Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Isid. XVI 12, 3.) Minimum[*](minimum BFhv (G)S. nimium L. minio Verc. minio. minimum C. om.dH.) iidemque[*](iidemque v(C)S. ide- BFhD. ite- L.om. (Verc.)H.) plurimum ab iis differunt opali[*](op- pali BF. opioli a.an opalli (ὀπάλλιον)?), smaragdis tantum[*](tamen dhH.) cedentes. India sola[*](fola BFC. -lū rv.) et horum[*](horum est v.a.S.) mater est. qui[*](est. qui ego. eft BS. atque (adque F) rv.) ut[*](ut BS. in dH. ut ei Fha. ut eis L. ut ideo eis v.) pretiosissimarum[*](pretiosissimam Lav.a.H.) gloria[*](gloria BFS. -iam rv. gemmarum d. -rum gloria hH.) compositi[*](compositi FdhaH(J). -pof hi BS. -positores Lv.) gemmarum [*](gemmarum om.dhH.) maxime inenarrabilem difficultatem adferunt[*](adferunt BS. dederunt Fdhv. -rint r.). est[*](est FLaJ. & B. est enim dhv.) in his[*](iis dhv.a.S.) carbmnculi tenuior ignis, est amethysti fulgens purpura, est smaragdi virens mare, cuncta[*](cuncta BS. et cu- rv.) pariter incredibili [*](incredibile a. -lae F.) mixtura lucentia.[*](Catull. 52, 2.) alii[*](ali B1. aliis a.) summam[*](fummam BS. cfr. § 84. XXXIV 4. XXXIII 50. 89. -mū r. -mo dhv.) fulgoris Armenio[*](armenio J coll. XXXV 30. 47. -minio BS. augmento (-gum- v) Fdhv(H). -tu a. -tum alii L. argumento B.) colori[*](colori BS. -ris r. -res dhv.) pigmentorum aequari[*](aequari ego. cfr. II 81. 203. XVIII 220. -are BS. -auere rv. (an vero aequam vel aequare se?) credunt BS. om. rv.) credunt, alii sulpuris[*](fulgoris La.) ardentis[*](ardentem dhv.a.S.) flammae[*](flammae BS. -mas La. -ma F. -mam dhv.) aut[*](aut BS. ut L. ut ea F. ut eas a. aut etiam dhv.) ignis[*](ignis om.La.) oleo accensi. magnitude abellanam[*](auellanam B2dhv.a. S.) nucem aequat[*](aequant F. eq- a.), insignis[*](infignif BS. -ni rv(D).) etiam[*](&iam BS. om. rv.) apud nos historia[*](hiftoriaf (om. nos) BSJ.), siquidem exstat hodieque huius generis gemma, propter quam[*](pro qua L(a?).) ab Antonio proscriptus est Nonius[*](nonius—p. 417, 9 credantur om.a.) senator, filius Strumae[*](strumas F.om.L.)

Noni eius[*](eius Lv. eus r. ensis dh.), quem[*](quem n??? F.) Catullus[*](catullus dhv. -uliuf B. -ulus r.) poeta in sella curuli visum indigne tulit, avusque[*](absque F.) Servili[*](seruili FS (-lii v). cer- B. serrullii L.) Noniani, quem consulem vidimus. ille[*](illeque Lv.a.H.) proscriptus fugiens hunc e fortunis[*](fortunis suis dv.a.S.) omnibus anulum abstulit[*](apftulit BD.) secum[*](fecum BFhS. -um quem Ldv.). certum est sestertio[*](feftertio BS. -tium H. -tiis Lv. hoc F.) vicies[*](uicief BS. xx L. xx mil F. xx millibus v. tum B1hD. tum F.om.B2Lv.) tum aestimatum, sed mira Antoni[*](antonii B2v.a.S(D).) feritas atque luxuria propter gemmam proscribentis[*](proscribentibus F.), nec minus[*](minor dhv.a.S.) Noni[*](nonii B2v.a.S(D). non in F.) contumacia[*](contumatia B.) proscriptionem suam amantis, cum etiam ferae[*](ferae BLv. om.Fdh.) abrosa[*](abrofa B2S. -offa B1. -osas rv.) parte[*](parte BS. -tes rv.) corporis[*](corporif BS. -ris relinquant rv.), propter quam periclitari se[*](quas se periclitari (perecl- F) FLdhv.a.S.) sciant[*](fciant & B. sciant (sciunt F) rv.), et relicta[*](relicta—9 credantur BS. om. rv.) redimere se credantur.

Vitia opalis[*](opalis (opp- BF) BFa. -li Lv. cfr. XIV 125. XXI 33.) sunt[*](funt fi BD. si Lv. om. r.), si color in florem [*](fiore dhv.a.Bas.)herbae, quae vocatur heliotropium, exeat aut in[*](in BS. om. rv.) crystallum aut grandinem [*](grandine a.), si sal interveniat aut scabritia[*](scabraorma F.) aut puncta[*](puncta BG. pugta Fh. cuncta rv.) oculis occursantia. nullos[*](nul- losque Lv.a.S.) magis fraus[*](frauf BS. nisi india Fha. india Lv.) indiscreta similitudine vitro[*](uitro Lahv. -rio F. ultro B.) adulterat. experimentum in sole tantum: falsis enim contra radios libratis digito ac[*](ac BFaG. a Lhv.) pollice unus atque[*](adq. B.) idem tralucet[*](an uerif?) colos in se consumptus; veri fulgor subinde variatur[*](uariatur BS. -iat Lav. -ias Fh.) et modo ex hoc[*](modo ex hoc BFhS. mundo a.om.Lv.) plus, modo ex illo[*](modo ex illo BFhS. hoc illo a. huc illucque Lv.) spargit, fulgorque lucis in digitos[*](in digitos (dignos Fh) LaFhv. indicio B.) funditur[*](fungitur B.). [*](cfr. Orph. Lith. 283. Plin. infra § 129.) hanc gemmam propter

eximiam gratiam plerique appellavere paederota. qui[*](sunt et qui v.a.S.) privatum genus eius faciunt, sangenon[*](sangenonque v.a.S.) ab Indis vocari tradunt . nasci dicitur[*](tra- dunt nafci dicitur BS. tradunt (-tur a) nasci Fha. dicunt traduntur (-unt Brot.)nasci -Lv.) in[*](in BFS. et in rv.) Aegypto et in Arabia, et vilissima[*](uiliffima BS. -mū ahBrot. -mi Lv. umlisimum F.) in Ponto, item in Galatia[*](gra- tia F.) ac Thaso[*](ac thaso om.a.) et Cypro[*](cyppo B.). qui praecellit ex his[*](qui praecellit ex hif BS. qui perfecit F. quippe Lv. om.a.), opali[*](oppali BF.) quidem[*](qui- dem BS. om. rv.) gratiam habet, sed[*](habent fed B1. -bet et a.) mollius nitet, raro non scaber[*](raro non scaber om.a.). summa illi[*](illi BS. om. rv.) coloris ex aëre[*](aere & Bv. aere F. ere a.om.L.) et purpura constat, viriditas smaragdi deest. melior[*](melior BFdhS. constatque (-tat a) melior rv.) ille[*](ille color cuius Lv.a.H.), cuius fulgor vini colore[*](unicolor L.) fuscatur[*](puscatur F.), quam[*](quam—aquae om.a.) qui diluitur aquae.

[*](cfr. Martial. epigr. II 29, 2.) Hactenus de principatu[*](principatum conuet F.) convenit mulierum maxime senatusconsulto[*](senat' consultu a. iudicio B.cfr. XXXIII 40.). minus certa sunt de quibus et viri iudicant[*](iudicatur B1.); singulorum[*](singulas facit F.) enim libido pretia singulis facit praecipueque [*](praecipueq. BS. -pue a.praem. et rv.)aemulatio[*](aemulatio (em-B) uelut BS. om. rv.), velut cum[*](cum BS. regum rv.) Claudius Caesar smaragdos induebat vel[*](uel BS. et dv. aut r.) sardonyches[*](fardonyche vfuf B2v. -chef ifuf B1. -cheus Fh. -nicus ad. -ces L.). primus autem Romanorum sardonyche usus est[*](eft Bdhv. om. r.) Africanus prior, ut[*](ut in historia tradit dhBrot.) tradit Demostratus[*](demonftratuf Ba. -tur F.), et inde Romanis gemmae huius auctoritas[*](gemmae huius auctoritas (coni. J. -tatif B) BS. hanc gemmam fuisse celeberrimam rv.). quam ob rem et[*](et B2S. e B1. om. rv(D).) proximum[*](proxinum F.) ei dabimus locum.

[*](cfr. infra § 105. Isid. XVI 8, 4.—(cfr. Solin. 33, 19. Plin. supra § 68).) Sardonyches olim, sicut[*](ficut BS. om.a. ut rv. (deinde inFlac. usque ad p. 427, 3).) ex ipso nomine apparet, intellegebantur

