Tractatus Undecim

poenam et laborantibus in se gloriam non negaret, sicut scribtum est: ecce pono in Sion lapidem summum angularem electum et qui crediderit in eo non erubescet; uobis autem hic honor credentibus; non credentibus uero lapidem quem reprobauerunt aedificantes hic factus est in capud anguli et lapis offensionis et petra scandali, qui offendunt uerbo nec credunt, ut intellegatis, qualiter unius rei nomen alteris in incrementum fidei esset, I alteris in offensionem poena peccati. Ipse namque se intrantibus ianuam, ipse in praeceptis dei ambulantibus uiam, ipse sitientibus iustitiae fontem, ipse esurientibus panem, ipse se uineam credentibus posuit in salutem, sicut scribtum est in euuangelio: ego uitis, uos autem sarmenta, ut, qui omnia in omnibus agnosceret, Christum nulli nomini uel potest-ati parte concessa unum deum crederet, quem unum in omnibus inueniret, sicut scribtum est:

ut in nomine Iesu omne genu curuetur caelestium et terrestrium et inferorum et omnis lingua confiteatur quoniam dominus Iesus Christus in gloriam dei patris, sicut et ipse per profetam ait: ego sum deus et ante me non fuit alius et post me non erit similis mihi; ego deus et non est [*]( 2 cf. I. Cor. 3, 16. 17; 6,19; II. Cor. 6,16. 5 cf. Eph. 1, 21. solus] cf. Iac. 4, 12. 8 I. Petro 2, 6-8; Es. 28, 16. 16 cf. Io. 10, 9. uiam] cf. Io. 14, 6. 17 cf. Matth. 5, 6. panem] cf. Io. 6, 35. 19 Io. 15, 5. omnia] cf. Col. 3, 11. 22 Philipp. 2, 10. 11. 26 Es. 43, 10. 11. ) [*]( S€I l?rS 3 bõ.] an scrib. b€US? cf. 76, 27 6 U€R6€, E (in BE) lin. del., deinde ex parte eras. 9 ERUf>ESCEt, E ex 1 fact. 15 pEC CATA, A (in tA) lin., deinde etiam ras. del. 17 IUSTITIAOD, (D ras. del. 20 potEStAtJS, uid. supra 3, 9; 37, 20. )

Et ideo et uos, dilectissimi mihi, castificate animas uestras ad obaudiendum fidei et exuentes a uobis ueterem hominem cum omnibus actibus et concupiscentiis suis induite in uobis nouum hominem et per intellectum spiritalium uirtutum in opus lectae lectionis intrantes parate in uobis

caelum et terram domini, sicut scribtum est: caelum caeli domino, et alibi domino dicente: estote mihi terra uoluntaria, ut ignorantiae uespero dissoluto exclametur in uobis: fiat flux, sicut scribtum est: inluminare, inluminare Hierusalem, ac tenebra corruptibilis corporis castigata et diuini spiritus in uobis luce composita appellemini dies domini. Qui enim haec in operibus agit Christi, primum in agnitionem sui diem conplens secundo in gradu positus recte omnium man-J datorum discit firmamentum, ut illud quod in se fuerit sterile uerbo domini fecundatum pluuia diuinae praedicationis excepta in omnem gratiam catholicae professionis erudit sicque arans in spe fidei suae fructus colligens, in gloriam perfectae [*]( 1 ego primus] Es. 44, (5. 3 Bar. 3, 36-38. 8 I. Petro 1, 22. 9 exeuntes] Col. 3, 9.10; Gal. 5, 24. 13 Ps. 113,16. 14 cf. Ezech. 36, 35, ubi tamen exstat \'uoluptatis\'; cf. Speculum Aug. ed. Weihrich p. 684 sq.; uid. etiam Orosium, lib. apolog., c. 33: praebeat se unusquisque nostrum deo terram uoluntariam. 16 Gen. 1, 3. inluminare] Es. 16,1. 23 I. Cor. 9,10. ) [*]( 1 qUlbAlU0S, littera b non deleta ItEmJr,J 5 PJlpU€KO SUO; etiam ante PUERO fuisse uidetur SUO, cf. supra 5,20 8 bl C A UtlSSICDI 12 ĮECtE, cf. 65, 2 13 SCRlr,TUm, cf. 62, 13 15 UT] cod. AUT 21 blSCIT scripsi, cod.: blCITUR flRODA mENTORUm, OR ras. del. 23 PROfESSłONES, cf. 42, 15 ERUI hiT] nolui mutare in ERUÖIA 1 (pro UT in u. 21 fortasse ET scrib. est) SICqUA€ ) [*]( 5* )

