Commentarii in Apocalypsin

Victorinus, Saint, Bishop of Poetovio

Victorinus Saint, Bishop of Poetovio. Victorini Episcopi Petavionensis Opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 49). Haussleiter, Johann, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.

Ciuitatem uero quam dicit quadratam auro et [*]( 21,16— 22, 2 ) pretiosis resplendere lapidibus et plateam stratam et flumen per medium et uitae lignum ex utraque parte faciens fructus XII per XII menses et solis [*]( 2 cf. Apoc. 20, 6 4 cf. ibid. 20, 2 6 cf. ibid. 20, 7 10 cf. ibid. 20, 10 13 cf. p. 140, 9 16-153, 3 cf. Beatum p. 566 et 567 ) [*]( 1 ingulauerit S 2 uerus S 4 apud eum recte CB uero om. CB 6 solui] add. et S 8 uirginitas regnat] uirginitatis decus est S adueniente] regni aduenienti (adueniendi g) S 10 eo] add. igneum S ingrediuntur S 11 reddet e, reddita TF, reddita est IKMS scm T, sancta utique FIKMS que IK, in qua S 12 corpora] add. uirginea S inmortalem TF inmortale .. rege] cum immortali rege atternum S suscipient g 13 quos CB uirgineo CB cogitatione] add. pariter inuiolabiliter (se add. g) a nequitia tutauerunt (quos add. g) S 14 exultaturi sunt cum gaudio magno IKM demonstrat] add. permanere S 16 Et ciuitas in quadro posita est praemittit g uero ciuitatem IK uero om. g 17 splendere CB stratam] sanctam g ) [*]( 10* )

148
149
lumen ibi non esse, quia agnus est lux eius: et portae eius de singulis margaritis, ternae portae ex IIII partibus, et claudi non posse: \'ciuitatem quadratam\' sanctorum adunatam turbam ostendit, in quibus nullo modo fides fluctuare potuit, sicut ad Noe praecipitur, ut ex quadratis lignis faceret arcam, quae diluuii posset impetus ferre. *pretiosos lapides\' fortes in persecutione uiros ostendit, qui nec tempestate persecutorum moueri nec impetu pluuiae a uera fide dissolui potuerunt. propterea \'auro mundo\' sociantur, ex quibus regis magni ciuitas decoratur. \'platea\' uero eorum ostenditur corda ab omnibus mundata sordibus, ubi deambulet dominus. \'flumen uero uitae\' spiritalis natiuitatis currere gratiam ostendit. \'lignum uitae ex utraque ripa\' Christi secundum carnem ostendit aduentum, quem uenturum et passurum uetus lex praedixit et in euangelio manifestatur. \'fructus uero XII per singulos menses\' XII apostolorum diuersae gratiae ostenduntur, quas ab uno ligno crucis suscipientes populos fame consumptos uerbi dei praedicatione satiant. [*]( 5 cf. Gen. 6, 13 sq. 10 regis magni ciuitas] cf. Matth. 5, 35 2 portas g, item Beatus p. 566 portae (alt.)] add. eius CB portae ex 1111] quaternis IK 3 ciuitatem] add. inquam g quadram CB 5 ad TFS, et cet.; cf. Gen. 6, 13: dixit ad Noe 6 impetus posset ferre IK 7 pretiosi IK fortes] qui fluctuare non possunt S persecutione] add. sanctos S ostendit om. CB, ostendunt I 8 tempestate] per tempestatem F, potestate ? (= Beatzss) persecutiorum T, persecutionum Ke 9 a om. T solui CB poterunt TIK, potuerint S aurum mundum sociatur 58 mundo om. IKM 10 decoretur 58 platea TFIKM, plateae cet. 11 ostenditur T, ostendunt CBg, ostenduntur IKMSIJ3, ostendatur F sordibus] add. perspicua luce fulgida S ubi] ut merito in iis S 12 deambulat (-abat C) deus CB uero om. g spiritalis TFM, spintaalis cet. spiritalis... ostendit] spiritualis doctrinae per mentes fidelium currere gratiam et multiplicia odorum germinasse uirentia ostendit S 13 lipa] parte IK 14 carnem om. CB aduentum ostendit (-et I) IK quem .. Un. 17 ostenduntur om. g 15 uetusta F et euangelium manifestauit 93, et per eu. iam manifestatum ast S 16 apostolorum om. IKM 17 ostenditur F quas CB, quae S, quam IKB, quem TFM, qui g crucis] add. uitam g suscipiens populus fame consumptus uerbo praedicationis satietur IK 18 saciantur TF, satiauit g )
150
151

