Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
[*](Ar. V 8, 542b 2–4. IX 14 init.— (18) Ar. VIII 3, 593b 9–11.) Oscines praeter exceptas non temere fetus faciunt ante aequinoctium vernum aut post autunmale, ante solstitium autem dubios, post solstitium vitales.
Eo maxime sunt insignes halcyones[*](alciones a. alcro- F). dies earum partus maria quique[*](maria quique ll.uRh coll. § 90. qui maria quo- que zva.G. maria quiqui (anon. ap. H) D) navigant novere. ipsa avis paulo amplior passere, colore cyanea[*](cyanea et ego. -nea et ex Rh. -neta ex a.-nneta ex E1.-neneta ex u. -neaeta ex F1.-neo ex F2E2(R?)v) et parte inferiore[*](inferiore ego. mteiore Fu.om.a. maiore E2in ras. (R?) v. interiore Rh. minore (coni. S) J. cfr. Ar.νῶτον. . . κυαϝοῦν) tantum purpurea[*](purpurea (Rh)D. -reas ll.u. -rea sed J. -reis et v. an -rea est (-reast)?)[*](dist. ego), candidis admixta[*](admixta ll.u(Rh) Brot.(J). -tis v(S)) pinnis[*](pennis Rauva.S) collo, gracili ac procero rostro.[*](rostro ego ex Ar. om. ll. v) alterum genus earum magnitudine distinguitur et cantu[*](et caret cantu J. sed cfr. Müller stil, p. 91)[*](Altionē FRa): minores in harundinetis canunt.[*](Ar. V 9, 542b 21–24. 4–7. cfr. Pl. II 125. XVIII 231. Varro ap. Gell. III 10, 5. Col. XI 2, 21. Serv. geo. I 399. Isid. XII 7, 25.)halcyonemvidere rarissimum est nec nisi vergiliarum occasu et circa solstitia
brumamve, nave aliquando circumvolata statim in latebras[*](latebras v. -ris ll) abeuntem. fetificant bruma, qui dies halcyonides[*](alcionides F2. aleso- Ra. al////o- F1) vocantur, placido mari per eos et navigabili, Siculo maxime[*](maxime ll.(P)H. add. in reliquis partib' ē a, in rel- part- ẽ quidem mitius pelagus siculū utique (itaque E1. utrique R2E3.-inque z) tractabile rzv) . faciunt autem[*](septem (pro septenis) ll.v) VII ante brumam diebus nidos et totidem sequentibus pariunt.[*](Ar. IX 14, 616a 19–33.— (11–13) Ar. V 9 init. VIII 3,593b 20.) nidi earum admirationem habent pilae figura paulum eminenti, ore perquam angusto, grandium spongearum [*](spongiarum F2ava.S) similitudine. ferro intercidi non queunt, franguntur ictu valido, ut spuma arida maris. nec unde confingantur invenitur; putant ex spinis[*](et spinis Fa) aculeatis, piscibus enim vivunt. subeunt et in amnes. pariunt ova quina.Gaviae[*](Cauiae F1R) in petris nidificant, mergi et in arboribus. pariunt plurimum[*](an cum plurimum?) terna, sed gaviae aestate, mergi incipiente vere.
