Ab urbe condita
Titus Livius (Livy)
Titi Livi ab urbe condita libri editionem priman, Pars I-IV, Libri I-XL. Editio Stereotypica. Weissenborn, Wilhelm; Mueller, Moritz, editors. Leipzig: Teubner, 1884-1911.
ubi satis ad hunc modum et suorum et hostium animos est expertus, convocari tribunos praefectosque et equites omnis et centuriones iussit.
“tempus” inquit, “ saepe optastis, venit, quo vobis potestas fieret virtutem vestram ostendendi. adhuc praedonum magis quam
nunc iusta pugna hostes cum hostibus conferetis manus; non agros inde populari, sed urbium opes exhaurire licebit.
patres nostri in Hispania Carthaginiensium et imperatores et essent, ipsi nullum in ea militem haberent tamen addi hoc in foedere voluerunt, ut imperii sui Hiberus fluvius esset finis;
nunc cum duo praetores consul, cum tres exercitus Romani obtineant, Carthaginiensium decem iam prope annis nemo in his provinciis sit, imperium nobis citra Hiberum amissum est.
hoc armis et virtute reciperetis oportet et nationem rebellantem magis temere quam constanter bellantem iugum, quo se exuit, accipere rursus cogatis.”
in hunc modum maxime adhortatus pronuntiat se nocte ad castra hostium ducturum. ita ad corpora curanda dimissi.
nocte media, cum auspicio dedisset, profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet, praeter castra hostium circumducit et prima luce acie instructa sub ipsum vallum tres cohortes mittit.
mirantes barbari ab tergo apparuisse Romanum discurrere et ipsi ad arma.