candore in sarda[*](in candore farda B.), hoc est veluti[*](ueluti BS. -ut dhv. uel etiam (om. carne—2 inposita et) r.) care ungui[*](care ungui BS. -nibus ungue dhv.) hominis inposita[*](inpofita BS. -to dhv.), et utroque tralucido. talesque[*](tralucido talesque iteravitB1. tales dH Brot.) esse Indicas tradunt Ismenias, Demostratus[*](demonftratuf Ba.), Zenothemis, Sotacus, hi quidem duo reliquas omnes, quae non[*](non BB. con dh.om. rv.) traluceant [*](dist. ego.), caecas appellantes[*](appellant BSJ.). [*](Isid. XVI 8, 4. cfr. Plin. infra § 197.—cfr. Psellus de lap. p. 24.) quae nunc abstulere nomen, nullo sardarum vestigio Indicarum[*](indicarum BS. om. rv (J).), Arabicae sunt, coeperuntque [*](ceperunt a.) pluribus hae gemmae[*](gemma ad.) coloribus intellegi, radice nigra[*](an nigro (sc. colore)?) aut caeruleum imitante et ungue[*](unguem Lav.a.H.) minium[*](minium dh(B)H (sc. imitante). nimium B.om. rv.), redimitum[*](redimitum BS. cfr. IV 18. incretum H. creditum adhBrot. -tum enim Lv. (an fed cin- ctum? cfr. §90. 151. 187. XII 123).) candido pingui, nec sine quadam spe[*](nec—spe om.a.)[*](specie vet. Dal.) purpurae candore in minium transeunte. has Indis non habitas in honore[*](has—honore om.a.) Zenothemis scribit, tantae alias magnitudinis, ut inde [*](Isid. XVI 8, 4.—extr.: cfr. Solin. 33, 19.) capulos factitarent—etenim constat ibi[*](ibi om.Ld.) torrentibus detegi —, placuisse[*](et placuisse v.a.S.) in nostro orbe initio, quoniam solae prope[*](prope om.L. pompe a.) gemmarum scalptae ceram[*](certam B.) non auferrent[*](auferrent (auff- L) Ldhv. -ferunt BS. afferant a.). persuasimus [*](an persuasum esse?) deinde Indis, ut ipsi quoque iis[*](iis dhv. his LaS. om.B.) gauderent[*](gaudere a.). utitur[*](utiturque hv.a.D.) perforatis vulgus[*](uulguf BdhD. utique uulgus rv.) in[*](in BS. tantum (tamen h) in Ldhv. in—estom.a.) collo; et hoc nunc est Indicarum argumentum. Arabicae excellunt[*](excel- lant a. excellunt—18 atque om.B.) candore, circulo[*](circulo aD. -li Ldhv.) praelucido atque non gracili neque in recessu gemmae aut in deiectu[*](aut deiectu (dele- a) La.) renidente[*](renidente B1LBrot. -itente B2v. -tes a. ridente H.), sed in ipsis umbonibus nitente, praeterea
substrato nigerrimi coloris[*](nigerrimo colore dhH Brot.). [*](Solin. 33, 18.) hoc[*](et hoc dv.a.S.) in Indicis caeruleum [*](caeru- leum BD. cereum rv.)[*](dist. ego.) aut corneum invenitur. item[*](item a. iam rdhS. etiam v.) circuli[*](circuli—13 item om.a.) albi quaedam in iis caelestis arcus anhelatio est, superficies[*](fuperficief—4 cruftif Bdhv. locustarum uero maris crustis superficie L.) vero locustarum maris, crustis rubentibus[*](ru- bentibuf B. -tior rv.). nam[*](nam BhS. iam Ldv.) melleae[*](melleae dv. melle Lh. illę B.) aut[*](haut L.) faeculentae [*](faeculentae dv. feculente Bh. -to L.)—hoc enim nomen est vitio—inprobantur, aut[*](aut BS. et Ldhv.) si zona alba fundat se, non colligat, simili modo si ex alio colore admittat in se aliquid enormiter. nihil[*](nihil enim in dhv.a.D.) in sua sede interpellari alieno placet. sunt et Armeniae[*](armeniae dhS. arenia B. armeniace ut L. -cae v(D).), cetera[*](cetera B1G(S). -rif B2. -rae dhv. -re L. -ro H.) probandae[*](improbande L. -dae v.a.G.), sed pallida zona.

[*](cfr. Plin. XXXVI 59. Isid. XVI 8, 3. (cfr. Th. lap. 31).—extr.: cfr. Martial. epigr. IV 61, 6.) Exponenda est et onychis ipsius natura propter nominis societatem. hoc aliubi[*](hoc aliubi (-ibi B2)—gemmae (-me B)—12 eft S exB (qui praeterea add. fiue partif eiuf qua ad unguif fimilitudinem refertur. de hoc ita fcriptum eft). hoc in gemma (-am v) transiit (Brot. -ilit Lv) a (Brot. et L. ex G. et a v) lapide carmaniae (ex camania L) dhLv. (cfr. XXXVI 59).) lapidis, hic gemmae[*](36,59) vocabulum est. Sudines dicit[*](digiti L.) in gemma esse candorem unguis humani similitudine[*](fimilitudinem BSJ. cfr. XII 30. (in praem. Isid.).), item chrysolithi[*](chryfoliti B (item infra)a.) colorem et sardae et iaspidis[*](lafpidif B1 (item § 115).), Zenothemis Indicam onychem plures habere varietates, igneam, nigram, corneam[*](nigram corneam dhv. nigram La.om.BD.), cingentibus candidis venis oculi[*](oculis a.) modo, intervenientibus quarundam et obliquis[*](et obliquif ll.Brot. oculis obl- cod.Poll. v.) venis. Sotacus et Arabicam tradit onychem[*](onychem BLS. sed eū (eam a v) ceteris dhv. dfcende a.) distare[*](instare a.), quod Indica igniculos habeat albis cingentibus

zonis singulis pluribusve aliter quam in sardonyche[*](sardonyche Bas. -yce Bav. -niche dhC. -nice L.) Indica[*](indica om.a.); illic enim[*](eni B.) momentum[*](omentum B.an punctum, ut § 83?) esse, hic circulum; Arabicas onychas nigras inveniri candidis zonis; Satyrus carnosas esse Indicas, parte carbunculi, parte chrysolithi et amethysti, totumque id genus abdicat[*](abdicauit BSJ.); veram autem onychem plurimas variasque cum lacteis[*](lacteif BadhS. -eis et zonis L. -eis zonis v(D).) habere venas, omnium in transitu colore inenarrabili et in unum redeunte concentum [*](conceptu La.) suavitate grata.

Nec sarda[*](farda BS. sarde (-dae v) natura rv.) differenda[*](differenda om.BS.) est, huic[*](huic—10 nomine BS. diuidue (-uae v) ex- eodem nomine rv. dist. ego.) gemmae dividua ex[*](105) eodem et ipsa nomine, obiterque omnium[*](quapropter om- nium obiter gemmarum ardentium dhv.a.G.)[*](omnium del. G.) ardentium gemmarum[*](gemma B1.) indicanda natura[*](indicanda natura BS. -canda rG. natura indicanda dhv.).

[*](Isid. XVI 14, 1. Th. lap. 18. (Strabo XV 1, 69 p. 718. Athen. XII 55 p. 539d).—cfr. Th. lap. 30. 31.) Principatum[*](principiatū B.) habent carbunculi a similitudine ignium appellati, cum ipsi non sentiant ignes, a quibusdam ob hoc[*](hoc BS. id rv.) acaustoe[*](acauftoe BS. -ti (B2)H. acrustes dh. curuste a. apyruste L. -tae v. -roti B1.) appellati[*](uocati dhv.a.S.). horum genera Indici et Garamantici[*](& garamantici Bdhv. om. r,), quos et Carchedonios[*](carchedonios dhv. carced- (-iuf B1) BL. calced- a.) vocavere[*](uocare a. -ant dhH Brot.) propter opulentiam Carthaginis Magnae[*](magnae om.B.cfr. V 40. XIX 152.). adiciunt Aethiopicos et[*](et (ent a) abamdicos La.) Alabandicos in[*](yn a.) Orthosia[*](orthofia B2dhB. hortho- B1 orcho- a. orchosiaca (orth- v)Lv.) Cariae[*](cariae BS. cfr. § 103. arce L. caute dhv. om.a.) nascentes, sed qui perficiantur Alabandis[*](alabandif BBas. -des adhB. abamdicos Lv.). praeterea in omni genere masculi[*](mascu- lini a.) appellantur[*](appellati acrius (sicd) H Brot.) acriores[*](& BJ. ac r. at dv.) et feminae languidius[*](languidus a. minuf B.cfr. § 94 extra.) refulgentes. [*](Isid. XVI 9, 5.—cfr. Plin. infra § 182.) in masculis

quoque observant liquidiores[*](liquidioref Ba.cfr. § 130. -ris Ldhv. an liuidiores, ut § 170?) aut[*](aut B. alios rv.) flammae nigrioris et[*](& B. alios et rv.) quosdam ex alto[*](ex alto BS. ex (et a) alio adhH. om.Lv.) lucidos[*](lucios a. lucidius cod. Poll. v.a.H.) ac[*](ag B.) magis ceteris in sole flagrantes , optimos[*](optimos—5 radiantes om.a.) vero amethystizontas[*](amethysti- zontas hv. -tos d. -stozontas L. -ftontaf B.), hoc est quorum extremus igniculus in amethysti violam exeat, proximos illis, quos vocant syrtitas[*](syrtitas v (S). -ites LD. fyrtif B. sititas H.), pinnato[*](pinnato B1dhv (S). penn- B2L. innato H.) fulgore radiantes. inveniri autem ubi[*](ubi S e coni. J. ibi BD. ubicum- que rv.) maxime sit[*](fit B1S. vbi fit B2D. om.rv.) solis repercussus[*](repercussu dhv.a.S.). Satyrus Indicos[*](indicis a.) non esse claros dicit ac plerumque sordidos ac semper fulgoris retorridi[*](horridi dH Brot.), Aethiopicos pingues lucemque non fundentes [*](fundentes S. euntef B. omittentes fundentes adh. emittentis (-tes v) sed Lv. emit- tentes aut fundentes sed H.) convoluto igne flagrare. Callistratus fulgorem carbunculi debere candidum esse, ut positus[*](ut pofituf BS. positi (-itti a) G. posuit Lv.) extremo visu nubilante[*](dist. S.) sit[*](nubilante sit si ego. -ntef B. -nte se J. -ntis S. -ntes ita a. -ntem si G. -ntem et si ita Lv. -ntem ac si d.), si attollatur[*](attollatur dv. -llat BS. tollatur r.), exardescente fulgore[*](ex- ardefente fulgore BS. -centem rv.)—ob id plerique[*](pleriq. BS. a plerisque rv.) hunc carbunculum candidum vocavere[*](uocauere eum BS. uocari rv.), eum, qui languidius[*](langui- duf B1. -dos ex inuidis a. -dius ex indicis dh. -dius et (ac v) liuidius L (add. ex indicis v.a.S).) lucet[*](luc& BS. -ent rv.), lignyzontem[*](ligny- zontem S(D). -nyizontem J. -nizonte B. lithizontas (hB. liuizonias L. -icontas v. licihonias a) appellari rhv.)—; Carchedonios[*](calce- donios adh (item infra).) multo minores esse, Indicos etiam[*](etiam ego. -am in BdhG. -am minus rv.) sextarii unius mensura[*](menfura ll.hv. -ram d(?)G.) cavari. Archelaus Carchedonios nigrioris[*](nigrif B1. -ri B2. -riores a.) aspectus esse, sed igni vel sole et inclinatione acrius quam ceteros excitari; eosdem obumbrante[*](umbrante v.a.S.) tecto[*](et tecto purpureo a.) purpureos videri, sub caelo
flammeos, contra radios solis scintillare[*](et scintillare dhv.a.S.), ceras signantibus his liquescere, quamvis in opaco. [*](Th. lap. 19.) multi Indicos Carchedoni is[*](carchedoniis v. charce- donif B. carc- L. calc- a.) candidiores esse et e diverso inclinatione hebetari scripsere, etiamnum in Carchedoniis maribus stellam[*](stellas av.a.S.) intus ardere, feminas fulgorem universum fundere extra se, Alabandicos nigriores ceteris esse scabrosque[*](scabros a.). et circa Miletum [*](& circa miletum BS. et circū pletū ah.om.Ldv.) nascuntur in terra[*](in terra (-as a) BaS. in icira d. et in thracia Lhv.) coloris eiusdem, ignem minime sentientes. [*](Th. lap. 33. 18.) Theophrastus auctor est et in Orchomeno Arcadiae inveniri et in Chio[*](chlo B1. chyo L.), illos[*](illos om.B(a?). sed cfr. Theophr.) nigriores, e quibus[*](quibuf BdhB. -usdam rv.) et specula fieri; esse et Troezenios varios intervenientibus maculis albis, item Corinthios, sed[*](sed BS. et adhH.f ex Lv.) pallidiores e[*](pallidiores e ego. cfr. Theophr. et § 110. -ores et dhH. -ores BS. -ore rv(D).) candido[*](candidos Ldhv.a.S.); a[*](a BS. om.rv. (a—inportari del. H).) Massilia quoque inportari. Bocchus et in[*](i (pro in) B.om. v.a.H.) Olisiponensi[*](olyssipone (vel ulixip-) v.a.H.) erui[*](erui BdhH. herbis a.om.Lv.) scripsit, magno labore ob argillam soli[*](foli BhS. -lis a. -le Ldv.) adusti[*](adufti BS. -ti (-tis av) saltibus rv.).— Nec est aliud difficilius quam discernere haec genera; tanta est in iis[*](iis v. illif BS (ortum ex inif). eis dhC. his a. hic L.) occasio artis, subditis per quae tralucere cogantur. aiunt hebetiores[*](hebe- tioref BdhS. ab ethiopis (ethyo- L) r. ab aethiopibus hebe- tiores v.), in aceto maceratos XIII diebus , nitescere totidem mensibus durante fulgore. adulterantur vitro simillime, sed cote deprehenduntur, sicut[*](sicut—20 deprehendunt om.La.) aliae gemmae; fictis[*](fictif enim mollior BS. factitiae mollior enim dhv.) enim mollior materia fragilisque[*](fragilifq. eft BS. et fragilis et (om.d) dhv.) est. centrosas[*](centrofaf BS. -osa dhv.) cote[*](cote BS. scobe dv. scrobe h.) deprehendunt[*](dep???henduif B. deprehenduntur v.a.S. -ditur dh.) et pondere, quod minus
est in[*](in om.dv.a.S.) vitreis, aliquando et pusulis[*](pufulif B1aS. -stulis rv.) argenti modo relucentibus [*](more lucentibuf BS.).

