Epistulae

Non debes admirari, si tantas invenis vitiorum proprietates; varia sunt, innumerabiles habent facies, comprendi eorum genera non possunt. Simplex recti cura est, multiplex pravi, et quantumvis novas declinationes capit. Idem moribus evenit; naturam sequentium faciles sunt, soluti sunt, exiguas differentias habent; his distorti plurimum et omnibus et inter se dissident.

Causa tamen praecipua mihi videtur huius morbi vitae communis fastidium. Quomodo cultu se a ceteris distinguunt, quomodo elegantia cenarum, munditiis vehiculorum, sic se [*](se add. Hense.) volunt separare etiam temporum dispositione. [*](dispositione Muretus; dispositiones MSS.) Nolunt solita peccare, [*](peccare Erasmus; spectare MSS.) quibus peccandi praemium infamia est. Hanc petunt omnes isti, qui, ut ita dicam, retro [*](retro Pincianus; recto MSS.) vivunt.

Ideo, Lucili, tenenda nobis via est, quam natura praescripsit, nec ab illa declinandum; illam sequentibus omnia facilia, expedita sunt, contra illam nitentibus non alia vita est quam contra aquam remigantibus. VALE.

Itinere confectus incommodo magis quam longo in Albanum meum multa nocte perveni; nihil habeo parati nisi me. Itaque in lectulo lassitudinem pono, hanc coci ac pistoris moram boni consulo. Mecum enim de hoc ipso loquor, quam nihil sit grave, quod leviter excipias, [*](After excipias, quod dei. by Buecheler.) indignandum nihil nisi [*](nisi later MSS.; om. BA.) ipse indignando adstruas.

Non habet panem meus [*](meus later MSS.; meum BA.) pistor; sed habet vilicus, sed habet atriensis, sed habet colonus. " Malum panem " inquis. Exspecta: bonus fiet. Etiam illum tibi tenerum et siligineum fames reddet. Ideo non est ante edendum quam illa imperat; exspectabo ergo nec ante edam quam aut bonum panem habere coepero aut fastidire desiero.

Necessarium est parvo adsuescere: multae difficultates locorum, multae temporum etiam et instructis ad voluptatem [*](ad voluptatem P. Thomas; advobus optantem BA.) prohibentes [*](prohibentes Pinc.; prohibent et BA.) occurrent. Quidquid vult habere nemo potest, illud potest, nolle quod non habet, rebus oblatis hilaris uti. Magna pars libertatis est bene moratus venter et contumeliae patiens.

Aestimari non potest, quantam voluptatem capiam ex eo, quod lassitudo mea sibi ipsa adsuescit; non unctores, non balineum, non ullum aliud remedium

Aliquod enim experimentum animi sumpsi subito; hoc enim est simplicius et verius. Nam ubi se praeparavit et indixit sibi patientiam, non aeque apparet, quantum habeat verae firmitatis; illa sunt certissima argumenta, quae ex tempore dedit, si non tantum aequus molestias, [*](molestias Windhaus; molesta later MSS.; modestia BA.) sed placidus aspexit; si non excanduit, non litigavit; si quod dari deberet ipse sibi non desiderando supplevit et cogitavit aliquid consuetudini suae, sibi nihil deesse.

Multa quam supervacua essent, non intelleximus, nisi deesse coeperunt; utebamur enim illis, non quia debebamus, sed quia habebamus. Quam multa autem paramus, quia alii paraverunt, quia apud plerosque sunt ! Inter causas malorum nostrorum est, quod vivimus ad exempla, nec ratione conponimur sed consuetudine abducimur.

Quod, si pauci facerent, nollemus imitari, cum plures facere coeperunt, quasi honestius sit, quia frequentius, sequimur. Et recti [*](recti later MSS.; retu BA.) apud nos locum tenet error, ubi publicus factus est.

