Epistulae

Quid vocentur Latine sophismata, quaesisti a me. Multi temptaverunt illis nomen inponere, nullum haesit, videlicet, quia res ipsa non recipiebatur a nobis nec in usu erat, nomini quoque repugnatum est. Aptissimum tamen videtur mihi, quo Cicero usus est: cavillationes vocat.

Quibus quisquis se tradidit, quaestiunculas quidem vafras nectit, ceterum ad vitam nihil proficit, neque fortior fit neque temperantior neque elatior.

Quod in magnis evenit montibus, quorum proceritas minus apparet longe intuentibus; cum accesseris, tunc manifestum fit, quo in arduo summa sint; talis est, mi Lucili, verus et rebus, non artificiis philosophus. In edito stat admirabilis, celsus, magnitudinis verae. Non exsurgit in plantas nec summis ambulat digitis eorum more, qui mendacio staturam adiuvant longioresque quam sunt, videri volunt; contentus est magnitudine sua.

Quidni contentus sit eo usque crevisse, quo manus fortuna non porrigit ? Ergo et supra humana est et par sibi in omni statu rerum, sive secundo cursu vita procedit, sive fluctuatur et it [*](it added by Rossbach.) per adversa ac difficilia; hanc constantiam cavillationes istae, de quibus paulo ante loquebar, praestare non possunt. Ludit istis animus, non proficit, et philosophiam a fastigio suo deducit in planum.

Nec te prohibuerim aliquando ista agere, sed tunc, cum voles nihil agere. Hoc tamen habent in se pessimum: dulcedinem quandam sui faciunt et animum specie subtilitatis inductum tenent ac morantur, cum tanta rerum moles vocet, cum vix tota vita sufficiat, ut hoc unum discas, vitam contemnere. "Quid? Regere," inquis. Secundum opus

Cupio mehercules amicum tuum formari, ut desideras, et institui; sed valde durus capitur, immo, quod est molestius, valde mollis capitur et consuetudine mala ac diutina fractus. volo tibi ex nostro artificio exemplum referre.

Non quaelibet insitionem vitis patitur; si vetus et exesa est, si infirma gracilisque, aut non recipiet surculum aut non alet nec adplicabit sibi nec in qualitatem eius naturamque transibit. Itaque solemus supra terram praecidere, ut si non respondit, temptari possit secunda fortuna, et iterum repetita infra terram inseratur.

Hic, de quo scribis et mandas, non habet vires; indulsit vitiis. Simul et emarcuit et induruit. Non potest recipere rationem, non potest nutrire. " At cupit ipse." Noli credere. Non dico illum mentiri tibi; putat se cupere. Stomachum illi fecit luxuria; cito cum illa redibit in gratiam. "

Sed dicit se offendi vita sua." Non negaverim. Quis enim non offenditur ? Homines vitia sua et amant simul et oderunt. Tunc itaque de illo feremus sententiam,

Desideras tibi scribi a me, quid sentiam de hac quaestione iactata [*](iactata Hense; iacta BA.) apud nostros: an iustitia, fortitudo, prudentia ceteraeque virtutes animalia sint. Hac subtilitate effecimus, Lucili carissime, ut exercere ingenium inter inrita videremur et disputationibus nihil profuturis otium ferere. Faciam quod desideras, et quid nostris videatur, exponam. Sed me in alia esse sententia profiteor: puto quaedam esse, quae deceant phaecasiatum palliatumque. Quae sint ergo quae antiquos moverint, vel quae sint quae antiqui moverint, dicam,

Animum constat animal esse, cum ipse efficiat, ut simus animalia, cum ab illo animalia nomen hoc traxerint. virtus autem nihil aliud est quam animus quodammodo se habens; ergo animal est. Deinde virtus agit aliquid; agi autem nihil sine impetu potest. Si impetum habet, qui nulli est nisi animali, animal est. " Si animal est," inquit, " virtus, habet ipsa virtutem."

Quidni habeat se ipsam ? Quo modo sapiens omnia per virtutem gerit, sic virtus per

Quaeris, quid adversus istud respondeatur ? Unaquaeque ex istis res animal erit; multa animalia non erunt. Quare ? Dicam, si mihi accommodaveris subtilitatem et intentionem tuam.

Singula animalia singulas habere debent substantias; ista omnia unum animum habent; itaque singula esse possunt, multa esse non possunt. Ego et animal sum et homo, non tamen duos esse nos dices. Quare ? Quia separati debent esse. Ita dico: alter ab altero debet esse diductus, ut duo sint. Quicquid in uno multiplex est, sub unam naturam cadit; itaque unum est.

Et animus meus animal est et ego animal sum, duo tamen non sumus. Quare ? Quia animus mei pars est. aliquid per se numerabitur, cum per se stabit. Ubi vero alterius membrum erit, non poterit videri aliud. Quare ? Dicam: quia quod aliud est, suum oportet esse et proprium et totum et intra se absolutum.

Ego in alia esse me sententia professus sum. Non enim tantum virtutes animalia erunt, si hoc recipitur, sed opposita quoque illis vitia et

" Iustitia quid est ? " inquit. Animus quodammodo se habens. " Itaque si animus animal est, et iustitia." Minime. [*](iustitia minime later MSS.; iustitiam in me BA.) Haec enim habitus animi est et quaedam vis; idem animus in varias figuras convertitur et non totiens animal aliud [*](aliud later MSS.; alius BA.) est, quotiens aliud facit. Nec illud, quod fit ab animo, animal est.

Si [*](si before iustitia and fortitudo added by Muretus.) iustitia animal est, si fortitudo, si ceterae [*](si ceterae Muretus; sic ceterae (cetetre) BA.) virtutes, utrum desinunt esse animalia, subinde autem [*](autem edd.; aut or ut MSS.) rursus incipiunt, an semper sunt ?

Desinere virtutes non possunt. Ergo multa animalia, immo innumerabilia, in hoc animo versantur.

" Non sunt," inquit, " multa, quia ex uno religata sunt et partes unius ac membra sunt." Talem ergo faciem animi nobis proponimus, qualis est hydrae multa habentis capita, quorum unumquodque per se pugnat, per se nocet. Atqui nullum ex illis capitibus animal est, sed animalis caput, ceterum ipsa unum animal est. Nemo in Chimaera leonem animal esse dixit aut draconem; hae partes erant eius; partes autem non sunt animalia. Quid est, quo colligas iustitiam animal esse ? "

Agit," inquit, " aliquid et prodest. Quod autem agit et prodest, impetum

Omne animal, donec moriatur, id est, quod coepit; homo, donec moriatur, homo est, equus equus, canis canis. [*](equus equus, canis canis edd.; equus canis BA.) Transire in aliud non potest. Iustitia, id est animus quodammodo se habens, animal est. Credamus; deinde animal est fortitudo, id est animus quodammodo se habens. Quis animus ? Ille, qui modo iustitia erat ? Tenetur in priore animali, in aliud animal transire ei non licet; in eo illi, in quo primum esse coepit, perseverandum est.