Et quia dicit in ciuitate solem non esse necessa- [*]( 21, 23 ) rium, euidenter ostendit creatorem luminum inmaculatum fulgere in medio eius, cuius splendorem nullus poterit sensus cogitare nec lingua proloqui. ex quattuor partibus por- [*]( 21, 13. 21 ) tas dicit ternas esse, positas ex singulis margaritis: quattuor arbitror esse uirtutes: prudentiam, fortitudinem, iustitiam, temperantiam, quae inuicem sibi haerent et dum mutuo miscentur duodenarium efficiunt numerum.

Portae uero duodecim: apostolorum esse credimus nu- [*](21, 21 ) merum, qui in quattuor uirtutibus ut pretiosae margaritae fulgentes iter sanctis — lumen doctrinae suae — manifestantes ad ciuitatem sanctorum ingredi faciunt, ut de conuersatione eorum angelorum laetetur chorus. non posse claudi portas: [*]( 21, 25 ) euidenter ostenditur nulla contradicentium tempestate apostolorum doctrinam superari. etiam fluctus gentium et hereticorum insana superstitione dum ad fidem ueram furiunt, superatae eorum spumae dissoluuntur, quia petra Christus est, a quo et per quem ecclesia fundata nullis fluctibus insanientium [*]( 17 cf. I Cor. 10, 4 ) [*]( 2 lumen g inmaculatum om. CB 3 potuerit S, poterat IK 4 ex] quod ex S 5 terraenas F positas .. arbitror esse om. CB propter homoeoteleuton positis I 6 uirtutes] add. uidelicet S 7 quae] quem T 9 portas CBg credimus om. IK 10 in om. 1K ut] et T( 1> 11 fulgentiae TF, fulgentibus S iter TS, et IK, inter eet. sanctos CBMg 12 ad om. S sanctorum T23, sanctam IKM, eelestem S ut de] unde © 13 letentur chori CB posse] add. autem S portae TKM, om. F 14 contradictionum 33 15 doctrina separari TF post separare (separari g) add. a rectitudine S etiam T, etiamsi cet. fluctu IK et] uel CB 1G insana] uanae S superstitione TI58, superstitionem K, superstitiones MS, superstitio CB dum om. S a fide uera 23, a fide CB ad fidem .. furiunt] contra fidem eorum ueram insurrexerint S furiunt scripsi. fuerant T, fuerint FMa, fuerit CB, om. IK superatae scripsi, superati TFIKIIIS, superata CB, separati 58 17 eorum om. g spumae] ut spumae CBg dissoluantur 1K, dissoluentur g 18 fundata scripsi, firmata CB, fundatur cet. post fundatur add. ideoque S )

152
153
hominum superatur. ergo audiendi non sunt, qui mille annorum regnum terrenum esse confirmant, qui cum Cerintho heretico sentiunt. (nam regnum Christi quod nunc est sempiternum erit in sanctis, cum fuerit gloria post resurrectionem manifestata sanctorum.) [*]( 1 superandi I, superanda K 2 cherento T, cherinto CBFI, cherintho KMe 3 sentiunt] sententia falsa plectuntur. Amen M nam ... sanctorum add. S quod om, g 4 erit om. g 5 EXPLI EXPLA- NATIO SCDM HIERONIMVM PRBY- IN LIBRO APOCALYPSIN IOHANNIS\' AMEN T, EXPLICIT EXPLANATIO IV APOCALIPSIS HIERONIMI PRBI F )