[*]((cfr. Plin. infra § 189). Isid. XVI 14, 2.) Est et anthracitis[*](antracitif B.) appellata, in Thesprotia[*](thefphorotia B.) fossilis , carbonibus similis. falsum arbitror quod et in Liguria nasci prodiderunt[*](prodi- derunt BS. tradi- Ldhv. tur adi- a.), nisi forte tunc nascebantur. esse in iis[*](iis dhv. if B1D. his r.) et praecinctas[*](praecinotaf BaS. -tae dhC. -ti Lv.) candida vena tradunt[*](tradunt BS. -tur rv.). harum[*](harum BdhaG. horumque (har- Verc.) Lv.) igneus color ut[*](color est ut L.) superiorum, sed[*](fed BS. est dhv. est quod a.om.L. peculare B1.) peculiare quod[*](quod BLdhS. sed a. quidem quod v.) tactu[*](tactu B. iactatu a. -atae (Verc. -ti B)in ignem (-ne h) dhIsid.B. lacte Lv(D). lacte in igne cod. Poll.) velut intermortuae[*](intermortue a. -tui Lv.a.Verc.) extinguntur, contra aquis perfusae[*](perfusa a. -si Lv.a.Verc.) exardescunt .

[*](Isid. XVI 14, 3.)[*](& BS. om. r. huic dhv.) Cognata est et sandastros[*](san- dastros Lv(S). cfr. index. -sirus Isid. scandafirof B1. -darefvs B2. sandari sa a. -resus dhB.), proxima[*](proxima ego. cfr. § 93. 110. XXXVI 198. pro BD. om. rv.) natura eius[*](natura eius ego. -ra ut BaD. om.Ldhv. cfr. § 92.), quam aliqui[*](cūaliqua a.) Garamanticam[*](garamanticam BJ. -titen dhv. -titimr.) vocant. nascitur in Indis[*](in indis LaS. in india dhisid.v. om.B.) loco eiusdem nominis. gignitur et in Arabia ad meridiem versa. commendatio summa quod veluti[*](uelut hv.a.S.) in tralucido[*](intra lucida a.) ignis optentus[*](ignif optentuf (-tu B2) BadhH. om.Lv.) stellantibus[*](ftellantibuf BS. -tes (still- a) rv. celantesque se (om.d) dhH.) fulget intus[*](fulg& intuf BS intus (trans dhH) fulgent rdhv.) aureis guttis[*](aureif guttif BS. aureae (-ree L. -re a) guttae (-tte r) rdhv.), semper in corpore[*](& BS. om. rv.), numquam in cute. accedit et religio narrata[*](narrata a dhv.a.S.) siderum cognatione[*](cognatione ll.S. -one ab inspectori- bus cod. Poll. v.), quoniam fere pliadum[*](pliadū BS(D). stellarum rv. del. J.) hyadumque[*](hyadum- que ll.S(D). -dum v(J). om.dh.)

dispositione ac numero stellantur, ob id Chaldaeis in caerimoniis[*](cerimonia adh.) habitae. [*](Isid. XVI 14, 3.) et hic mares austeritas distinguat[*](diftinguat B. -nit dhB. -ncta rv. an distingunt?) et quidam[*](& quidam BS. siquidem dh. qui- a. quodam Lv.) vigor[*](uigore Lv.a.S.) adposita tinguens; Indicae quidem etiam hebetare visus dicuntur. blandior feminis flamma, allucens [*](allucenf BS. alliciens rv.) magis quam accendens. sunt qui praeferant Arabicas Indicis fumidaeque[*](fumidaeque B(S). cfr. § 127. -doque dh.H. numidaeque Lv. -dieq, a. in B lac. usque ad dicant. chrysolitho dhv. cryso- lito L. crisolitis a.) chrysolitho similes[*](similes (miles a) illas a)D. similis L. illas similes dhv.) illas dicant[*](dicant dhH. -cunt Lav.). Ismenias negat[*](smenias negant a.) poliri sandastros[*](sandastros Lv(S). -daricos a. -dareson dhH. fardarfirof B.) propter teneritatem, et ob id magno venire[*](magno uenire ll.v(S). in magno errore dhB.). sunt qui has[*](haf BS. om. rv.) sandrisitas[*](sandrisitas (and-B) BS. sandasitas r. -ta v. -areson B. -aricas dhH.) vocent[*](uocant aB.). inter omnes constat, quantum numero stellarum accedat, tantum et pretio accedere. [*](Nicand. fragm. 102 (O Schneider).)—Adfert aliquando errorem[*](errorem aliquando av.a.S.) similitudo nominis sandaresi[*](sandaresi (and- B) BS. -daser rv. -dasel dH.). Nicander[*](nicander LS. quod nicander (H. -ancer a. -anor v. meander d) adv. inBlac. usque ad illam sandaresum (v. 12.13).) sandaserion[*](sandaserion L(a?)B(S). -dareseon dhH. -sion J. -depherion v.) vocat[*](uocat dhH. -ant a. -auit Lv(D).), alii sandareson[*](alii sandareson (-rareson L) Ldhv(H)J. om.a. alii sandaseron B(S).), quidam vero hanc sandastrum[*](san- dastrum LaD. -stron hv. -sereon d.), illam sandaresum[*](sandarcesum a.), in India nascentem[*](nascentum a. -tis (propter omissionem) B.) illam[*](illam—14 custo- dientem om.B.) quoque[*](an ipsam quoque? om.d.) et loci nomen custodientem, mali colore aut[*](magni B. colori aut a. color iam ut Lv.a.B.) olei viridis, omnibus inprobatam.

[*](Isid. XVI 14, 4. Solin. 52, 58. Prisc. perieg. 1071. (cfr. Orph. Lith. 271 sqq. κηρ. p. 141. Damig. 28).— Solin. 52, 59.) Ex eodem genere ardentium est lychnis[*](eft BS. om. rv. lychnis dhman.Dal.. cfr. index et § 104; item Isid. et cod. Guelf. Solini. licnif B. lychnites (lich-a)rv (D). aliter XXXVI 14.) appellata

a lucernarum adsensu[*](ab LD. adsensu ego. abf- B1. af- B2S. assensū a. accensu dhH(J). -sarum Lv.), tum[*](tum BaS. tamen dhH. om.Lv.) praecipuae[*](praecipua gratia v.a.H.) gratiae. nascitur circa Orthosiam[*](orthosia a.) totaque[*](totamque L.) Caria[*](caria BdhB. cana a. carmaniam L. -ia v.) ac vicinis locis, sed probatissima in Indis[*](india a.). quidam remissiorem carbunculum esse dixerunt, secundam[*](secunda dhv.a.S.) bonitate[*](bonitatem B1.) quae[*](quae BS. om. rv.) similis esset[*](eff& BS. esse a. est Ldhv.) Iovis[*](iouif ll.S coll. XXI 59. 61. -uia h. ionia dH. -nis v.) appellatis[*](appellata a praelatis floribus dhv.a.S.) floribus. et[*](et—8 rapere om.a.) alias[*](aliaf BLv(S). inter has dhH.) invenio differentias[*](differen- tiam dhH Brot.): unam quae purpuram[*](purpuram BS. -ra Ldhv. (an recte? cfr. § 93. 133. 169).) radiet[*](radiat dhH Brot.), alteram quae coccum[*](cocco Ldhv.a.S.); has[*](haf BS. a Ldhv.) sole excalfactas aut attritu digitorum paleas et chartarum[*](cartharum BVen.) fila[*](fila B2Lv (S). cfr. Solin. Isid. filia B1. folia dhH.) ad se rapere. [*](Isid. XVI 14, 5.—ibid. 4. 5. Solin. 52, 60.)— Hoc idem et Carchedonia[*](carchedonia (charce- B) S. calce- adh. carcedonius (carche- v)Lv.) facere dicitur, quamquam multo vilior praedictis[*](praedictuf B.). nascitur apud[*](ad BSJ.) Nasamonas in montibus, ut[*](ut om.BJ.) incolae putant, imbre[*](ymbre L.om.BJ. cfr. Isid.) divino[*](diuinae B1. -na B2. -ne J.). inveniuntur[*](inuenitur dhv.a.S.) ad repercussum lunae maxime plenae[*](plane a. -neque L.), Carthaginem [*](carthagine BU 844.) quondam deportabantur[*](deportabatur dhv.a.S.). Archelaus et in Aegypto circa[*](circha B.) Thebas nasci tradit[*](tradit BdhH. -idit rv.) fragiles, venosas, morienti[*](morienti om.a. -tibus [carbonibus] dhH Brot.) carboni similes. potoria ex hac[*](ex (et ex dh) hac & BdhS. et ex hac parte a. uasa ex (et ex v) hoc lapide et Lv.) et ex lychnide[*](lychnide S. licnide (lign- B1) B. lychnite (lich- a) rv(D).) factitata invenio , omnia autem haec genera contumaciter[*](contumaciter fcalpturae (fcvl- B2) B(L?)Solin.S. scalpturae (scul- dh) contumaciter adhv.) scalpturae resistunt partemque in signo[*](in figno cerae (-ra B) BadhS. cerae in signo Lv. re??? (pro tenent) B. retinent U 844. sed cfr. § 148.) cerae tenent.