[*](Ar. IX 7, 612b 21–25. 27–31.) Halcyonum nidi figura reliquarum quoque sollertiae admonet, neque alia parte ingenia avium magis admiranda sunt. hirundines luto construunt, stramento roborant . si quando inopia est luti, madefactis[*](madefactis (coni. Dal.) D. -ta ll. -tae G. -tum zv) multa aqua pinnis pulverem spargunt; ipsum vero nidum mollibus plumis floccisque consternunt tepefaciendis ovis, simul ne durus sit infantibus pullis. in fetu summa aequitate alternant cibum . notabili munditia egerunt excrementa pullorum adultioresque [*](adulterioresque F1au) circumagi docent et foris[*](foras va.G) saturitatem emittere. alterum est hirundinum genus rusticarum et agrestium, quae raro in domibus diversos figura, sed eadem materia confingunt nidos, totos supinos, faucibus porrectis in angustum , utero capaci, mirum qua peritia[*](peritia et F2G. -tiae F1RE1a.-tia E2v) et occultandis
habiles[*](habilis F2EaS. bhab- F1. habillis R) pullis et substernendis molles[*](mollis F2S) .[*](Thrasyll. ap. Ps.—Plut. de fluv. 16, 2.) in Aegypti[*](egypto ad) Heracleotico [*](Heracleotico - 4 Aegypto om.a) ostio molem continuatione nidorum evaganti Nilo inexpugnabilem[*](inexpugnabilem Ev. -le r) opponunt stadii fere unius spatio, quod humano opere perfici non posset. in eadem Aegypto[*](aegipto F2v(D). om. rH) iuxta oppidum Copton insula est sacra Isidi, quam ne laceret amnis idem, muniunt opere, incipientibus vernis diebus palea et stramento rostrum[*](rostro va.G) eius[*](ē au) firmantes[*](firmantis F1a), continuatis per triduum noctibus tanto labore, ut multas in opere emori[*](et mori Fa (an recte?)) constet; eaque militia illis cum anno redit semper. tertium est earum genus: excavant ripas[*](genus quae ripas excauant u (?) v a.S) atque ita internidificant[*](internidificant ll.u (Rh)G. in terra nid- TD. in terram (-rra C) foetificant v).[*](cfr. Pl. XXX 33. (Cels. IV 7 (1) extr.).)— (Harum[*](uncis inclusa alieno loco inserta videntur: cfr. XXX 33) pulli ad cinerem ambusti mortifero faucium malo multisque aliis morbis humani corporis medentur) — non faciunt hae nidos migrantque multis diebus ante, si futurum est, ut auctus amnis[*](omnis F1a) attingat[*](attingat F2E2v(D).-gant rS).[*]((17) Ar. IX 13, 616a 4–6.) In genere vitiparrarum[*](uitiparrarum H. uitae (del.F2) par- uarum (parra- E) FRE.om.a. parrarum G. itē ripariarum B. uiteriparum v) est cui nidus ex musco arido ita absoluta perficitur pila, ut inveniri non possit aditus . acanthyllis[*](acanthyllis (B)H ex Ar. agathillis dT. -thilis a.-tillis r. argatilis C. -thylis v) appellatur eadem figura ex lino intexens[*](intexens E2 (R?)v. extex- F. tex- E1au). Picorum aliquis[*](alicui (Rh)H) suspenditur[*](suspendit in C) surculo primis[*](primus au) in ramis[*](rami FR) cyathi[*](cyathi E(?)v. ciati ru) modo, ut nulla quadripes[*](quadripedes F) possit accedere. galgulos[*](galgulos v. gaug- ll) quidem ipsos dependentes pedibus somnum capere confirmant, quia tutiores ita se sperent[*](sperent FG. -rant rv(S)) .[*]((1) ib. 616a 6–12. Herod. III 111. (Ael. II 34). Sol. 33, 15. cfr. Pl. XII 85.— (4) Ar. IX 33.) iam publicum quidem omnium est tabulata ramorum sustinendo nido provide eligere, camarare
ab imbri aut fronde protegere densa. in Arabia cinnamolgus [*](cinnamolgus (cyna- FEav) ll.Sol.v(Brot.). -mologos G) avis appellatur cinnami surculis nidificans[*](nidificans ego. -cant F1R.-cat rv); plumbatis eos sagittis decutiunt indigenae mercis gratia. in Scythis avis magnitudine otidis[*](ut idis F1Ra) binos[*](bina (sc. oua) coni. Dal.) parit in leporina pelle semper in cacuminibus ramorum suspensa. picae cum diligentius visum ab homine nidum sensere, ova transgerunt[*](transferunt C(J)) alio. hoc in iis avibus, quarum digiti non sint[*](sunt C) accommodati conplectendis transferendisque[*](transferendis a) ovis[*](ouis quae F1Ra), miro traditur modo. namque surculo super bina ova[*](oua om. S errore) inposito ac feruminato[*](ac fe- rumato (-minato v) F2v. om.ru. (del. Rh)) alvi glutino, subdita[*](glutinosus dita F1.-osius ita au) cervice medio, aequa utrimque libra deportant alio.[*](Ar. IX 8 init. VI 1, 559a 1. 3. 4. IX 13, 615b 25. 28–32.) Nec vero iis minor sollertia, quae cunabula in terra faciunt corporis gravitate prohibitae sublime petere. merops vocatur genitores suos reconditos pascens, pallido intus colore pinnarum, superne cyaneo, prioreparte[*](priore parte ego ex Ar. priori ll.v. primori d(?)G) subrutilo . nidificat[*](nidificant F1RaSJ) in specu sex pedum defossa[*](defossus F1.-ssos F2. (an -sso?)) altitudine.
