De Beneficiis
Seneca, Lucius Annaeus
Seneca, Lucius Annaeus, ca. 4 B.C.-65 A.D, creator; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor; Basore, John W. (John William), b. 1870, editor, translator
Claudius Quadrigarius in duodevicensimo annalium tradit, cum obsideretur Grumentum et iam ad summam desperationem ventum esset, duos servos ad hostem transfugisse et operae pretium fecisse. Deinde urbe capta passim discurrente victore illos per nota itinera ad domum, in qua servierant, praecucurrisse et dominam suam ante egisse ; quaerentibus, quaenam esset, dominam et quidem crudelissimam ad supplicium ab ipsis duci professes esse. Eductam deinde extra mures summa cura celasse, donec hostilis ira consideret ; deinde, ut satiatus miles cito ad Romanos mores rediit, illos quoque ad suos redisse et dominam
sibi ipsos dedisse.Manu misit utrumque e vestigio illa nec indignata est ab his se vitam accepisse, in quos vitae necisque potestatem habuisset. Potuit sibi hoc vel magis gratulari ; aliter enim servata munus notae et vulgaris clementiae habuisset, sic servata nobilis fabula et exemplum duarum urbium fuit.
In tanta confusione captae civitatis eum sibi quisque consuleret, omnes ab illa praeter transfugas fugerunt ; at hi, ut ostenderent, quo animo facta esset prior illa transitio, a victoribus ad captivam transfugerunt personam parricidarum ferentes ; quod in illo beneficio maximum fuit, tanti iudicaverunt, ne domina occideretur, videri dominam occidisse. Non est, mihi crede, non dico[*]( non dico O, Préchac : condicio Hosius. ) servilis, sed vilis[*]( sed vilis added by Préchac. ) animi egregium factum fama sceleris emisse.
Vettius, praetor Marsorum, ducebatur ad Romanum imperatorem ; servus eius gladium militi illi ipsi, a quo trahebatur, eduxit et primum dominum occidit, deinde : " Tempus est," inquit, " me et mihi consulere ! iam dominum manu misi," atque ita traiecit se uno ictu. Da mihi quemquam, qui magnificentius dominum servaverit.
Corfinium Caesar obsidebat, tenebatur inclutus Domitius ; imperavit medico eidemque servo suo, ut sibi venenum daret. Cum tergiversantem
videret : " Quid cunctaris," inquit, " tamquam in tua potestate totum istud sit ? Mortem rogo armatus." Tum ille promisit et medicamentum innoxium bibendum illi dedit ; quo cum sopitus esset, accessit ad filium eius et : " Iube," inquit, " me adservari, dum ex eventu intellegis, an venenum patri tuo dederim." Vixit Domitius et servatus a Caesare est ; prior tamen illum servus servaverat.Bello civili proscriptum dominum servus abscondit et, cum anulos eius sibi aptasset ac vestem induisset, speculatoribus occurrit nihilque se deprecari, quo minus imperata peragerent, dixit et deinde cervicem porrexit. Quanti viri est pro domino eo tempore mori velle, quo rara erat fides dominum mori nolle ! in publica crudelitate mitem inveniri, in publica perfidia fidelem ! cum praemia proditionis ingentia ostendantur, praemium fidei mortem concupiscere !