[*](cfr. Solin. 11, 27. Isid. XVI 8, 2.—Th. lap. 30.— extr.: cfr. Ctesias Indic. ap. Phot. bibl. 72 p. 145 (fragm. ed. Baehr p. 248 § 5). Orph. Lith. 614.) E diverso ad[*](ad om.B.) haec[*](hec a. hoc H Brot.) sarda utilissima, quae nomenl cum sardonyche[*](fardonychem B1.) communicavit. ipsa[*](ipfa BS. -sa gemma rv.) volgaris et[*](et om.L.) primum Sardibus[*](dist. S.) reperta est[*](est ego. in B. sed rv.); laudatissimae[*](laudatissimae D cum U 845. -ma Ladhv. datissime F (hic rursus incipiens). utilissimae B.) circa Babylona[*](babylona B1J. -nia B2. -nam S. -niam dhv. -bilonia F. -niam r.). cum lapicidinae[*](lapi- cidinae hH. -pidine a. -dicinae rv(D).) quaedam aperiantur[*](aperiantur ego coll. Theophr. appellantur BS. aperirentur (apar-F) rv(D).), haerentes[*](haerens dhv.a.S.) in saxo cordis[*](saxi corde v.a.H.) modo[*](modo om.Lav.a.H.) reperiuntur[*](reperiun- tur BS. -rtae D. om. rv. ). hoc[*](hoc BFdhH. hocque (hoc a) modo rv.) metallum apud Persas defecisse tradunt[*](tradunt BS. -ditur rv.), sed inveniuntur[*](inuenitur La.) compluribus aliis locis, ut[*](ut—7 asso om.a.)[*](ut BS. sicut rv.) in Paro[*](paro ll. G. ephiro dh. epiro B. ephyre v.) et Asso[*](et ossa F. eta L.); in India trium generum: rubrae[*](rubrae & quaf BS. -bri (-brum dhv) et quod rdhv.) et quas pionias[*](pioniaf B2S. -iuf B1. dionium FdhBrot. -num (dyo- L) rH. demium v.) vocant ab pinguitudine[*](pinguitudine (-tude B1) BFS. -guedine rh2v. magnitudine dh1H.); tertium genus[*](genuf eft BS. om. rv.) est quod argenteis bratteis sublinunt[*](sublinitur dhv.a.S.perlucente Lav.a.B.).[*](cfr. Th. lap. 30. Menand. fragm. inc. 347 (Meineke).) Indicae perlucent, crassiores[*](croffioref B2.) sunt Arabicae. inveniuntur et circa[*](circa aegyptum dhv. a.S.) Leucada Epiri et in Aegypto quae brattea aurea sublinuntur. et in his autem mares excitatius[*](excitatus av.a.B.) fulgent[*](fulgent—pigriores om.B.), feminae pigriores[*](an pinguiores?) et[*](& B (– etiam). om. r. sunt et dhv.) crassius nitent. nec fuit alia gemma apud antiquos usu frequentior —hac[*](hac Bdhv. ac F.om.r.) certe apud Menandrum et Philemonem[*](& file- monem Ba.om.L.) fabulae superbiunt—, nec ullae[*](ulla (illa d) est e (ex h.om.dH) FdhH Brot.) tralucentium[*](translucentium (G. -ti v) B2Lv.a.J.) tardius[*](quae tar- dius dhH Brot.) subfusae

[*](et p. 428, 1 subfufae BS. suffusa a. -so rv.) umore hebetantur[*](hebetetur dhH Brot.), oleoque[*](oleaeque BS.) magis quam alio[*](olio B1.) liquore[*](umore BS.). [*]((cfr. Orph. Lith. 280. κηρ.. p. 142). Isid. XVI 7, 9. Agatharch. peripl. mar. Erythr. p. 54. Diodor. III 39, 4. 5. Strabo XVI 4, 6 p. 770.)damnantur ex iis melleae ac[*](ac FLa. et dhv.) validius[*](ualdius J. cfr. XXXIV 178.) testaceae.

Egregia[*](ex—3 egregia om.B.)[*](aegreia F2. -ria F1.) etiam nunc[*](etiamnunc dhH. -num BFLv(S). nunc etiam a.) sua[*](fua BS. de a.om. rv(D).) topazo[*](topazo BFS. -zio rC. -atio v (item infra).) gloria est, e[*](e ego coll. Isid. om.BS. suo rv(D).) virenti genere et, cum primum[*](primum BS. om. rv(D).) reperta est, praelatae[*](praelate Fa. -ta L.) omnibus. accidit[*](accidit BS. id (in a) acc- adhv. ad (del.F2) accidat F.om.L.) in Arabiae insula, quae Cytis[*](cytis H ex VI 170 (sed lectio incerta). chitis aC. cithis F. chytis Lv. echitif B (an recte? ut eadem insula sit quae Ophiodes Aga- tharchidi, Diodoro, Straboni).) vocabatur[*](uocabatur B2S. -bantur B1. -catur rv(D).), in quam[*](quam BFS. qua rv.) devenerant[*](deuenerant BS. om. rv.) Trogodytae[*](trogodyte a. -dite (ergo- F1) F. trago- L.) praedones fame[*](cum (del. H) diutius fame dhv.a.S.) et[*](et om.La,) tempestate fessi[*](pressi Lv.a.S. prae- a.), ut[*](ut BS.om. rv. qui D.), cum[*](cum om.dhv.a.H.) herbas radicesque foderent[*](effoderent dhv.a.S.), eruerent[*](eruerent S e coni. J. -runt ll. v (D).) topazon[*](topazon BS. -zion C. -zum F. -zium r.). [*](Xenocrat. ap. S. Ambros. expos. in psalm. CXVIII 16, 41 p. 1182 (Bened.) p. 1438 (Migne). Stephan. Byz. s. v. τοπάζιος. cfr. Plin. supra § 24. VI 169.) haec Archelai[*](archilai B.) sententia est. Iuba Topazum[*](topazum BFS. -zon G. -zium r. -zion dhC.) insulam in Rubro mari a continenti[*](continenti BLS. -te rv. cfr. IV 64. (V 93); contra III 140. V 28. 78. 140.) stadiis[*](stadiis (om.B) ccc ll.v(S). diei nauigatione dhH.) CCC abesse dicit[*](dicit BS. tradit rv.); nebulosam et ideo quaesitam saepius[*](faepiuf BS. -pe FhaG. -pe a Ldv.) navigantibus nomen ex ea causa accepisse, topazin[*](topazin ll.v. -zum d. -zium h.τοπάζεινD.) enim[*](enim—12 quaerendi ll.Isid.v. om.a. topazin—quaerendi del. U 846. cfr. Salm. p. 763aB. (fortasse deletis iis: topazon ex hac primum e. q. s.).) Trogodytarum[*](trago- dytarum L. trodit- F1.) lingua significationem habere quaerendi. ex hac primum

inportatam Berenicae reginae, quae fuit mater sequentis Ptolemaei[*](ptolaemaei B.), ab[*](a dhv.a.J.) Philone[*](philone S. fil- B. phyl- L. philemone adv.pilemune F.) praefecto; regi[*](regi BFS. -gis rD. -gis ac v.) mire placuisse et inde factam[*](actam B.) statuam Arsinoae[*](arsinoae dhG. -nae B. -noe Fv. arsi L.om.a.) Ptolemaei[*](ptolemaei (-laem- B) v. -met F. -lomaei (-mei a) r. add. philadelphi (-dhelphi F. -delfi a. phyladelphi L) rdhv. a.D. cfr. U 847.) uxori quattuor cubitorum, sacratam in delubro, quod Arsinoeum[*](arsinoeum D cum U 847 ex XXXVI 68. aureum ll.v.) cognominabatur . [*](Isid. XVI 7, 9.) recentissimi[*](recentiffi B1. -ssimus F.inalac. usque ad derigitur (v. 8).) auctores et circa Thebaidis Alabastrum [*](nabaftrum B. alabastre Lv.a.C.) oppidum nasci dicunt et duo genera eius faciunt, prasoides[*](prasoides D. -den S. -dem v. praffioden B2. -de B1. tra- soide L. -suidu F.) atque chrysopteron[*](crysopterum L. chrysote- dh. dirisoterun F.), simile[*](similem dhv.a.S.) chrysopraso[*](chrysopraso hH. cfr. § 113. -asso (cryfo- B) BLd. -asio v. -paro F.). tota enim[*](eius enim tota (om.d) dv.a.S.) similitudo ad porri sucum derigitur[*](derigitur B1. dir- rv.). est autem amplissima gemmarum. eadem sola[*](fola Bdhv. -lam F.om. r.) nobilium[*](nobiliffima B1. -marū B2.) limam sentit , ceterae[*](cetera a.) Naxio[*](naxio H coll. XXXVI 54. -xo B1Fa. -xiis G. faxo B2Lv.) et[*](et (del. G) cotibus 11.(G)H(J). et cote hv. del. S. an e cotibus?) cotibus poliuntur. haec et usu atteritur .

