Institutio Oratoria

aut quia necesse est aut quia significantius est aut (ut dixi) quia decentius. ubi nihil horum praestabit, quod transferetur, improprium erit. necessitate rustici gemmam id vitibus (quid enim dicerent aliud?), et sitire segetes et fructus laborare; necessitate nos durum hominem aut asperum; non enim proprium erat, quod daremus his adfectibus, nomen.

iamincensum ira et inflammatum

quaedam etiam parum speciosa dictu per hanc explicantur:

1. hoc faciunt, nimio ne luxu obtunsior usus
2. sit genitali arvo et sulcos oblimet inertes.

comparatio est, cum dico fecisse quid hominem ut leonem; translatio, cum dico de homine, leo est. huius vis omnis quadruplex maxime videtur: cum id rebus animalibus aliud pro alio ponitur, ut de agitatore,

1. gubernator magna contorsit equum vi;

inanima pro aliis generis eiusdem sumuntur, ut:

1. classique immittit habenas;

1. ferron an [*]( ferron, Bücheler: ferro, MSS. : an, B: non, A. ) fato moerus Argivom occidit?

1. sedet[*]( stupet, MSS. of Virgil. ) inscius alto
2. accipiens sonitum saxi de uertice pastor.

quae audaci et proxime periculum translatione tolluntur, cum rebus sensu carentibus actum quendam et animos damus, qualis est

1. pontem indignatus Araxes,

quid enim tuus ille, Tubero, destrictus id acie Pharsalica gladius agebat? cuius latus ille mucro petebat? qui sensus erat armorum tuorum? duplicatur interim haec virtus, ut apud Vergilium,

1. ferrumque armare veneno.

ut a rationali ad rationale et item de irrationalibus, et haec invicem, quibus similis ratio est, et a toto et a partibus. sed iam non pueris praecipimus, ut accepto genere species intelligere non possint.

ut modicus autem atque opportunus eius usus

non enim, si Cicero recte sentinam rei publicae dixit, foeditatem hominum significans, idcirco probem illud quoque veteris oratoris, persecuisti rei publicae vomicas. optimeque Cicero demonstrat cavendum, ne sit deformis translatio, (qualis est—nam ipsis eius utar exemplis— castratam morte Africani rem publicam, et stercus curiae Glauciam ) ne nimio maior aut,

quod saepius accidit, minor, ne dissimilis. quorum exempla nimium frequenter deprehendet, qui scierit haec vitia esse. sed copia quoque modum egressa vitiosa est, praecipue id eadem specie.

sunt et durae, id est a longinqua similitudine ductae, ut capitis nives et

1. Iuppiter hibernas cana nive conspuit Alpes.

at ego id agendo nec pastorem populi auctore Homero dixerim, nec volucres per aera nare, [*]( Per aera nare, Halm following Burmann: sperae sanare, G.: pennis remigare, A. ) licet hoc Vergilius id apibus ac Daedalo speciosissime sit usus. metaphora enim aut vacantem occupare locum debet aut, si id alienum venit, plus valere eo quod expellet.

quod aliquanto etiam [*]( aliquanto etiam, Regius : aliquando pentiam, AG: paene etiam Obrecht. ) magis de synecdoche dicam. nam translatio permovendis animis plerumque et signandis rebus ac sub oculos subiiciendis reperta est. haec variare sermonem potest, ut ex uno plures intelligamus, parte totum, specie genus, praecedentibus sequentia, vel omnia haec contra; liberior poetis quam oratoribus.

nam prosa, ut mucronem pro gladio et lectum pro domo recipiet, ita non puppim pro navi nec abietem pro tabellis; et rursus, ut pro gladio ferrum, ita non pro equo quadrupedem. maxime autem id orando valebit

quod genus non orationis modo ornatus, sed etiam cotidiani sermonis usus recipit. quidam synecdochen vocant et cum id id contextu sermonis quod tacetur accipimus; verbum enim ex verbis intelligi, quod inter vitia ellipsis vocatur:

1. Arcades ad portas ruere.

illic ergo reddetur. aliud etiam intelligitur ex alio:

1. aspice , aratra iugo referunt suspensa iuuenci,

nec procul ab hoc genere discedit metonymia, quae est nominis pro nomine positio, [*](the MSS. here inserts the words cuius vis est pro eo quod dicitur causam propter quam dicitur ponere ( the substitution of the cause for which we say a thing id place of the thing to which we refer ). the words are expunged by Spalding as a manifest gloss, so clumsily worded as to be barely intelligible, but intended to mean the substitution of cause for effect. ) sed, ut ait Cicero, hypallagen rhetores dicunt. haec inventas ab

1. Cererem corruptam undis,

1. receptus
2. terra Neptunus classes Aquilonibus arcet.

refert autem id quantum hic tropus oratorem sequatur. nam ut Vulcanum pro igne vulgo audimus, et vario Marte pugnatum eruditus est sermo, et Venerem quam coitum dixisse magis decet, ita liberum et Cererem pro vino et pane licentius quam ut fori severitas ferat. sicut ex eo, quod continetur, usus recipit bene moratas urbes et poculum epotum et saeculum felix;

at id, quod contra est, raro audeat quis, nisi poeta:

1. iam proximus ardet Ucalegon.