Omnes iam sic peregrinantur, ut illos Numidarum praecurrat equitatus, ut agmen cursorum ; turpe est nullos esse, qui occurrentis via deiciant, aut [*](deiciant aut later MSS.; deiciantur ut BA.) qui

Horum omnium sermo vitandus est: hi sunt, qui vitia tradunt et alio aliunde transerunt. [*](transerunt Hense; transeunt BA.) Pessimum genus horum hominum videbatur, qui verba gestarent; sunt quidam, qui vitia gestant. Horum sermo multum nocet; nam etiam si non statim profecit, semina in animo relinquit sequiturque nos etiam cum ab illis discessimus, resurrecturum postea malum.

Quemadmodum qui audierunt symphoniam, ferunt secum in auribus modulationem illam ac dulcedinem cantuum, quae cogitationes impedit nec ad seria patitur intendi, sic adulatorum et prava laudantium sermo diutius haeret quam auditur. Nec facile est animo dulcem sonum excutere; prosequitur et durat et ex intervallo recurrit. Ideo cludendae sunt aures malis vocibus et quidem primis; quom initum [*](quom initum Buecheler; quam initium A (nam) B.) fecerunt admissaeque insunt plus audent.

Inde ad haec pervenitur verba:

Quanta dementia est heredis sui res procurare et sibi negare omnia, ut tibi ex amico inimicum magna faciat hereditas. Plus enim gaudebit tua morte, [*](tua morte later MSS.; tuamor B1A.) quo plus acceperit. Istos tristes et superciliosos alienae vitae censores, suae hostes, publicos paedagogos assis ne feceris nec dubitaveris bonam vitam quam opinionem bonam malle."

Hae voces non aliter fugiendae sunt quam illae, quas Ulixes nisi alligatus praetervehi noluit. Idem possunt; abducunt a patria, a parentibus, ab amicis, a virtutibus et in turpem vitam misera nisi

Quod adsequi poterimus', si scierimus [*](scierimus later MSS.; fecerimus BA.) duo esse genera rerum, quae nos aut invitent aut fugent. Invitant ut divitiae, voluptates, forma, ambitio, cetera blanda et adridentia; fugat labor, mors, dolor, ignominia, victus adstrictior. Debemus itaque exerceri, ne haec timeamus, ne illa cupiamus. In contrarium pugnemus et ab invitantibus recedamus, adversus petentia concitemur.

Non vides, quam diversus sit descendentium habitus et ascendentium ? Qui per pronum eunt, resupinant corpora, qui in arduum, incumbunt. Nam si descendas, pondus suum in priorem* partem dare, si ascendas, retro abducere cum vitio, Lucili, consentire est. In voluptates descenditur, in aspera et dura subeundum est; hic inpellamus corpora, illic refrenemus.

Hoc nunc me existimas dicere, eos tantum perniciosos esse auribus nostris, qui voluptatem laudant, qui doloris [*](doloris Pinc.; dolores BA.) metus, per se formidabiles res, incutiunt ? Illos quoque nocere nobis existimo, qui nos sub specie Stoicae sectae hortantur ad vitia. Hoc enim iactant: solum sapientem et doctum esse amatorem. " Solus sapit [*](sapit Buecheler; apte BA.) ad hanc artem; aeque

Haec Graecae consuetudini data sint, [*](haec sint later MSS.; om. BA.) nos ad illa potius aures derigamus: " Nemo est casu bonus. Discenda virtus est. voluptas humilis res et pusilla est et in nullo habenda pretio, communis cum mutis animalibus, ad quam minima et contemptissima advolant. Gloria vanum et volucre [*](volucre Schweighaeuser; volve B1A; volatile B2; volubile later MSS.) quiddam est auraque mobilius. Paupertas nulli malum est nisi repugnanti. Mors malum non est; quid quaeris ? Sola ius aecum generis humani. Superstitio error insanientis [*](insanientis Schweighaeuser; insanandus BA; insanus later MSS.) est; amandos timet; quos colit, violat. Quid enim interest, utrum deos neges an infames ? "

Haec discenda, immo ediscenda sunt; non debet excusationes vitio philosophia [*](debet and philosophia Muretus; debes and philosophiae BA.) suggerere. Nullam habet spem salutis aeger, [*](aeger later MSS.; aeque BA.) quem ad intemperantiam medicus hortatur. VALE,