[*](Isid. XVI 7, 10. (cfr. Diosc. V 159). Solin. 20, 14.) Comitatur[*](comitatur—12. 13 auctoritate om.a.) eam similitudine propior quam auctoritate callaina[*](callaina BS. cfr. index. -ica Solin. et Isid. -ain F. -amis a. -ais Lv.), e[*](e BFG. om. rv.) viridi[*](uiridis a. -de v.a.G.) pallens[*](palleus a.). nascitur post aversa[*](auerso indie a.) Indiae apud incolas[*](infulas Lv.a.B.) Caucasi montis, Hyrcanos[*](hyrcanos—dahas om.B.)[*](hyrcanos D cum U 848. phycaros LH. phic- av. pirachos F.), Sacas, Dahas[*](sacas dahas FS. ac asdathas (-tas G) Lv. sas datas a. sacas (satas d) apud dacas dh. apud sacas et dahas H cum Salm.), amplitudine conspicua, sed fistulosa ac sordium plena, sincerior

[*](et p. 430, 1 sincerior multo (-toque d) dhv.a.S. nicarior a.) praestantiorque multo[*](multo om.Ldhv.a.S. multo—autem om.a.) in Carmania[*](carmania Bv(C). -minia F. camania L. germ- dh(Isid.)B coll. Solino.), utrobique autem in rupibus inviis et gelidis[*](g&idif B.), oculi[*](oculorum La.) figura extuberans leviterque adhaerescens[*](adhaerescens ego. -refunt B1. -rens rv. de mendo cfr. §117.) nec[*](nec—p. 431, 1 uitri om.a.) ut adnata[*](ad- nata ll.S. adgn- hBrot. agn- C. ann- dv.) petris, sed ut adposita. [*](Isid. XVI 7, 10.) quam ob[*](quapropter dhv.a.H.) rem scandere ad eas[*](eam dhv.a.S.) pigritia[*](pigria B1. -ri B2.) pedum equestres populos taedet, simul et periculum terret; ergo fundis[*](fundif BG. eun- dis F. euntes Ldhv.) e[*](e Bdhv. et F. ed L.) longinquo incessunt et cum[*](et cum—ex- cutiunt om.B.) toto musco excutiunt. hoc[*](hocque v.a.H.) vectigal, hoc gestamen[*](est tamen F. est gestamen dhH Brot.) in cervice, digitis[*](digitif BJ. dici- F. et (ac H) digi- dH. diutius Lv. diuites G(S). -tis D.) gratissimum norunt[*](norunt BLv(S). om. H. inFdhlac. usque ad totus uero (§ 118 init.), sed in §§ 113. 114. 115 praebentdhpauca supplementa ex Isidoro licenter compi- lata.), hinc[*](hinc BS. hic L. is v.) census[*](fensus L.), haec gloria a[*](a del.B2.) pueritia deiectum[*](deiectorum v.a.S.) numerum [*](dist. ego.) praedicantium; in quo varia fortuna quidam ictu primo cepere praeclaras, multi[*](multi Bv. -to L.) ad senectam[*](ad fenectam BS. in secundo Lv. insectando G.) nullas. et venatus[*](uenatus BG. om.Lv.) quidem callainis[*](callainif B1S. -ain hif B2. -aides Lv. -dis G.) talis est[*](talif eft BS. -li Lv. -lis G.). sectura inde[*](inde BS. om.Lv. an lacuna?cfr. § 118.) formantur, alias faciles[*](facilef BS. fragiles Lv(J). cfr. § 121 extr. XXXVI 160.).[*](Isid. XVI 7, 10. Solin. 20, 14.) optimis[*](optimus v.a.S. color Bv. odor L.) color smaragdi, ut tamen appareat[*](appareat—-13 effe BS. -ret ex alieno est Lv.) alienum esse quod placeat[*](placeat BS. -ant Lv.). inclusae decorantur auro, aurumque[*](aurum quae B.) nullae magis decent. quae sunt earum pulchriores , oleo, unguento, etiam[*](etiam ll.S. et etiam v. et C.) mero colorem deperdunt, viliores[*](utilioref B.) constantius repraesentant[*](repraesentant Lv. fe praeftant BD. (an constantia eius prae- stant? cfr. § 199).), neque est imitabilior
alia mendacio[*](mendacio G. -atio B. aut mendacior Lv.) vitri. sunt qui in Arabia inveniri eas[*](eaf BLv. prassiū a.) dicant[*](dicant LaG. -cunt Bv.) in[*](in—uocant om.a.) nidis avium, quas melancoryphos[*](melancoryphos B e Solino. -pof B. -cholicos Lv.) vocant.

[*](Isid. XVI 7, 4. (Th. lap. 37?).—cfr. Plin. supra § 77. Solin. 52, 62.) Viridantium et alia[*](et alia—4 prasius om.a.) plura sunt genera. vilioris[*](uiliorif BS. -rique est L. -ris est G. -ri est v.) turbae prasius[*](prasius dhv. -ftaf B. -ssius L. (add.dh pro uiri- ditate coloris ē sed uilis; cfr. Isid.).), cuius alterum genus sanguineis punctis[*](puncinis a.) abhorret, tertium[*](tertium est dhH Brot.) virgulis tribus distinctum[*](distinct. uirgulis (om. tribus) dh.) candidis[*](candidif BadhH. est candidum Lv.). praefertur his[*](his om.a.) chrysoprasos[*](chrysoprasos ego. -sus S. -sius v. -afo Ba. crysoprassius L.) porri sucum[*](porri sucum om.a.) et ipsa referens[*](referenf BG. -nte Lav.), sed[*](sed Lav. & B.) haec[*](haec BG. hec a. et Lv.) paulum declinantem[*](declinantem a. -ante BL. -ans v. -at J. (fort. candidis praefertur his, chrysopraso ... referente, set hac paulum decli- nante, abl. absol.).) a topazo in aurum. huic[*](109) et amplitudo ea est, ut cymbia etiam ex[*](ex om.a.) ea fiant, cylindri quidem et[*](& ego. a B1. om. rv.) creberrime[*](creberrime S cum vet. Dal. -mi (creuerr- B1) B. celerrime Lav.). [*](Isid. XVI 7, 11. Solin. 33, 20. Prisc. perieg. 882.)— India[*](india has av.a.G.) et has generat et nilion[*](nihilion B.), fulgore[*](fulgore—11 nasci om.a.)[*](fulgore BG. -ris Lv.) ab ea distantem[*](ab ea diftantem BS. si ante habeas Lv. hebeti ac G.) brevi[*](breui B G. -uis Lv.) et, cum[*](cum Lv. om.B.) intueare, fallaci[*](fallacis v.a.G.). Sudines dicit[*](dicit BG. uero dicit Lv.) et in Sibero[*](fibero BS. syuero Lv.) Atticae[*](galatiae U 849 e Procop. de aed. 5, 4.) flumine nasci. est autem color fumidae topazi aut aliquando melleae[*](mellę B. -lie a.). Iuba in Aethiopia gigni tradit[*](tradit et v.a.G.) in litoribus amnis, quem Nilum vocamus, et inde nomen trahere.— non tralucet[*](non tralucet om.a.ad antecedd. referuntBD.) molochitis[*](molochitif BLS. -tis tralucet a. -tes dh(lac. expleta ex Isid.)B. malach- v.); spissius viret[*](uir& BJ. -ens Lav. uirens et crassius (-ior Isid.)quam smaragdus dhH (sumzpta ex Isidoro, qui sua sumpserat ex Solino, apud quem crassius pro spissius uiret).) ab[*](ab BS. a rv.) colore malvae

nomine accepto[*](nomen accepit dhIsid.), reddendis laudata signis et[*](et—2 medicamine om.dhlsid.) infantum[*](infantium av.a.S.) custodia quodamque[*](quedam quae a(?). quadam Lv.a.S. pericula BaS. -la ipsorum Lv.) innato contra pericula medicamine[*](post medicamine inseruit nasci- tur in arabia H exdhIsid.).— [*](Diosc. V 159. Isid. XVI 7, 8. Th. lap. 34. Dionys. perieg. 724. 784. cfr. Orph. Lith. 267 sqq. κηρ.. p. 141.) Viret[*](pro uiret—totus uero (§118) ex Isidoro haec substitueruntdh: iaspis de greco in latinum (lamium d) uiridis gēma interpretatur Ias quippe uiride pena- sin gēma int'pr. Est autem uiridis sicut smaragdus. s; crassi coloris. species ei' XVI.) et saepe tralucet iaspis, etiam[*](etiam BJ. -am si rv.) victa[*](uicta J. -ta aG. uifa B. uictis a a. -tus a Lv.) multis antiquitatis gloriam[*](gloriam BJ. tamen glo- rv.) retinens[*](retinet a.). plurimae[*](plurima a.) ferunt eam[*](eas a.) gentes, smaragdo similem[*](simile a.) Indi[*](indice (-cae v) cyprii Lv.a.G.), Cypros duram[*](durant a. dicunt Lv.a.G.) glaucoque[*](glaucum pinguemque Lv.a.G.) pingui, Persae aëri[*](eris a.) similem, quae[*](quae BJ. om. r v.) ob id vocatur aërizusa; talis et Caspia[*](cafpia BG. aspia a. iaspis Lv.) est. caerulea est circa[*](eft circa B(L?)J. om.av.) Thermodontem amnem, in Phrygia purpurea et[*](& BS. om. rv.) in Cappadocia ex purpura caerulea , tristis[*](triftif BS. om.Lv. inalac. usque ad 10 sed mi[nus].amisos G. -iffof B. thracia Lv.) atque non refulgens. Amisos Indicae similem mittit, Calchedon[*](calche- don H. -chadon BD. (cfr. § 73. 72). chalcidia Lv. -cidon G. -cedon Lugd.) turbidam. sed minus refert nationes quam bonitates distinguere. [*](Diosc. V 159. Orph. Lith. 613.) optima[*](optima BaJ. -ma ergo Lv.) quae purpurae aliquid [*](ali- quit B1. quicquam Lav.a.S.) habet, secunda quae rosae, tertia quae smaragdi. singulis[*](fingulif BaS. -lis autem Lv.) Graeci nomina ex argumento dedere. quarta apud eos vocatur boria[*](boria Lav(S). -rea C. doria B.), caelo autumnali matutino similis; haec[*](haec BaD. et haec Lv.) erit illa, quae[*](quae uocatur Lv.a.D.) aërizusa[*](arizufa B. eri- a.) dicitur[*](dicitur aD. -c&ur B.om.Lv. hic add. fit autem et (del. D)sub diuo sicut et smaragdi aD.). [similis[*](similis—p. 433, 1 uiolas Lav. om.B.uncos ego posui.) est et sardae,
imitata et violas]. non minus multae species reliquae sunt[*](funt B (L?) S. om.av.), sed omnes in vitium caeruleae[*](caerulae B. ceraulea a.), ut[*](ut B (a?) S. et L. aut v.) crystallo[*](chryrtallo B.) similis[*](fimilif BD. -les rv.) aut myxis, item terebinthizusa[*](tereben- thiszusa a.hie add. inproprio ut arbitror cognomine uelut e multis eiusdem generis composita gemmis Lav.a.D. del. U 851.). quam ob rem praestantiores funda cluduntur, ut sint[*](ut fint BS. ut a. id est Lv. del. H. ab utraque parte BS. om.Lv. inalac. usque ad nitor (v. 6).) patentes ab utraque parte nec praeter[*](nec praeter BS. nec patentes (del. v)praeterquam Lv.) margines quicquam[*](quicquam BS. om.Lv.) auro amplectente. [*](Th. lap. 23. Martial. epigr. V 11, 1.) vitium in iis[*](iis v. if B1LD. hif B2.) est et brevis nitor nec[*](nec BS. et rv.) longe splendescens[*](rfplendefcenf BS. -dentes a. -dens Lv.) et sal[*](et sal—p. 434, 9 aegyptia om.a.) et quae[*](quae—omnia BJ. omnia quae in ceteris Lv.) ceteris omnia. et vitro[*](et uitro—9 continet Lcod. Poll.v. om.B.cfr. § 96. 83. 199.) adulterantur, quod manifestum fit, cum extra fulgorem spargunt atque non in se continent. reliquas[*](reliquaf BD. cfr. U 852. nec in (del. G) diuersa (-sae G) quae (quas C) Lv.) sphragidas[*](fphragidaf Bv. stra- L.) vocant, publico gemmarum nomine[*](nomine BD. dominio in (del. Bas.) Lv.) his tantum dato [quoniam[*](quoniam—signent Lv. om.B. uncos posui cum U 852.) optime signent]. [*](Diosc.V 159. Isid. XVI 7, 8. (Damig. 13).—extr.: Diosc. V 159.)

