Quis enim diu exspirat ? Omnia corporis aut incommoda aut pericula per me transierunt; nullum mihi videtur molestius. Quidni ? Aliud enim quicquid est, aegrotare est, hoc animam egerere. Itaque medici hanc " meditationem mortis " vocant. Faciet [*](faciet Lipsius; facit MSS.) enim aliquando spiritus ille, quod saepe conatus est.

Hilarem me putas haec tibi scribere, quia effugi ? Tam ridicule facio, si hoc fine quasi bona valitudine delector, quam ille, quisquis vicisse se putat, cum vadimonium distulit. Ego vero et in ipsa suffocatione non desii cogitationibus laetis ac fortibus adquiescere.

" Quid hoc est ? " inquam. " Tam saepe mors

Rogo, non stultissimum dicas, si quis existimet lucernae peius esse, cum extincta est, quam antequam accenditur? Nos quoque et extinguimur et accendimur; medio illo tempore aliquid patimur, utrimque vero alta securitas est. In hoc enim, mi Lucili, nisi fallor, erramus, quod mortem iudicamus sequi, cum illa et praecesserit et secutura sit. Quicquid ante nos fuit, mors est. Quid enim refert, non incipias an desinas, cum utriusque rei hic sit effectus, non esse ?

His et eiusmodi exhortationibus, tacitis scilicet, nam verbis locus non erat, adloqui me non desii. Deinde paulatim suspirium illud, quod esse iam anhelitus coeperat, intervalla maiora fecit et retardatum est ac remansit. Nec adhuc, quamvis desierit, ex natura fluit spiritus; sentio haesitationem quandam eius et moram. Quomodo volet, dummodo non ex animo suspirem.

Hoc tibi de me recipe; non trepidabo ad extrema, iam praeparatus sum, nihil cogito de die toto. Illum tu lauda et imitare, quem