[*](Ar. IX 8, 613b 9–11. 15–17. Ael. III 16 init. 5. X 35. Sol. 7,29.— (21) Ar. ib. 25–28. 33. 614a 7. 9. Ael. III 16 extr. Geop. XIV 20. Sol. 7, 30.)Perdices spina[*](spinas FR) et frutice[*](frutices R) sic muniunt receptaculum, ut contra feram[*](feras R(?)va.D) abunde vallentur. ovis stragulum molle[*](molli C) pulvere contumulant nec in quo loco peperere incubant: ne cui[*](neui R. neue cui va.S) frequentior conversatio suspecta sit, transferunt alio. illae quidem et maritos suos fallunt, quoniam intemperantia libidinis frangunt earum ova, ne incubando detineantur[*](deteneantur Fa). tunc inter se dimicant mares desiderio feminarum; victum
aiunt venerem pati.[*]((3) Ar. ib. 614a 10–17. Ael. IV 16 med.) id quidem et coturnices Trogus et gallinaceos[*](trocus et gallinaceus F1Ra) aliquando, perdices vero a domitis feros et novos aut victos iniri promiscue. capiuntur quoque pugnacitate eiusdem libidinis, contra aucupis[*](aucupes F2) inlicem[*](inlicem (P)S. indi- ll.v) exeunte in proelium duce totius gregis. capto eo procedit alter ac subinde singuli. rursus circa conceptum feminae capiuntur contra aucupum feminam exeuntes, ut rixando abigant eam[*](eam (Rh)G. eum ll.v).[*](Ar. VI 2, 560b 13–16. V 5, 541a 26–31. (Ael. XVII 15. Athen. IX 389e f. Archelaus ap. Varr. III 11, 4). Sol. 7, 30.— (12) Ar. IX 8, 614a 23–28.) nec[*](neque R(?)C) in alio animali[*](animal R) par opus libidinis. si contra mares steterint, feminae aura ab iis flante praegnantes fiunt, hiantes[*](hiantes - § 117 super omnia om.a) autem exerta lingua per id tempus aestuant. concipiunt et supervolantium adflatu, saepe voce tantum audita masculi, adeoque vincit[*](uin- cit Ev. uicit r) libido etiam fetus caritatem, ut illa furtim et in occulto incubans[*](incumbans Rd) , cum sensit[*](sensit F2R2 (E?)B. sit ruv) feminam[*](femina (-nae u) aucupe (-pis d?) accedente duva.G) aucupis accedentem ad marem, recanat revocetque et ultro praebeat se libidini. rabie quidem tanta feruntur, ut in capite aucupantium saepe caecae motu[*](motu ego. metu (-tus E1.-tuus F1) ll.v. inpetu J. del. P. initu coni.H) sedeant.[*](Ar. ib. 613b 17–21. Plut. SA 16, 971c d. Sol. 7, 31. 32.— Ar. IX 7, 613a 23. 24. (VI 4 extr.).) si ad nidum is coepit accedere , procurrit[*](procurrit ad F2E2v(D). adprocurrit rS) ad pedes eius feta, praegravem aut delumbem sese simulans, subitoque in procursu aut brevi aliquo volatu cadit, ut fracta[*](ut fracta z. fracta ut RS. -ta aut rv. (Ar. ὡς ἐπίληπτος οὖσα)) ala aut pedibus[*](uel pedibus Sol.) , at[*](at ego. ac z.del.F2Bas. aut rv) procurrit iterum iamiam prehensurum[*](prehensurum v. prens- D. press- R2E. praes- r) effugiens spemque[*](speque u. spe va.G) frustrans[*](frustrans F2uv(J). -tans E.-tras F1.-trat R1. -tratur R2S), donec in diversum abducat[*](adducat F1) a nidis. eadem in[*](in ll.G1(D). om. G2. iam v) pavore, libera ac materna vacans[*](uacans G. -cant F2E2. uocant r. -nte v) cura, in sulco resupina glaeba se terrae pedibus adprehensa operit. perdicum vita et ad[*](et ad FD. ad rv) sedecim annos durare existimatur.