totus vero oriens pro amuleto[*](amuleto S. amal- B1. amai- B2. cfr. § 51. XXX 138. (XXIII 20). amuletis B(D). maul- FLv.) gestare[*](geftare eaf traditur BS. traditur gestare FdhB. tradidit (-ditur v) testari Lv.) eas traditur. ea[*](ea BLv(D). eas F. eam B.), quae ex iis[*](iis dv. his ll.D.) smaragdo similis est, saepe[*](faepe BS. ope F. e petra L. -tra per v. et per dH. et G.) transversa[*](tranfuerfa BFG(S). -rsum dhv(H). uersa L.) linea alba media praecingitur et monogrammos[*](monogrammos S e coni. J. -mma B. grammatias FLv.) vocatur; quae pluribus, polygrammos[*](polyclamos d. -calamos v.a.B.). libet[*](licet H Brot.) obiter vanitatem Magicam hic quoque coarguere[*](arguere B.sed cfr. § 54. 169. 192. XXX 1. XXVIIII 114. XXV 25. (XXXII 33. XXVII 57).), quoniam hanc utilem esse

contionantibus prodiderunt.—Est et onychi iuncta[*](onychipuncta FLhv.a.S.) quae iasponyx[*](iafponyx Bv. -nix L. ponix F.) vocatur, et nubem complexa et nives imitata[*](imitata ll.v(S). in summitate dhH.) et[*](& BS. et est d. est et H. haec FG. quae Lv.) stellata rutilis punctis. est et[*](est et—similis om.B.)[*](est et Ldhv(D). est F. et est S. et J.) sali[*](sali cod. Poll. v(S). -le L. -lem FdhH.) Megarico similis[*](megarico similis Lv(J). cfr. XXXI 87. similis megarico cod. Poll S. metaticum F. imitata dhH.) et velut[*](ueluti dhv.a.S.) fumo infecta, quae capnias[*](capniaf Bv. apn- Fd. cadmias L.) vocatur. magnitudine[*](magnitudine—6 thoracatam om.B.)[*](magnitudine L. -dinem (-dinirem F) iaspi- dis (asp- F) Fdhv.) XVI[*](XVI FD. quindecim dhH. duodecim L. XI v.) unciarum vidimus[*](uidimus dv. -demus Fh. -dimusque L.) formatam[*](formatam- que v.) inde effigiem[*](in Fh. et figiem F. effigie h.) Neronis thoracatam[*](thoracata h.).

[*](Th. lap. 55. Isid. XIV 3, 32. Solin. 15, 28. Th. lap. 31. 23. Isid. XVI 9, 7. Dionys. perieg. 1105.) Reddetur[*](an reddatur, ut VI 23. X 170. 208. XVII 37. XXVI 164?) et per se cyanos[*](cyanof BG. -no FC( (D). cianeo (cya- v)dhv. grano L.), accommodato[*](accommodato BFG(S). praem. gratia Lv(D). cfr. X 121. -data gratia dhH.) paulo ante[*](paulante B1.) et[*](& BS. om. rv. iafpidi ll.S. -dis v. om.dhH.) iaspidi nomine[*](nominato dhH Brot.) a[*](a B1S. ac B2. om. rv.) colore caeruleo. optima Scythica[*](fcytica B. sest- F.),[*](115) dein Cypria, postremo Aegyptia. adulteratur maxime[*](maxime e B.) tinctura [*](dist.S. cfr. Theophr. et XXXV 16.), idque in gloria est[*](gloria est ego. cfr. V 11. -riam ll.v(S). -ria dhB.) regum[*](regum BFS. rerum r. regis dhv.) Aegypti[*](aegypti BadhH. -tii v. -tia F. -tiarum L.); adscribitur et[*](& BS. ei La.om.Fdhv.) qui primus tinxit. dividitur autem et haec in mares feminasque. inest ei[*](ei om.dv.a.G.) aliquando et aureus pulvis, non[*](non om. SJ(errore).) qualis sappiris[*](sap- piris J. -rif (-pph- B2) ineft B. in sappiris (-pph- S) aS. in sapphirinis (sapir- F. saphyr- L) rdhv.); in his[*](in hif (B2D. if B1. iis S) BS. om.F. aureis a. in sapphiris dhH. saphyrus (sapphir- v) Lv.) enim aurum[*](aurū BFdhH. et aureis Lv. om.a.) punctis conlucet.—

[*](Th. lap. 37. Isid. XVI 9, 2.) Caeruleae[*](caeruleae & Bv(S). -li et FL. -leis hH cum antecedd. iungens). -las d.om.a.) et sappiri[*](fapphiri B2v.a.H. sapi F. -phyrus L. -phirus ceruleus a. -pphirorum H Brot.), rarumque[*](rarumque ut BLhS. cfr. § 170. (XXII 93). -um quae d. quae H. raroque rv.) ut cum purpura. optimae apud Medos, nusquam tamen perlucidae. praeterea inutiles scalpturis[*](fcalpturif (fcvl- B2) BS. -turae (-re L) Ldhv. -tores a. salptures F.cfr. § 121 extr.) intervenientibus crystallinis centris. quae sunt ex[*](ex—mares om.B.) iis[*](iis dhv. his FLaD.) cyanei[*](cyanei dhB. ciani F. ueani a. uesa- L. resa- v.) coloris, mares existimantur.

[*](Isid. XVI 9, 1. cfr. Th. lap. 31. Dionys. perieg. 1122. Isid. 1. 1. Th. lap. 30.) Alius[*](alius—6 descendunt om.a. aut quae BS. aut d. et Fv. om.Lh.) ex hoc ordo purpureis dabitur aut quae ab iis descendant[*](defcendunt BS. -dentibus (G. disced- Lv.) rv.). principatum amethysti tenent Indicae[*](tenent indicae BS. indicae (in uicem L) tenent rv.), sed in Arabiae[*](ara- bia a. -bia ex ea Lv.a.G.) quoque parte, quae[*](qua ad.) finitima Syriae Petra[*](petra ll.(B2)S. -traea h(?)B1. -tria v.) vocatur[*](uocantur B.), et[*](& BS. et in rv.) in Armenia minore et[*](& BdS. in L. et in hv. om. r.) Aegypto et Galatia[*](galatia BFdhv ((H). gallia LG. -lla a.) reperiuntur , sordidissimae autem[*](autem om.B. autem atque dhv.a.G.) vilissimaeque[*](uilissimaeque FLG. -me a. -mae dhv. que B.) in Thaso[*](thafo ll. G. tharfo v. tarso dC.) et Cypro. causam nominis adferunt quod usque ad vini colorem accedens[*](non accedunt dH Brot.), priusquam eum[*](enim degustent H Brot.) degustet, in violam[*](uiolam dhv. -la ll.S. cfr. VIII 121. IX 113. II 51.) desinat[*](desinit dhH Brot.) fulgor[*](fulgorque Lv.a.H.), alii quia[*](alii quia S. aliqui Ba. -qua FdhH. om.Lv. de mendo cfr. XXXV 86 extr.) sit quiddam[*](fit quid- dam BIsid. S. si quidem (-dam F) FdhH. quidam Lv. om.a.) in purpura illa[*](illius Isid.) non ex toto[*](poto B.) igneum[*](igneum ll.Isid.S. in ign- H. igneus hv.), sed in[*](in BLv. om. r.) vini colorem[*](colore Fa.) deficiens[*](deficiens—14 decore om.F.). perlucent[*](perluceant (om. autem) a.) autem omnes violaceo[*](uiolatio B. -acio D.) decore[*](decore B(a?)S coll. XXVII 99. colore Ldhv(D). de mendo cfr. § 123 (nitor). 126.), scalpturis[*](fcvlpturif B2. scalpturi a. -re L.) faciles. Indica[*](indica BFS. -ia a. -icae (-ice L) Ldhv.)

