De Imperio Cn. Pompei Ad Quirites

quo tandem igitur[*](igitur H: om. cett.) animo esse existimatis aut eos qui vectigalia nobis pensitant, aut eos qui exercent atque exigunt, cum duo reges cum maximis copiis propter[*](propter Et: prope Hd: om. p adsint HEs: adsunt bty: absint codd. Vrsini) adsint, cum una excursio equitatus perbrevi tempore totius anni vectigal auferre possit, cum publicani familias maximas quas in salinis[*](salinis saltibus Hotoman (de Cappadociae salinis cf. Plin. N. H. xxxi. 7, §§73, 77, 82)) habent, quas in agris, quas in portibus[*](portubus Ebp) atque[*](atque in H: atque cett.) in custodiis magno periculo se habere arbitrentur? putatisne vos illis rebus frui posse, nisi eos qui vobis fructui sunt[*](fructuosi sunt d (contra Arusian. K. vii. 474)) conservaveritis[*](conservaritis E: conservetis H (contra Arusian.)) non solum, ut ante dixi, calamitate sed etiam calamitatis formidine liberatos?

ac ne illud quidem vobis neglegendum est quod mihi ego extremum proposueram, cum essem de belli genere[*](genere belli H) dicturus, quod ad multorum bona civium Romanorum pertinet; quorum vobis pro vestra sapientia, Quirites, habenda est ratio diligenter. nam et publicani, homines honestissimi atque[*](atque HE: et cett.) ornatissimi, suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, quorum ipsorum per se res et fortunae vobis curae esse debent. etenim, si vectigalia nervos esse rei publicae semper duximus, eum certe ordinem qui exercet illa firmamentum ceterorum ordinum recte esse[*](recte esse necesse H) dicemus.

deinde ex ceteris[*](ex ceteris HE: ceteris ex cett.) ordinibus homines gnavi[*](navi Ht) atque industrii partim ipsi in Asia negotiantur, quibus vos absentibus consulere debetis, partim eorum[*](partim eorum qui H: fort. Quirites, partim eorum) in ea provincia pecunias magnas conlocatas habent. est igitur humanitatis vestrae magnum numerum civium[*](civium H, A. Eberhard: eorum civium cett.) calamitate prohibere, sapientiae videre multorum civium calamitatem a re publica[*](ab re p. H) seiunctam esse non posse. etenim illud primum[*](primum illud E) parvi[*](non parvi H) refert, vos[*](vos Hd: nos Ep) publicanis amissa[*](amissa ed. Hervag.: amissis codd.: omissis Müller postea] parta b2y2) vectigalia postea victoria reciperare; neque enim isdem redimendi facultas erit propter calamitatem neque aliis voluntas propter timorem.

deinde quod nos[*](nos om. H: vos py2) eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit, id quidem[*](id quidem (quod by) certe Wd: certe id quidem cett.) certe calamitate docti memoria retinere debemus. nam tum, cum[*](cum qua H) in Asia magnas permulti res amiserunt[*](magnas permulti res amiserunt H: res magnas permulti amiserant (-unt p) cett.), scimus Romae solutione impedita fidem concidisse. non enim possunt una in civitate multi rem ac fortunas amittere ut non pluris secum in eandem trahant calamitatem: a quo periculo prohibete rem publicam. etenim — mihi[*](etenim scripsi: et codd.) credite id quod ipsi videtis — haec fides atque haec ratio pecuniarum quae Romae, quae in foro versatur, implicata[*](implicata HEt: implicita cett.) est cum illis pecuniis Asiaticis et cohaeret; ruere illa non possunt ut haec non eodem labefacta motu concidant. qua re videte num[*](num non t: unde s: ne non Müller) dubitandum vobis sit omni studio ad id bellum incumbere in quo gloria nominis vestri, salus sociorum, vectigalia maxima, fortunae plurimorum civium coniunctae[*](coniunctae om. tdp) cum re publica defendantur.

quoniam de genere belli dixi, nunc de magnitudine pauca dicam. potest enim hoc[*](enim hoc hoc enim E: autem hoc t) dici, belli genus esse ita necessarium ut sit gerendum, non esse ita magnum ut sit pertimescendum. in quo maxime laborandum est ne forte ea[*](ea H, Buttmann: a cett.) vobis quae diligentissime providenda sunt contemnenda esse videantur. atque ut omnes intellegant me L.(Lucio) Lucullo tantum impertire laudis quantum forti viro et sapienti[*](sapienti HEt: sapientissimo cett.) homini et magno imperatori debeatur, dico eius adventu maximas Mithridati[*](Mithridati Wt: Mithridatis cett. (cf. §23)) copias omnibus rebus ornatas atque instructas fuisse, urbemque Asiae clarissimam nobisque amicissimam Cyzicenorum oppressam[*](oppressam H: obsessam cett.) esse ab ipso rege maxima multitudine et oppugnatam vehementissime; quam L.(Lucius) Lucullus virtute, adsiduitate, consilio summis obsidionis periculis liberavit.