[*]((4–7) Ar. ib. 612b 31–34. Ael. III 5 med. 44.) Ab iis[*](ab iis (his G) v. ab is F2D. auis F1R. aues Eudz) columbarum maxime[*](gesta maxime va.G) spectantur simili ratione mores. inest[*](inest ego (et dist.). inde sed ll.v. iidem sed Ber. uitae sed Rh. (spectatur .. induere. et Müller em. II p. 7)) pudicitia illis plurima[*](plurima ego. prima ll.v. cfr. VIII 212) et neutri nota adulteria. coniugi[*](coniugii F2va.S. -gri F1) fidem non violant communemque servant domum. nisi caelebs[*](caeleps ll) aut vidua nidum non relinquit. et imperiosos[*](quisque E2) mares, subinde etiam iniquos ferunt, quippe suspicio[*](suspitio F) est adulterii, quamvis natura non sit: tune plenum querela[*](quaerella F.an querelae?) guttur saevique rostro ictus, mox in satisfactione exosculatio[*](& osculatio F) et circa veneris preces crebris pedum orbibus adulatio.[*](Ar. ib. 34–613 a 5. (Ael. III 45).— (16) Ar. ih. 613a 11–13. Athen. IX 394e) amor utrique subolis aequalis; saepe et ex hac causa castigatio pigrius intrante femina ad pullos. parturienti solatia et ministeria ex mare. pullis primo salsiorem[*](sal- sumorem F1) terram [*](horam F1.-ra F2) collectam gutture in ora inspuunt praeparantes tempestivitatem cibo. proprium generis eius et turturum, cum bibant[*](uiuant F1R) , colla non resupinare largeque bibere iumentorum modo.
[*](Ar. ib. 17–21. (cfr. VI 4 extr.).)[*]((1) Ar. IX 49 B, 633a 6. 8. 9. Athen. l. l.— Nigid. fr. 122 Swob.)Vivere palumbes ad tricensimum annum, aliquas[*](aliquas dS.-quos B. reliquas FR.-quos Ev) et[*](et ll.S. om. v) ad quadragensimum, habemus auctores, uno tantum incommodo [*](in- commodo (-omo- E2) F2E2v. comm- F1d. quomodo r) unguium — eodem et argumento senectae[*](se- nectae v. -ta ll) —, qui citra perniciem reciduntur. cantus omnibus similis atque idem trino conficitur versu praeterque[*](praeterquam in va. (Rh)G) in clausula[*](clausula (E?)u(Rh)G. -lae rv) gemitu,
hieme mutis, a vere[*](a uere H. uere v. habere ll) vocalibus. Nigidius putat, cum ova incubet[*](incubet ll.Brot. -bat uRh. -bant va.G) sub tecto, nominatam[*](nominatam v.-ta ll) palumbem relinquere nidos. pariunt autem post[*](post F2R2zv. cum F1R1Eud) solstitium[*](solstitio EudT.-tia zva.G) .[*](Ar. IX 7, 613a 22. 29–33.) columbae et[*](ut (pro et) F) turtures octonis annis vivunt.contra passeri minimum vitae, cui salacitas par[*](par v. pars ll) . mares[*](maris FRd1) negantur anno diutius durare argumento, quia nulla veris initio appareat[*](appareat E2v(J).-rent r. -ret d2TS) nigritudo in rostro, quae ab aestate incipit. feminis longiusculum spatium. verum columbis inest quidam et gloriae intellectus: nosse credas suos colores varietatemque dispositam; quin[*](quin (Rh)G. qui ll.u. quae zv)[*](in z) etiam ex volatu quaeritur[*](cre- ditur z.-duntur va.(Rh)G)[*](dist. (Rh)J) : plaudere in caelo varieque sulcare. qua in ostentatione ut vinctae[*](uinctae B. uic- ll. v) praebentur accipitri, inplicatis[*](inplicati FR1) strepitu pinnis, qui non nisi ipsis alarum umeris eliditur, alioquin [*](alioqui HBrot.) soluto volatu multum[*](multum v. in mul- ll.B. illo mul- CFW Müller p. 17) velociores[*](uelociores ll.u(Rh)H. -re G.-rem v. dist. Rh) . speculatur[*](speculator R) occultus fronde latro et gaudentem in ipsa gloria rapit.[*](De- mocr. ap. Col. VIII 8, 7.— § 110: Frontin. strat. III 13, 8.)