absolutum Phoenices[*](phoenices ego. -ciae D. phenicis dh. fellif & B. felicis FaG (cfr. IX 127). om.Lv. conici possit etiam floris (cfr. IX 125) vel illius (cfr. IX 135. 139).) purpurae colorem habet[*](habet BS. -ent rv.). ad hanc[*](an hunc? hancque d(?)v.a.S.) tinguentium[*](tingentium B.) officinae dirigunt vota. fundit[*](fundunt d(?) H Brot.) autem[*](autem (sc. colorem; cfr. X 44)BaS. autem eum rv(D). -tem fulgorem J. (an potius lucem ... blandam?).) aspectu[*](afpectum BaS.) leniter blandum neque in oculos, ut carbunculi, vibrantem[*](uibrantem BS. -ant rH. -at v.). alterum earum[*](earum om.BSJ.) genus descendit ad hyacinthos; hunc colorem[*](93) Indi socon[*](sacon dhv.a.S.) vocant, talemque gemmam socondion[*](focondion BFS. sac- LdhH. cfr. ind. -odion v. om.a.). dilutior[*](dilutiorem (-or H) eadem et dhH Brot.) ex eodem sapenos[*](sapenes a. -pinos Lv.a.H.) vocatur, eademque[*](eademque BLS. -dem et dhv(H). -dem aG. om.F.) pharanitis[*](pharanitis dhS. far- B. par- a. -tes v. paranytis L.) in contermino Arabiae, gentis[*](gentis arabiae (om. nomine) dhv.a.G.) nomine. quartum genus[*](genus—8 quin- tum om.B.) colorem vini habet. quintum ad vicina[*](uicina ll.S. -niam B. -nia v.) crystalli descendit albicante purpurae[*](purpure F. -ra La.) defectu[*](detectu a. deie- v.a.H.). hoc[*](hoc BdhS. hoc et rv.) minime probatur, quando praecellens debeat[*](debeat BS. -bet rv. in BFdhv. om. r.) esse in suspectu velut ex carbuncu refulgens quidam[*](quidam— p. 437,1. 2 ueneficiis om.a.) leniter[*](leniter Salm. cfr. § 122. 63. leui- ll. v. purpuram Salm.) in purpura roseus nitor[*](nitor Ldhlsid.v. int- F. color BS. cfr. § 129. XXXIII 121. IX 134, de mendo supra § 121.). tales aliqui malunt paederotas[*](paederos L. ponderotas F2. -ratas F1. cfr. § 129.) vocare, alii[*](alii antheros L. aliif anterotaf B (sed post genam).) anterotas, multi Veneris genam[*](genam BFS. gemmam Ldhv.add. quod (Lv. qui F. quo h.om.d) maxime uidetur decere (B. de re Lv. et de re Fdh) et (om.F) specie (-ies FdhH) et colore (-lose F. -los dhH) extremo (atremi F. eas dhH. del. S)gemmae (-mmas dhH) FLdhv.a.D. om.B.del. U 855.). Magorum vanitas ebrietati eas[*](eaf Bv(S). fas (sed post resistere) r. om.dhH.) resistere promittit et inde appellatas, praeterea, si lunae nomen ac[*](ac ll.v(S). aut dhH.) solis inscribatur[*](infcribatur BS. fcrib- Lv. fereb- F. inferatur dhH.) in iis[*](iis dhv. if B1 (FL?)D. hif B2.) atque ita suspendantur e collo[*](e collo ll. G(S). collo e dhv(H).)
cum pilis[*](cum pilif BS. capillis rv.) cynocephali et[*](uel (pro et) dv.a.S.) plumis hirundinis, resistere veneficiis [*](ueneficiis B2dhv. -cis rD.), iam vero[*](uero om.dhHBrot.) quoquo[*](quoque (om. modo) dhH Brot.) modo adesse[*](an prodesse?) reges adituris, grandinem [*](adituri grandine a.) quoque[*](quoque om.adHBrot. que h.) avertere[*](auer- tere—4 smaragdis om.L1a.) ac locustas precatione addita, quam demonstrant[*](demonstrans F.). nec non in[*](nec non in BL2S. nam FdhH. nam e v.) smaragdis quoque[*](quoque om.a.) similia promisere [*](pro- mirere F. prospere L(a?).), si aquilae scalperentur aut scarabaei, quae quidem scripsisse eos[*](eos—contemptu om.a.) non sine contemptu[*](con- tentione FL.) et inrisu generis humani arbitror.

[*](cfr. Solin. 30, 32. Isid. XVI 9, 3.) Multum ab[*](ab ea v.a.S. om.adh.) hac distat hyacinthos, ab vicino[*](ab uicino (-nu B1) tamen colore BS. tamen (om.a) e uicino rv.) tamen colore descendens[*](se distendens L.). differentia haec est[*](eft BS. om. rv.), quod ille emicans[*](122) in amethysto[*](amethysto (amath- B) Bav. -tisto r.) fulgor violaceus diluitur[*](diluitur BJ. -tur in aS. -tur et in Fdh. -utus est in Lv.) hyacintho primoque[*](primoque BS. -mo quoque rv.) aspectu gratus evanescit, antequam satiet[*](satietur L.), adeoque non inplet oculos, ut paene non attingat, marcescens[*](marcenf fceleriuf B.) celerius [*](21,65) nominis[*](nominef B1.) sui flore. [*]((cfr. Damig. 47). Isid. XVI 15, 2. cfr. Diodor. II 52, 3.—Solin. 30, 32.)— Hyacinthos[*](tuacinto d.an et hyacinthos, ut § 114?) Aethiopia mittit et chrysolithos aureo fulgore[*](colore Lav.a.H.) tralucentes. praeferuntur his[*](his chrisoleti indicae a.) Indicae et, si[*](si—16 turbidae om.a.) variae non sint[*](sunt F.), Tibarenae[*](tibarenae BS. -ranae H cum Salm. zibaranae (-na F) Fdh. bactrianae Lv.). deterrimae autem Arabicae[*](arabiae F.), quoniam turbidae sunt et[*](sint et F. sunt a.) variae[*](uariae Ba. -iae et rv.), fulgoris[*](fulgentes interpellatae dhH Brot.) interpellati nubilo macularum[*](maculorum B1. -ofum B2.), etiam quae limpidae[*](lympidis Lv.a.G.) contigere, veluti[*](ueluti—refertae om.a.) scobe[*](fcobe (-bae B) BJ. -bae (-be v) sua rv.) refertae[*](refertis L.). optimae[*](optima a. -mi dh. opimi F.) sunt quae[*](qui Fh.) in collatione

aurum[*](auri Bd.) albicare[*](albicare (-ificare d) quadam (quand- Fa) ar- genti facie cogunt FLadhv. albicare facie non argenti uiden- tur B.locus vix sanus; an quarum collatione aurum albicare facie noua argenti uideatur?) quadam argenti facie cogunt. hae[*](hae S. he B.om. rv(D).) funda includuntur perspicuae[*](refpicuae B. que persp- a.), ceteris subicitur aurichalcum[*](orichalcum BLugd. cfr. XXXIV 2. 4.), tametsi[*](tametfi ll. S. -si iam v. iam (tam h) etiam dhH. om.a.) exiere iam de[*](exiere iam de BS. expedere F1. -pere de F2. -pertę (-parte h) de dh. -pertes Lv. om.a.) gemmarum usu. [*](Isid. XVI 15, 3.)— Appellantur aliquae[*](aliquae B(a?)S. -ui rv.) et chryselectroe[*](chryselectroe (cry- B1) B1S. -tro (cry- B2) B2a. -tri hv. cryselectros L. crysoe lectore (-roe F2) F.), in colorem electri declinantes , matutino[*](matutinus Lv.a.G.) tamen tantum[*](tamen tantum BS. tantum FdhH. om. rv.) aspectu[*](aspectu BS. -tu iocundae F. -di dhH. -dior a. -diore G. -tus iocun- dior Lv. 6 quaedam BS. -dam in iis (his FL) rv.). Ponticas deprehendit levitas. quaedam durae sunt ac rufae[*](rufae- que (om. ac) dhv.a.S.), quaedam[*](quaedam Lv. quae Ba. que F.om.dh.an aliae vel aliquae?) molles[*](molles et dhv.a.S.), sordidae. Bocchus auctor est et[*](et om.B.) in Hispania repertas[*](repertas et ego. -tam BS. -tas rv.)et quo in loco crystallum dixit[*](dicit dhv.a.S.) ad libramentum[*](24) aquae puteis defossis[*](de- foffif BLv(J). -fessis a. detosis F. depressis dh(?)H(D) ex § 24.) erui[*](erui BS. erutam dhH. inde erutam (-tam e a. -tam et v) rv(D). an erui, etiam?), chrysolithon[*](chrysolithon dhC. -tho a. -iton ll.v.) XII pondo a se visam. [*](Isid. XVI 15, 6. (cfr. Plin. infra § 172).—Isid. 1. 1.)— Fiunt[*](fiunt ll. v. an funt?) et leucochrysi[*](leucochrysi (-cryfi B) BdG. -ses La. -sae Fv. -soe D.) interveniente candida vena. sunt et[*](& in BS. in rv. cfr. § 118.) in hoc genere capniae[*](camnie a.). sunt et vitreis[*](uitrei a. -reae iis coni. S.) similes, velut[*](ueluti adhv.a.S.) croco fulgentes[*](fulgentef BaS. refu- rv.); vitro[*](uitro adulterantur BS. uitree (-eae v. -ei FdhH) uero rdhv. om.a.) adulterantur, ut[*](ut om.B.) visu discerni non possint[*](poffvnt B2.); tactus[*](acts a. actus (tac- v) autem Lv.a.H.) deprendit, tepidior in vitreis[*](uitrei eius a.).
In eodem genere sunt melichrysi[*](melichrysi adhv. eli- F. melychr- B. -crisi L.) veluti[*](naeluti B1. qui ueluti dhH Brot.) per aurum[*](auro per sincerum mel coni. J1. de per cfr. § 98. an potius super?) sincero melle tralucente[*](tranflucente B2v.a.J. -cent dhH Brot.). has[*](chas d. quas v.a.H.) India fert[*](fert BS. uult F. uolt dh. mittit rv.), quamquam[*](quamque F.) in[*](in om.a (an recte?). ad Lv.a.H.) duritia[*](duri a. iniuriam Lv.a.H.) fragiles[*](fragilis L. -lem dh. agile a.), non ingratas[*](non ingrataf BS. om. rv.). eadem[*](in eadem FdhaH Brot.) et xuthon[*](xuthon BS. cfr. ind. XVI hos Fa. xythios L. xystion v. xanthi H.) parit[*](parit et a.om.dhH Brot.), plebeiam[*](plebeiam (-ia H) ibi gemmam (-ma H) v.a.S.) sibi gemmam.

