Res Rustica
Columella, Lucius Junius Moderatus
Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.
Sed non [*]()est dupondii et dodrantis altitudo, quae istud efficere possit; cum praesertim, quod paulo ante rettulimus, depressior arbustivae vitis satio tamen effugiat praedictum incommodum.
Alterum illud, quod minori impensa 6 duos palos unius seminis flagellis censent 7 maritari, falsissimum est.8 Sive enim caput ipsum demortuum est, duo viduantur statumina, et mox viviradices totidem substituendae sunt, quae numero suo rationem cultoris onerant: sive tenuit,9 et ut saepe evenit, [*](fatigantur AacM, et vulgo ante Schn. ) [*](faceret SAaM, Sobel: facerent vulgo; deinde ei non laborarent Aac, et vulgo ante Schn. ) [*](pastinati SAacM, Sobel: repastinata vulgo. ) [*](subsidet M: subsidii SAac, vett. edd. ) [*](non om. SAa, vett. edd. ) [*](impensa M: pensa SAac. ) [*](flagellis censet M: flagelliscent SA ac. ) [*](falsum est M, edd. ante Schn.: est om. SAac. ) [*](tenuit S, Sobel: lenuit (ut vid.) Aa: leniit c: vivit edd. )
Et idcirco veteres vineas mergis propagare potius quam totas sternere idem ipse Atticus praecipit; quoniam mergi mox facile radicentur, [*]()ita ut quaeque vitis suis radicibus tamquam propriis fundamentis innitatur. Haec autem, quae toto est prostrata corpore cum inferius solum quasi cancellavit atque irrctivit, cratem facit et pluribus radicibus inter se conexis angitur,[*]()nec aliter quam si multis palmitibus gravata deficit.
Quare per omnia praetulerim duobus potius seminibus depositis, quam unico periclitari, nec id velut compendium consectari, quod in utramque partem longe maius adferre possit dispendium. Sed iam prioris libri disputatio repetit a nobis promissum sequentis exordium.
In omni genere impensarum, sicut ait Graecinus, plerique nova opera fortius auspicantur quam tuentur perfecta. Quidam, inquit, ab inchoato domos exstruunt, nec peraedificatis cultum adhibent. Nonnulli strenue fabricant navigia, nec consummata perinde instruunt armamentis ministrisque. Quosdam emacitas in armentis, quosdam exercet in
comparandis mancipiis:de tuendis [*]()nulla cura [*](radicentur Sobel: radicantur vulgo: redigentur SAac: redigantur M. ) [*](anigitur S: an igitur AacM. ) [*](sic Schn.: mancipi isdem tuendis S: m. de emptuendis A: m. intuendis a: mancipiis: sed iisdem tuendis cM, plerique edd. a I.e., whether the plant dies, or lives as an inferior vine. )