ob id cum iis habenda est avis quae tinnungulus[*](tinnungulus v. -lis R. tinung- Ven.(D). -lis (cin- F2) r. tinnunculus C. cfr. Col.) vocatur; defendit enim illas terretque accipitres naturali potentia in tantum, ut visum vocemque eius fugiant. hac de causa praecipuus columbis amor eorum, feruntque, si in quattuor angulis defbdiantur in ollis novis oblitis, non mutare sedem columbas — quod et[*](et om. va.S) auro insectis alarum articulis quaesivere aliqui[*](alioqui F2RH.-uin rv(S)), non aliter innoxiis vulneribus —, multivaga alioqui ave[*](aue F2E2v. abe F1. ab r). est enim ars illis inter se blandiri et corrumpere alias furtoque comitatiores reverti.[*]((5) Varro III 7, 1. 10. Col. VIII 8, 1. 10. 8.) quin et internuntiae in
magnis rebus fuere, epistulas adnexas earum pedibus obsidione Mutinensi[*](mutiniensi FR) in castra consulum Decumo Bruto mittente. quid vallum et vigil obsidio atque etiam retia in[*](in F1. om.rv) amne praetenta profuere[*](profruere R. prae- fu- F) Antonio, per caelum eunte nuntio? et harum amore insaniunt multi. super tecta exaedificant turres iis nobilitatemque singularum et origines narrant, vetere iam exemplo. L. Axius eques Romanus ante bellum civile Pompeianum denariis CCCC singula paria venditavit[*](uendita (-di ita R) VI F1R.-icauit va.C), ut M. Varro tradit. quin et patriam nobilitavere in Campania grandissimae provenire existimatae.Harum volatus[*](uolatus F2v. uel- R1. rel- ru) in reputationem ceterarum quoque volucrum inpellit[*](nos inpellit va.S. cfr. § 92) . omnibus animalibus reliquis certus et unius modi et in suo cuique genere incessus est; aves solae vario meatu feruntur et[*](et aere RSJ) in terra et in aëre. ambulant aliquae, ut cornices; saliunt aliae, ut passeres, merulae ; currunt, ut perdices, rusticulae; ante se pedes iaciunt, ut ciconiae, grues. expandunt alas pendentesque raro intervallo quatiunt, aliae crebrius, sed et primas dumtaxat pinnas , aliae[*](aliae ego. -ia et FR.-iae et Ev) tota latera plaudunt[*](plau- dunt F2d. pland- F1R. pand- Ev. cfr. n. luc. p. 8) ; quaedam vero maiore ex parte conpressis volant percussoque semel, aliquae et gemino ictu[*](ictu ////referuntur R) , aëre feruntur: velut[*](uelut F2E2v(D). uel F1E1u. ut RS) inclusum eum prementes eiaculantur [*](hę iacu- lantur u. iac- va.G) sese in sublime, in rectum, in pronum[*](pronum F2E2v. probum r) . impingi[*](impingi F2E2v. pingi F1d.-gui RE1) putes[*](putes F2E2v. pot- r) aliquas aut rursus ab alto[*](alto R2E2v. labi r) cadere has, illas salire. anates solae quaeque sunt[*](sint R) eiusdem generis in sublime protinus sese tollunt atque e[*](e R2v. om. r)[*](& F2Rv. //// F1) vestigio caelum petunt, et hoc etiam ex aqua[*](ex qua F1R1). itaque in foveas, quibus feras venamur,
delapsae solae evadunt.[*]((1. 2) cfr. Ar. IX 32, 619b 1. 5.) vultur et fere[*](fere Fv(D). -rae rH) graviores nisi ex procursu aut altiore cumulo[*](tumulo va.G) inmissae non evolant; cauda reguntur. aliae circumspectant, aliae flectunt[*](flectuntq. F2) colla, nec ullae[*](nec ullae FdRE1u(Rh)S. nec nu- E2z. nonnu- v(D). at cfr. § 73) vescuntur ea quae rapuere pedibus. sine voce non volant multae, aut[*](an aliae (alie) pro aut?) e contrario semper[*](sese per F1) in volatu silent. subrectae [*](sub- Rectę F2E2v.-to ru) , pronae, obliquae in latera, in ora, quaedam et resupinae feruntur, ut, si pariter cernantur plura genera[*](genera om.F1R1. (post cernantur add.F2)), non in eadem natura meare videantur.[*](Ar.I 1,487b 25. IX 30 init.) Plurimum volant[*](n??? uolant R) quae apodes, quia careant[*](carent duva.G) usu pedum, ab aliis cypseli appellantur, hirundinum[*](hirundinū Ev.-inē r) specie. nidificant in scopulis. hae sunt quae toto mari cernuntur, nec umquam tam longo naves tamque continuo cursu recedunt a terra, ut non[*](non om.F1d) circumvolitent eas apodes. cetera genera residunt et[*](et FE2v(D). om.rduS) insistunt; his quies nisi in nido nulla: aut pendent aut iacent.