[*](cfr. supra § 84. Isid. XVI 10, 2. Solin. 33, 22.) Candidarum dux est paederos[*](pederor a.), quamquam quaeri potest[*](potest quaeri adhv.a.S.), in[*](an in dhv.a.S.) quo[*](quo BS. om. rv.) colore numerari[*](numerari–iactati om.a.)[*](in- numerari F. annu- L.) debeat totiens iactati per alienas pulchritudines nominis, adeo ut[*](ut BaS. om. rv.) decoris praerogativa in vocabulo facta sit[*](est Lv.a.S. sit omnibus gemmis a.). sed tamen[*](fed tamen BS. est Fdhv. om. r.) et suum genus expectatione tanta dignum. coeunt quippe[*](quippe BS. enim Lv. om. rG.) in tralucidam[*](intus translucida crystallis (-llus H) dhH Brot.) crystallum[*](crystallum—14 haec om.a.) viridis suo modo aër simulque purpurae[*](purpure BS. -ra rv(D).) et quidam vini aurei nitor semper[*](semper coronatuf BSJ.) extremus in visu, sed purpura coronatus. madere[*](madere BLv (S). om.FdhH. dist.S.) videtur et singulis[*](uid&ur & fingulif BS. singulis uidetur Lv. uidetur Fh.om.dH.) his et[*](hif et ll.v(S). ethis dhH.) pariter omnibus,[*](Solin. 33, 23.) nec gemmarum[*](gemmarumque (om. nec) L.) esse[*](effe BS. esset F. est Ldhv.) ulla liquidior[*](liquidiore F.) potest[*](potest BS. capitis Fd. -ptis hH. -piti Lv.) iucunda suavitate[*](fuauitate ll.S. ua,ni- dhH. suauis et v.) oculis. haec[*](haec BLS. om. rv.) laudatissima est in Indis[*](in indis om.a.), apud quos sangenon[*](fangenon (-om F) BFS. sag- dhH. ang- a. arg- Lv.) vocatur, proxima in Aegypto[*](apud aegyptios dhv.a.S.), ubi[*](ubi om.B. apud d.)

syenites[*](syenites D cum U 856 ex indice. senytes L. -nites v. tenites dhH. satis Fa.om.B.), tertia[*](tercium F. -rtius a.) in Arabia, verum scabra, tum[*](tum—2 radiat BS. mollius radiat (-imet F. in a) pontica Fadhv. molliorque radiet pontica L.) Pontica, quae mollius radiat, Thasia[*](thafia BS. et tha- FL. et asia a. et asiatica dhv.), et[*](et ego. eft BS. sunt rv. sunt et a.) ipsa mollior[*](& ipfa mollior BS. ipsae (-se La) uero molliores rv.), et Galatica[*](gala- tica—4 ceterarum om.B. galatica—3 cypria om.a.) et Thracia[*](thracia dh(?)Lugd. -ica v. tracia FL.) et Cypria. vitia earum languor[*](languor om.a.) aut alienis turbari coloribus et quae ceterarum.

[*](Isid. XVI 10, 3.) Proxima[*](proxime B.) candicantium est asteria. principatum habet[*](habent a. -ens dhv.a.J.) proprietate nature, quod inclusam lucem pupilla[*](pupilla BLaS. -llae F. -llae modo dhv.) quadam[*](quandam dv.a.S.) continet. hanc[*](hanc BFS. ac rv.) transfundit cum inclinatione velut intus ambulantem alio[*](alio ll.S. ex alio (alto a) dhav.) atque alio[*](atque alio om.a.) loco reddens. eadem[*](eadem- que v.a.S.) contraria[*](contraria sit soli a.) soli regerit[*](regerens v.a.S. om.a.) candicantes radios in modum stellae[*](in modum ftellae BS. om. rv.), unde nomen invenit. difficiles[*](difficilis v.a.S.) in India[*](in india—11 carmanicae BS. ad caelandum indicae (Bas. -ce Lv. inuice F2a. -ces F1) praefertur (ref- F2. ef- F1) in carmania nata rv.) natae ad caelandum . praeferuntur Carmanicae.

[*](Isid. XVI 13, 7.) Similiter candida est quae vocatur astrion[*](astrios dhv.a.S.), crystallo propinqua[*](propinquas d. -ans hv.a. H.), in India nascens et[*](et del. J. (an recte?).) in Patalenes[*](patalenes S cum Güthio. palenes F. palle- Ldhv. -nis a.) litoribus[*](et—litoribus om.B.). huic[*](huic BS. om. rv.) intus a centro stella[*](stella ll.S. cui st- cod. Poll. v. ceu st- G.) lucet fulgore pleno lunae[*](pleno lunę BS. lunae (-ne a) plene (-nae v) rv(D).). quidam causam nominis reddunt quod astris opposita fulgorem rapiat et[*](& BS. ac FLdhv. et regerat om.a.) regerat. optimam in Carmania gigni dicunt[*](dicunt BS. om. rv.) nullamque[*](nullique (om. minus) dH Brot.) minus obnoxiam vitio; cerauniam[*](ceraunia a.) etiam[*](&iam BD. eum a. enim rv. eam J. del. S.)

vocari quae sit deterior; pessimam[*](pessima adh.) vero[*](uero BFdhD. om. rv. (an modo? de mendo cfr. § 195).) lanternarum[*](lanternarum B1FS. lat- B2. ter- a. lucer- Ldhv. cfr. XI 49.) lumini similem. celebrant et astrioten[*](astrioten BaS. cfr. ind. -tem L. -roiten v. -rionem (-ne F) Fdh.), mirasque laudes eius in Magicis artibus Zoroastren[*](zorastren F. foroafteren B.) cecinisse produnt[*](produnt BS(D). quidam (quidd- a. quicquam F) diligentius (-tiis F) de ea produnt rv(J). quicquam (qui circa eas H) diligentes sunt produnt dH.).— Astolon[*](astolon dhD. cfr. ind. aftalon B. astulun F. astrolon a. -robolon Lv.) Sudines dicit oculis piscium similem[*](similes a. -lis F.) esse[*](esse et dhv.a.S.), radiare fulgore[*](fulgore BS. om. rv.) candido ut[*](ut BLav(D). ui F. in dhH.) solem[*](solem ll.v(D). -le hH.).

[*](Solin. 20, 15. Isid. XVI 13, 5.) Est inter candidas et[*](et—uocatur om.a.) quae ceraunia[*](caeraunia B.) vocatur, fulgorem[*](fulgore a.) siderum rapiens, ipsa[*](ipsa—8 nascens om.B.) crystallina, splendoris caerulei, in Carmania[*](ger- mania Fha.) nascens. Zenothemis fatetur albam esse, sed habere intus stellam coruscantem[*](coruscantem S cum Gesnero. concursa- ll.v.); fieri[*](fieri—12 relanguescat om.a.) et hebetes ceraunias, quas in[*](in BS. om. rv.) nitro et aceto maceratas[*](maceratas post dies (v. 11) habentdhv.a.S.) per aliquot[*](aliquod BD.) dies concipere stellam eam, quae post totidem menses relanguescat. [*](Damig. 12. Isid. XVI 13, 5.) Sotacus et[*](et om.a.) alia duo genera fecit cerauniae, nigrae[*](nigrae (-re a) FadhH. -as Lv(D). om.B.) rubentisque[*](ru- bentesque v.a. H.) [similes eas esse securibus[*](similes -securibus om.B.uncos ego posui.)]. ex his[*](ex hif BS. his ah. is F. iis dH. per illas Lv.) quae[*](qua B.) nigrae sint[*](fint (sit F) ac BFaS. sunt ac (et v) Lv.) ac rotundae, sacras[*](facraf effe BS. om. r v.) esse; urbes per illas[*](per illas om.Lv. a.S.) expugnari[*](expugnare F.) et classes[*](classes easque Lv. a. S.); baetulos[*](baetulos (-lo B. uetelos a) ll.J. bet- dhv.) vocari; quae vero longae[*](longe B.) sint[*](fin B. sunt dhv.a.S.), ceraunias. faciunt et aliam raram[*](rara a.) admodum,

Magorum[*](magorum—exp&itā BS. et (om.F) parthorum (parch- a. parith- F) magis quaesitam rv.) studiis expetitam, quoniam non aliubi[*](alibi B2h.) inveniatur[*](uocatur BS. appellatur rv.) quam in loco fulmine icto.

[*](Isid. XVI 13, 6. Solin. 33, 20.) Proximum cerauniae nomen apud eos habet quae[*](quae—5 parte om.a.) vocatur iris. effoditur in quadam insula Rubri maris, quae - distat a Berenice urbe LX[*](lx. p. B.) p., cetera sui parte crystallus[*](crystal- lis a.). itaque quidam eam[*](eam BS. om. rv.) radicem[*](fraudicen La.) crystalli esse dixerunt. ex argumento vocatur[*](uocatur ante ex (v. 6) habentadhv.a. S.) iris, nam[*](nam cum sub a.) sub tecto percussa sole species et[*](species set a. -iae sed F.) colores[*](colore a.) arcus caelestis in proximos parietes eiaculatur, subinde[*](subinde—16 caelestibus om.a.) mutans magnaque varietate admirationem sui augens. [*](Isid. XVI 13, 6. Solin. 33, 20.) sexangulam esse ut crystallum constat , sed[*](sed esse dhv.a.S.) aliqui[*](aliqui BS. -uis L. -ua Fd. -uam h. -uas v.) scabris lateribus et angulis inaequalibus[*](aequalibuf B.) dicunt, in sole aperto[*](aperto BLdhv. -ta F.add. pro- iectam dhS. -tas v. -ta L. protecta F.del. D cum U 858.) radios in se[*](in se om.L.) candentes[*](candentef Bhcod. Poll. cfr. XVIII 346. recand- v. cad- FdG. recadentis L.) discutere, aliquo[*](aliquo BS. -uas rv.) vero[*](uero dhv.a.S.) ante se proiecto nitore adiacentia inlustrare. colores autem non nisi[*](nisi ut ex oroscopo L.) ex opaco, ut[*](ut diximuf BS. om. rv.) diximus, reddunt,[*](136) nec ut[*](r& BD.) ipsae habeant, sed ut repercussu[*](repercuffu Bdv. -ssus F. -ssos in L.) parietum[*](parie- tum BdG. -tem rv.) elidant[*](illidant dhv.a.G.); optima quae[*](optimaque quae dv.a.S.) maximos arcus facit simillimosque caelestibus. est[*](quam v.a.S.) et alia iritis[*](iritif BS. tri- a. hirritis (-icis d) dh. inris F. iris Lv.), cetera[*](cetera Fdh(a?)S cum B. -raf B1. -rif B2. -ro H. cerae v. om.L.) similis[*](fimilif fed BS. -lis at H. -lis G. -lis et Fdhv. -lis cere L.om.a.), sed praedura. hanc Orus[*](orus BFLD. cfr. Brusnn de indd. p. 39. cor' ad. -riis h. horus v.) crematam tusamque ad ichneumonum[*](ichneu- monum Bv. igneom- L. igneu oneū montanumm F) r.) morsus remedio esse scripsit[*](fcripfit BS. om. rv. dicunt dh.), nasci autem in Perside[*](perside tradidit (tradit v) Lv.a.S.).— Similis aspectu

est, sed non eiusdem effectus, quae vocatur[*](quae uocatur BLv. uocaturque a. -tur Fdh.)leros[*](leros S ex ind. ierof B. eiros F. ros a. zeros Lv.), alba nigraque macula in traversum distinguentibus[*](diftinguenti- buf BS. -nt a. -nte rv. 3 principalibuf BS. -lium rv.) crystallum.

Expositis per[*](per BS. om. rv.) genera colorum principalibus gemmis reliquas per litterarum ordinem[*](ordinem Bav(S). -ne rC.) explicabimus.