Adversus Marcionem

Tertullian

Tertullian. Quinti Septimi Florentis Tertulliani opera, Pars III (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 47). Kroymann, Emil, editor. Prague, Vienna, Leipzig: F. Tempsky, G. Freytag, 1906.

[*](Ad Philippenses)Cum praedicationis enumerat uarietatem, quod alii ei fiducia uinculorum eius audentius sermonem enuntiarent alii per inuidiam et contentionem, quidam uero et per [*]( 9] cf. Col. 2, 18. 11] Col. 2, 21. 12] cf. Col. 2, 18-19. 15] CoL 2, 22. 20] cf. Es. 43, 19; II Cor. 5, 17. 21] Hier. 4, 8. 22] cf. Epb. 4, 22. 24. \'24-647, 2] -of. Phil. 1, 14-17 secundum receDlionem Marcionia. ) [*]( 6 lex Urs: lui MR cuius addidi 7 segrega R, aegregat MF 13 interdictionem R, interdictione M, in cendicione F 17 ipsum ftm: in ipsam MR 18 in Christum seclusi differentia gcripsi: indifferentU MR 20 manarit M 22 exponere MRI, deponere RauuJgo 24 AD COLOSSENSES EXPLICIT M (in mg. add. m, 1: ad philippensea), de epistola ad Philippenses RF 25 aodentias R, aadientius MF )