[*](Ar. IX 30 med.—(21) Cic. ND II 124. Ar. IX 10 extr. Mir. ausc. 14. Antig. Car. 41 (47). Ael. III 20.) Et[*](Et nec F1du) ingenia aeque varia, ad pastum[*](partum R1) maxime. caprimulgi appellantur, grandioris[*](grandiores dTzva.G(P)) merulae[*](merula P ex Ar.) aspectu, fures nocturni; interdiu enim visu carent. intrant pastorum stabula caprarumque uberibus advolant suctum propter lactis, qua iniuria uber emoritur caprisque caecitas, quas ita mulsere , oboritur. platea[*](platalea Cic.) nominatur advolans ad eas, quae se in mari mergunt, et capita illarum morsu corripiens, donec capturam extorqueat. eadem cum devoratis se inplevit conchis, calore ventris coctas[*](coctas R2E2v. concis R1. cunctas r) evomit atque ita ex iis esculenta [*](esculenta eligit RS.-nta legit v. aesculeant (-lent E) legit DFE) eligit testas excernens[*](exernens F1.-rcens F2. excreans va.Bas.) .
[*](Ar. VI 2, 560b 7. 8.— (7) Ar. IX 1, 609b 16. Ael. VI 19 extr.) Villaribus gallinis et religio[*](religio inest F2R2E2d2v.-giones r) inest. Inhorrescunt edito ovo excutiuntque sese et circumactae purificant aut[*](ac (pro aut) G) festuca aliqua sese et ova lustrant.
minimae avium cardueles imperata faciunt, nec voce tantum, sed pedibus et ore pro manibus. est quae boum mugitus imitetur , in Arelatensi agro taurus appellata, alioquin[*](alioqui d2HBrot.) parva[*](parua. Est quae va.S) est. equorum quoque hinnitus[*](innituus F1.-tus F2) anthus nomine herbae pabulo adventu eorum pulsa imitatur, ad hunc modum se ulciscens.
[*](Ctes. Ind. (fr. 57 Mü.) 3. Ar. VIII 12 extr. Ael. XVI 2. 15 init. XIII 18 med. Plut. SA 19, 972f. Sol. 52, 43. 44. 43. Apul. flor. 12 p. 14 Kr. cfr. Pl XI 132.) super omnia humanas voces reddunt, psittaci[*](psitaci F2va.C. psyt- a. sitta- (vel sipta-) F1) quidem etiam sermocinantes[*](sermocinantis FR) . India hanc avem mittit, siptacen[*](siptacen ED. psit- aB. sitta- v(G). septagen rJ) vocat [*](uocant adVerc.) , viridem toto corpore, torque tantum miniato in cervice distinctam. imperatores salutat et quae accipit verba pronuntiat , in vino praecipue lasciva. capiti[*](capit F1. caput ad) eius duritia eadem quae rostro. hoc[*](haec zva.G. hae E2) , cum[*](cum F2R2E2v. in ea (eo E1a)r) loqui discit, ferreo[*](ferro F1R1a) verberatur radio; non sentit aliter ictus. cum devolat, rostro se[*](se om.a. s F1) excipit, illi innititur levioremque ita se pedum infirmitati facit.
