De Anima

Tertullian

Tertullian. Quinti Septimi Florentis Tertulliani opera, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 20). Reifferscheid, August; Wissowa, Georg, editors. Prague, Vienna, Leipzig: F. Tempsky, G. Freytag, 1890.

Quae omnia natiuitus animae conlata idem, qui in primordio inuidit, nunc quoque obumbrat atque deprauat, quominus aut ultro prospiciantur aut qua oportet administrentur. cui enim hominum non adhaerebit spiritus nequam ab ipsa etiam ianua natiuitatis animas aucupabundus uel qua inuitatus tota illa puerperii superstitione? ita omnes idololatria obstetrice nascuntur, dum ipsi adhuc uteri infulis apud idola confectis redimiti genimina sua daemoniorum candidata profitentur, dum in partu Lucinae et Dianae heiulatur, dum per totam hebdomadam Iunoni mensa proponitur, dum ultima die Fata Scribunda aduocantur, dum prima etiam constitutio infantis super terram Statinae deae sacrum est. quis non exinde aut totum filii caput reatui uouet aut aliquem excipit crinem aut totum nouacula prosecat aut sacrificio obligat aut sacro obsignat, pro gentica, pro auita, pro publica aut priuata deuotione? sic igitur et Socraten puerum adhuc spiritus [*](1 est natura desiderare Bmg 2 sibi] si A corr. 6 inquilinatui A 7 loricandus Lat: gloriandus AB 10 priorum ABmg, propriorum B 17 NVLLAM FERE (TENE Gel) ANIMAM SINE DAEMONIO (DE- MONIO A) ESSE Cui AB, Gel nequam, qua fort. 18 innua A corr. uel] ultro fort. quia Hartelius (ef. 380, 21) 20 ipsi Gel: ipsa AB 22 eiulatur B, eiulantur Bmg 23 hebdomadem A 25 Statinae deae Gel: statim aedeae AB 26 filii Gel: feli AB eatui A, ea tui Bmg aliquid excipit; Crimen A 27 totum scripsi: tota AB 28 plublica A COtT. )

367
daemonicus inuenit. sic et omnibus genii deputantur, quod daemonum nomen est. adeo nulla ferme natiuitas munda est, utique ethnicorum. hinc enim et apostolus ex sanctificato alterutro sexu sanctos procreari ait, tam ex seminis praerogatiua quam ex institutionis disciplina. ceterum, inquit, immundi nascerentur, quasi designatos tamen sanctitatis ac per hoc etiam salutis intellegi uolens fidelium filios, ut huius spei pignore matrimoniis, quae retinenda censuerat, patrocinaretur. alioquin meminerat dominicae definitionis: nisi quis nascetur ex aqua et spiritu, non inibit in regnum dei, id est non erit sanctus.

Ita omnis anima eo usque in Adam censetur, donec in Christo recenseatur, tamdiu immunda, quamdiu recenseatur; peccatrix autem, quia immunda, nec recipiens ignominiam ex carnis societate. nam etsi caro peccatrix, secundum quam incedere prohibemur, cuius opera damnantur concupiscentis aduersus spiritum, ob quam carnales notantur, non tamen suo nomine caro infamis. neque enim de proprio sapit quid aut sentit ad suadendam uel imperandam peccatelam. quidni? quae ministerium est, et ministerium non quale seruus uel minor amicus, animalia nomina, sed quale calix uel quid aliud eiusmodi, corpus, non anima. nam et calix ministerium sitientis est; nisi tamen qui sitit calicem sibi accommodarit, nihil calix ministrabit. adeo nulla proprietas hominis in choico nec ita caro homo tamquam alia uis animae et alia persona, sed res est alterius plane substantiae et alterius condicionis, . [*]( 3] cf. 1 Cor. 7, 14. 9] Ioh. 3, 5. 12] cf. Rom. 5, 14. 21. ) [*]( 4 praerogatiua B, pocreatiua ABmg 6 sanctitati Rig ac B, hac A 7 saluti Rig pignora B 8 patrocinarentur Gel 9 nascatur B 10 ini-bit A, introibit B, ibit Big 12 QVOMODO CARO PECCATRIX DICA- TYR AB 14 nec addidi respuens Bmg, Oehlerus ignominiam suam Bmg, Oehlerus ex carnis AB, et in carnem Bmg, Oehlerus 15 societate B, exsocietate A, Oehlerus, et societatem Bmg 17 notantur [infamia] B 21 animalia nomina A, animalia nomine B, animalis nomine Gel, animati et homines Oehlerus 23 est om. A tamen om. A 24 ideo fort. choicho A 26 alterius conditionis plane B; conditionis del. Gel plane-alterius om. A )

368
addicta tamen animae ut suppellex, ut instrumentum in officia uitae. caro igitur increpatur in scripturis, quia nihil anima sine carne in operatione libidinis gulae uinulentiae saeuitiae idololatriae ceterisque carnalibus non sensibus, sed effectibus. denique sensus delictorum etiam sine effectibus imputari solent animae. qui uiderit mulierem ad concupiscentiam, iam adulterauit in corde. ceterum quid caro sine anima perinde in operatione probitatis iustitiae tolerantiae pudicitiae? porro quale est, ut, cui nec bona documenta propria subscribas, ei crimina adpingas? sed ea per quam delinquitur conuenitur ut illa a qua delinquitur oneretur, etiam in ministerii accusationem. grauior inuidia est in praesidem, cum officia pulsantur. plus caeditur, qui iubet, quando, nec qui obsequitur, excusatur.