647
sermonis existimationem, plerique ex dilectione, nonnulli ex aemulatione, iam aliqui et ex simultate Christum praedicarent, erat aliqui uel hic locus taxandae ipsius praedicationis de diuersitate sententiae, quae\' tantam efficeret etiam animorum uarietatem. sed causas solas animorum, non regulas sacramentorum in diuersitate proponen, unum tamen Christum et unum eius deum quocumque consilio praedicatum confirmat et ideo: nihil mea, inquit, siue causatione eine ueritate Christus adnuntietur, quia unus adnuntiabatur siue ex cauastione siue ex ueritate fidei. ad fidem enim praedicationis retulit mentionem ueritatis, non ad regulae ipsius, quia una quidem erat regula, sed fides praedicantium. quorundam uera, id est simplex, quorundam nimis docta. quod cum ita sit, apparet eum Christum praedicatum, qui semper adnuntiabatur. nans si alius longe at apostolo induceretur, fecisset diuersitatem nouitas rei. nec enim defuissent qui praedicationem euangelicam nihilominus in Christum creatoris interpretarentur, eum et hodie maior pars sit omnibus in locis sententiae nostrae quam haereticae. quo nac hic apostolus de diuersitatis denotatione et increpatione tacuisset. ita, cum diuersitas ne taxatur quidem, nouitas non probatur. Plane de substantia Christi putant et hic Marcionitae suffragari sibi apostolum, quod phantasma carnis fuerit in Christo, cum dioit quod in effigie dei constitutus. n.on rapinam existimauit pariari deo, sed exhausit semetipsum accepta effigie serui, non ueritate, et in similitudine hominis, non in homine, et figura inuentus homo, non substantia, id est non carne. [*]( 7] Phil. 1, 18. 23—27] Phil. 2, 6-7. ) [*]( 1 sermonifl esistiiiiationem MR (cf. 1.13: qaornndam nimis doctft): bonl eiistimationein Iun 2 simnltat» Rs, simulate MR* 8 taxandae R3-, taxaadi MRl 4 tantam (a ex xt a fII. 1) M 8 caasationAa M 13 nimie docta R3, animis docta MRl 16 noniten rei R3, non ita spei MR* 19 nec JER, ne Pam 22 riM apostolum M, apostolum sibi Rwtigo 24 rapiaMn R, rapina MF 26 ezhansit вa, et haec sit MR1 26 homiwia (factus) (= yBvo[ievo() fori. )
648
quasi non et figura et similitudo et effigies substantiae quo. que accedant. bene autem, quod et alibi Christum imaginem dei inuisibilis appellat. numquid ergo et hic, qua in effigie eum dei collocat, aeque non erit deus Christus uere, si nec homo uere fuit in effigie hominis constitutus? utrobique enim ueritas necesse habebit excludi, si effigies et similitudo et figura phantasmati uindicabuntur. quodsi in effigie et in imagine (dei,) qua filius patris, uere deus, praeiudicatum est etiam in effigie et imagine hominis, qua filius hominis, uere hominem inuentum. nam et \'inuentum* ratione posuit, id est certissime hominem. quod enim inuenitur, constat esse. sic(ut) et deus inuentus est per uirtutem, sic et homo per carnem, quia nec \'morti subditum\' pronuntiasset non in substantia mortali constitutum. plus est autem, quod adiecit: et mortem crucis. non enim exaggeraret atrocitatem extollendo uirtutem colluctationis, quam imaginariam (in) phantasmate scisset, frustrato potius eam quam experto nec uirtute functo in passione sed lusu. Quae autem retro lucri duxerat? quae et supra numerat: gloriam carnis in nota circumcisionis, generis Hebraei ex Hebraeo censum, titulum tribus Beniamin, Pharisaeae candidae dignitatem. haec nunc detrimento sibi deputat: non deum, sed stuporem Iudaeorum. haec et si stercora existimat, prae comparatione agnitionis Christi, non prae reiectione dei creatoris, habens iustitiam non suam iam, quae ex lege, sed quae per [*]( 2] cf. Col. 1,15. 14] Phil. 2,8. 18] cf. Phil. 8,7. 19] cf. Phil. 3, 3. cf. Phil. S, 5. 22] ct. Phil. S, 8. 24] cf. Phil. 8,9 secandum receaaioiiemMarcionis ) [*]( 1 non et JlI, et non MR1 2 Christum B*, Christi MRl 4 deus Pam: dei MR uere B3, uero MRl 5 utrubique M 7 uindicabuntur M, uindicabitur R uulgo 8 dei addidi patris 22s, in patris MRl dens, praeiudicatum est Oehlerus: dei praeiudicatus est MR etiam in R*, et iam ne MRl 11 вio(ut) et scripvi: sic et MIi, sicut EfIg 12 sic et seripsi: sicut MR 14 crucis R3, crucem MRl 15 exaggeraret Lat: exaggerat MR colluctationis (= Todeskampf) Eng: collectionis MBt, subiectionis R3 uulgo 16 in addidi 17 uirtute R, uirtutem MF 18 doxerat, quae ttulgo 19 in notaMlil, notam R3uulgo 21 nunc lun: nonMB1, modo R* reliqui 22 haec etsi stercora M, haec existere cor J21, haec ac si stercora JS3 uulgo existimat prae uulgo; eed inde a uoce prae incipit apodosis )
649
ipsum, scilicet per Christum, ex deo. \'ergo,\' inquis, 'hac distinctione lex non ei deo erat Christi.\' subtiliter satis. accipe itaque subtilius. cum enim dicit: non quae ex lege, sed quae per ipsum, non dixisset (per ipsum\' de alio, quam cuius fuit lex. N Noster, in quit, municipatus in caelis. agnosco ueterem ad Abraham promissionem creatoris: et faciam semen tuum tamquam stellas in caelo. ideo et stella a stella differt in gloria. quodsi Christus adueniens de caelis transfigurabit corpus humilitatis nostrae conformale corpori gloriae suae, resurget ergo corpus hoc nostrum, quod humiliatur in passionibus, et in ipsa lege mortis in terram deiectum. quomodo enim transfigurabitur, si nullum erit? aut si de eis dictum, qui in aduentu domini deprehensi in carne demutare habebunt, quid facient (qui primi resurgent\'? non habebunt de quo transfigurentur? atquin cum illis, dicit, simul rapiemur in nubibus obuiam domino. si cum illis sublati, utique cum illis et transfigurati.\'