[*](cfr. Ael. VI 19. Plut. SA 19, 973d. (Stat. silv. II 4, 7).) Minor nobilitas, quia non ex longinquo venit, sed expressior loquacitas certo[*](certo om.R(?)H) generi picarum est. adamant verba quae loquantur nec discunt[*](dis- cunt tantum R(?)va.D) , sed[*](se DF1) diligunt[*](eligunt D) meditantesque intra semet curam atque[*](curā atque R2. cura atque F2E2v. curuatque (corru- F1) r) cogitationem[*](cogitationem F1dRa.-one F2 (DE?)v)[*](dist. ego. cfr. Müller stil. p. 69, 32) , intentionem non occultant. constat[*](constat - p. 255, 6 annis om.a) emori victas difficultate verbi ac, nisi subinde eadem audiant, memoria falli quaerentesque mirum
in modum hilarari[*](hilarari si F2v.-re si E2.-lare si E1.-laris (-res R2) r) , si interim[*](iterum z) audierint id verbum. nec vulgaris his[*](an his delendum ut e dittogr. natum?) forma, quamvis non spectanda: satis illis decoris in specie[*](specie v. spe ll. D. cfr. XXXIII 95 et XXXVII 87, ubi item specie (spe) restitui rectius erit) sermonis humani est. verum[*](uerbum R2S) addiscere alias negant posse quam[*](quam F2D. quae Ed. que DF1. quam quae R(?)v) ex genere earum[*](earum sunt va.S) quae glande vescantur,[*](cfr. Sol. 52,45. Apul. flor. 12 p. 15 Kr.— Ar. II 2, 504b 1.) et inter eas[*](eas F2v. ea r) facilius quibus quini[*](quini F2E2v. ni (in E1d) r) sint digiti in pedibus, ac ne eas quidem ipsas nisi[*](nisi Bas. om. ll .v.cfr. Sol.) primis duobus vitae annis. latiores[*](latior his (is E2) est lingua F2R2E2va.J(D)) linguae omnibus[*](om- nibus v. -busque (quae FaT) ll.zG) in suo cuique genere, quae[*](quae om.T) sermonem imi- [*](dist.ego) tantur humanum. quamquam id paene in omnibus contigit[*](contingit v) : Agrippina Claudii[*](claudia F1a) Caesaris turdum habuit, quod numquam ante[*](antea F2D)[*](dist. H), imitantem sermones hominum. cum haec proderem, habebant et Caesares iuvenes sturnum[*](sturnum item R(?)L. itē stur- rv) , item luscinias Graeco ac Latino sermone dociles, praeterea meditantes assidue et in diem[*](in diem (die a) et assidue (asiduae F) ll.v. traieci ego) nova loquentes, longiore etiam contextu. docentur[*](uocentur Fa) secreto et ubi nulla alia vox misceatur[*](mi- sceantur R) , adsidente[*](adsistente F1) qui crebro dicat ea, quae condita velit, ac cibis[*](ac cibis R(?) G. ad ciuis (-ues F2) DF. alicui Ea. aliquo (praem. addisci v) sv) blandiente.Reddatur et corvis sua gratia, indignatione quoque populi[*](p. F. p??? a) Romani[*](r. F2in ras. om.a) testata[*](textata a) , non solum conscientia. Tiberio principe ex fetu[*](ex fectu F1R. effe- a) supra Castorum[*](ca- strorum Fa) aedem[*](eadem F1. ed- a) genito pullus in adpositam[*](oppositam R(?)va.D) sutrinam devolavit, etiam religione[*](ligionem F1R) commendatus officinae domino. is mature sermoni adsuefactus,
