Ab urbe condita

C. Mucium vocant. hostis hostem occidere volui, nec ad mortem minus animi est, quam fuit ad caedem:

et facere et pati fortia Romanum est. nec unus in te ego hos animos gessi; longus post me ordo est idem petentium decus. proinde in hoc discrimen, si iuvat, accingere, ut in singulas horas capite dimices tuo, ferrum hostemque in vestibulo habeas regiae.

hoc tibi iuventus Romana indicimus bellum. nullam aciem, nullum proelium timueris; uni tibi et cum singulis res erit.”

cum rex simul ira infensus periculoque conterritus circumdari ignes minitabundus iuberet,

nisi expromeret propere, quas insidiarum sibi minas per ambages iaceret, “en tibi” inquit, “ut sentias, quam vile corpus sit iis, qui magnam gloriam vident,” dextramque accenso ad sacrificium foculo inicit. quam cum velut alienato ab sensu torreret animo, prope attonitus miraculo rex cum ab sede sua prosiluisset amoverique ab altaribus iuvenem iussisset,

“tu vero abi” inquit, “in te magis quam in me hostilia ausus. iuberem macte virtute esse, si pro mea patria ista virtus staret; nunc iure belli liberum te intactum inviolatumque hinc dimitto.”

tunc Mucius quasi remunerans meritum “quando quidem” inquit “est apud te virtuti bonos, ut beneficio tuleris a me, quod minis nequisti: trecenti coniuravimus principes iuventutis Romanae, ut in te hac via grassaremur.