Dialogi

rem misisse Martino oleum, quod ad diuersas morborum causas necessarium, sicut est consuetudo, benediceret: ampullam uitream istiusmodi fuisse, ut rotunda in uentrem cresceret ore producto, sed oris extantis concauum non repletum, quia ita moris sit uascula conplere, ut pars summa umbonibus obstruendis [*]( 1 paterfamilias quidam Y: pater filiam AF, paterfamilias v 1\\ duodennem ed. Ald. II filiam ab u. mutuam MV: ab u. mutam puellam AFv 3 Bcis AV: scs Fv II uir beatus Y: om. AFv II solueret V: absolueret AFv 4 ualentino Y: ualentiano F pr. m. nalentiniano AF2v 7 orauere F corr. 9 circumstantes V 11 ille Q II more om. F pr. m. II pauxillum M 13 infundit A 14 respondet ed. Ald. 16 et] dicit Y, haud scio an recte, si uerba sic distinguas: dicit hane pr. se f. audisse uocem: cunctis stup. fatebatur 17 fatetur coni. de Prato 20 Paruum BM: Parum AFVv || arpagio AFV: Harpagio v 22 ad uersas V 23 ampullam BFV: ampnllulam AFv 24 rotundam B, rotundum coni. de Prato 25 ita BY: id AF 26 uascula AFV: uascola illa t\' II conplere AFY: compleri., II summa umbonibus de Prato: summabonibus V, summa om. AFv )

testabatur presbyter uidisse se oleum sub Martini benedictione creuisse, quoad exundante copia superne difflueret: eademque, dum ad matremfamilias uasculum referretur, ferbuisse uirtute:

nam inter manus pueri portantis ita semper exundasse oleum, ut omne illius uestimentum copia superfusi liquoris operiret: matronam ita usque ad summum labrum plenum uasculum recepisse, ut presbyter hodieque fateatur, obdendi pessuli, quo claudi diligentius seruanda consuerunt, in uitro illo spatium non fuisse.

mirum et illud, quod huic — me autem intuebatur - memini contigisse. uas uitreum cum oleo, quod Martinus benedixerat, in fenestra paululum editiore deposuit: puer familiaris incautior linteum superpositum, ampullam ibi esse ignorans, adtraxit. uas super constratum marmore pauimentum decidit. cunctis metu exterritis benedictionem Dei perisse, ampulla perinde incolumis est reperta, ac si super plumas mollissimas decidisset.

quae res non potius ad casum quam ad Martini est referenda uirtutem, cuius benedictio perire non potuit.

Quid illud, quod factum a quodam est, cuius nomen, quia praesens est et prodi se uetuit, supprimetur: cui quidem tempori hic etiam Saturninus interfuit.

canis nobis inportunior oblatrabat. in nomine, inquit, Martini iubeo te obmutescere. canis — haesit latratus in gutture:

linguam abscisam putares - obmutuit. ita parum est ipsum Martinum fecisse uirtutes: credite mihi, quia etiam alii in nomine eius multa fecerunt.

Auitiani quondam comitis noueratis barbaram nimis et ultra omnia cruentam feritatem. hic rabido spiritu ingressus Turonum [*]( 2 quod ad F, quod V II difflueret MY: deflueret AFv ; apte comparauit de Prato Lucret. III, 436 et Cic. Brut. § 316 3 eademque ferbuisse uirtute V (sed feruuisse corr. in feruisse): eandemque — seruasse uirtutem codd. reU. etv 4 reportantis BM 6 ita usque AJBFMV: ita- que v 7 fatetur v 8 consueuerunt v 9 miror Y p huic] adhuc F sed in ras. m. 2 10 uas om. F pr. m. 11 editiore om. V 12 ampullulam A || ignorans BV: ignarus AFv 14 benedictionem dei perisse Y: ne benedictio deperissct AFv p ampullula AF 18 quod — quodam est om. A, est a quodam Fv 19 prodi se F corr. e prodisse II suppremetur V 20 interfuit - inportunior om. V 21 canis ABV: cani Fv, mutauimus uerborum distinctionem 22 abscisam BV: ut abscisam AF, ut abscissam v 24 alii etiam Å 26 omnia BMV: omnes AFv II rabido AM: rauido V, rabulo B, rapido Fv 1\\ turonus A )

quod ubi Martino conpertum est, solus paulo ante mediam noctem ad praetorium bestiae illius tendit sed cum profundae noctis silentio quiescentibus cunctis nullus foribus obseratis pateret ingressus, ante limina cruenta prosternitur. interea Auitianus graui somno sepultus angelo ingruente percellitur: seruus, inquit, Dei ad tua limina iacet et tu quiescis?

qua ille uoce percepta lecto suo turbatus excutitur, conuocatisque semis trepidus exclamat, Martinam esse pro foribus: irent protinus, claustra reserarent, ne Dei seruus pateretur iniuriam.

sed illi, ut est omnium natura seruorum, uix prima limina egressi , inridentes dominum suum quod somnio fuisset inlusus, negant quemquam esse-pro foribus, ex suomet ingenio coniectantes neminem nocte posse uigilare, nedum illi crederent, in illo noctis horrore iacere ante aliena limina sacerdotem: idque Auitiano facile persuasum est. rursum soluitur in soporem: sed mox ui maiore concussus exclamat Martinum stare pro foribus: sibi ideo nullam quietem animi corporisque permitti.