omnibus matutinis evolans in rostra in forum versus, Tiberium , dein Germanicum et Drusum Caesares nominatim, mox transeuntem populum Romanum salutabat, postea ad tabernam remeans, plurium annorum adsiduo officio mirus[*](mir//// F1. mirans ad. meritus zva.G) . hunc sive aemulatione vicinitatis manceps proximae sutrinae sive iracundia subita, ut voluit videri, excrementis eius posita[*](eius imposita va.H. an inspersa?) calceis macula, exanimavit, tanta plebei consternatione , ut primo pulsus ex ea regione, mox interemptus sit funusque aliti innumeris celebratum exequiis, constratunm[*](an constrato lecto?) lectum super Aethiopum duorum umeros, praecedente tibicine et coronis omnium generum ad rogum usque, qui constructus dextra viae Appiae ad secundum lapidem in campo Rediculi[*](Redi- culi B e Festo. ridic- R2E2adv. ridiac- E1. ridiaeu- DF.-rid///u- R1) appellato fuit. adeo satis iusta causa populo Romano visa est[*](uis est F1a) exequiarum ingenium avis aut[*](an ac pro aut?) supplicii de cive Romano in ea urbe, in qua multorum principum nemo deduxerat funus, Scipionis vero Aemiliani post[*](post om.F1R1a) Carthaginem Numantiamque deletas ab eo nemo vindicaverat mortem. hoc gestum M. Servilio C.[*](C. v. g.F2in ras.R2. o (ho R1) r) Cestio cos. a. d. V kal. Apriles. nunc quoque erat in urbe Roma, haec prodente me, equitis[*](equitanis ad. ae- quit//// F1) Romani cornix e Baetica primum colore mira admodum nigro, dein[*](dedein F1. deinde R(?)va.D) plura contexta[*](contexta DF2v. -xa R1.-xtū. -xtu r) verba exprimens et[*](et talia F1a) alia atque alia[*](atque alia om.HBrot.) crebro addiscens. nec non et recens fama Crateri Monocerotis[*](monocerotis R(?)v. moce- r) cognomine in Erizena[*](eriza E. Troe- zena va.G) regione Asiae corvorum opera venantis eo quod[*](eo quod ll.v(L). equo z(P)G2) devehebat[*](edebat F. debebat a) in silvas eos insidentes corniculo[*](corniculo Salm. -li ll. -lis G.om. v) umerisque; illi vestigabant agebantque eo perducta consuetudine, ut exeuntem sic comitarentur et feri.[*](Ael. II 48. Plut. SA 10, 967a.) tradendum putavere memoriae quidam, visum per sitim lapides congerentem in situlam[*](sitlam FR1) monimenti, in qua pluvia aqua[*](aquam E2z) durabat[*](durabat E1dv. drubat DF. ////bat R1. dabat R2E2z. (alac.)) , sed quae attingi non posset[*](posset v. -ssit ll (alac.)) ; ita descendere paventem expressisse tali congerie quantum poturo[*](poturo R2v. poto E1.-tui E2z.-tero r (alac.)) sufficeret.[*](Iuba fr. 68a Mü. (cfr. Ar. IX 12, 615a 28). Sol. 2, 46–48.) Nec Diomedias praeteribo aves. Iuba[*](iuua F1a) cataractas vocat, et[*](et (del. L) eis ll.v(S). prob. Müller em. II p. 9 coll. § 7 (loc. corr.))[*](dist. ego. cfr. § 133 extr.) eis esse dentes oculosque igneo colore cetero candidis[*](candidas zva.G) tradens. duos semper his duces: alterum ducere agmen, alterum cogere. scrobes excavare rostro, inde crate consternere et operire terra quae ante fuerit egesta; in his fetificare. fores binas omnium scrobibus: orientem spectare quibus exeant in pascua, occasum quibus redeant. alvum exoneraturas subvolare semper et contrario flatu.[*](Sol. 2, 45.49. 50. Strabo VI 284 init. Ael. I 1. Mir. ausc. 79. Lycus (fr. 4 Mü) ap. Antig. Car. 172 (188).) uno hae[*](hae F2v(D). haec E2. hac F1R2. hoc rS) in loco totius orbis[*](urbis F1R) visuntur, in insula, quam diximus nobilem Diomedis tumulo atque delubro[*](3,151) contra Apuliae oram, fulicarum[*](an formae fulicarum? cfr. Sol. (n. luc. p. 29)) similes. advenas barbaros clangore infestant, Graecis tantum adulantur miro discrimine , velut generi Diomedis hoc tribuentes, aedemque[*](ędemque F2v. ead- r) earn cotidie pleno gutture madentibus pinnis perluunt atque purificant, unde origo fabulae Diomedis socios in earum effigies mutatos.