uiui aedificamini in domos spiritales, offerentes hostias inmaculatas acceptabiles deo, tamquam renati non ex semine corruptibili sed incorruptibili, uerbo dei uiui et permanentes in aeternum, ut facti sabbatum domini et ab omnibus mundi actibus feriati nihil debeatis saeculo, sed requiescatis in Christo. [*]( 2 Prou. 9, 1. 4 I. Petr. 2, 5. 6 renati] I. Petr. 1, 23. ) [*]( 9 Re\'qUI€SCAT?N XpO-\' •ffNIT-TRACTATUS C€N€SIS-\'irvJCipiT Exbοό\'i; loco exbobl antea fuisse uidetur EIUSbEm. )

Sufficiebat quidem credentibus dei sermo, qui apostolico testimonio cum ipsa in nos ueritatis uirtute transfusus absolutionem dicti in parabolis sermonis edocuit dicente Paulo: pasca nostrum inmolatus est Christus; sed quia non statim significatio uisibilium et efficientiam rerum et temporum demonstrationem et dispositae in nos naturae intellegentiam conpraehendit, licet conparatio terrenorum ad deum [*](wirceb). fol. 91b ) nulla sit,

tamen, quia omnis scribtura interpraetationem indiget et humanae intellegentiae infirmitas cogit rerum species terrenarum tamquam superiorum indices quaerere, ut uisibilium consuetudine familiariter admonente ad insolitos [*]( 6 I. Cor. 5, 7. 10 II. Petro 1, 20; Bachiarius, prof. fid. ed. Migne 20, 1034 A. ) [*]( 3 Hilarius, de trin. lib. 11, 1: Sufficiebat, quidom credentibus dei sermo, qui in aures nostras euangelistae testimonio cum ipsa ueritatis suae uirtute transfusus est, cum dicit dominus \'euntes e. q. s.\'; Faustini fid. (Migne 13, 79): Sufficiebat fides conscripta apud Nicaeam ..., sed quia etc. 7 Hilarius, ibid: nam et uerborum significatio nem et efficientiam rerum et negotiorum ordinem et naturae intellegentiam comprehendunt. 9 Hilarius, de trin. lib. I, c. 19: comparatio enim terrenorum ad deum nulla est; cf. VII, 28 11 Hilarius, ibid.: infirmitas nostrae intellegentiae cogit species quasdam ex inferioribus tamquam superiorum indices quaerere, ut rerum familiarium consuetudine admonente ex sensus nostri conscientia ad insoliti sensus opinionem educeremur. ) [*]( 2 Uid. subscriptionem tractatus quinti 3 uerba SU ffł C lEBA t tESnmol tres uersus complentia rubro colore exarata sunt 8 erat bE (DOMSTAATIOMeflD, corr. man. I blSpOSITAC, litt. Eras._ corrasa? 13 CONSU€TUblN€fT)] uid. supra 5, 4; 25, 12; 30, 3; 39,13; 73, 15 et 16 INSOllTOjSj, fuit JNSOhtEi cf. 61,1; 94, 23. )

aut diuinum animae genus repetens ea quae in nobis dierum mensuum temporum uoluntatum et idolicis terrenae natiuitatis uitiis districta uidentur informat dicente apostolo: si spiritu, uiuimus, spiritu ambulemus, aut certe deum in homine cottidianum sui testem passum pro nobis et nostri iudicem monstrat, ut, quia nos diuinae consortes esse uoluit naturae, ita nos corpore anima et spiritu triformi praeceptorum obseruatione distringat, ut I per legis umbram reformati in spiritu et desecandae carnis [*]( 11 Sirac. 1,18. 15 Gal.5,25. 17 cf. II. Petr. 1,4. 20 cf. Hebr. 10,1. ) [*]( 1 Hilarius, de trin. II, 2: cogimur sermonis nostri humilitatem ad ea quae inenarrabilia sunt extendere. 19 Hil., de trin. I, 13: qui nos — non etiamnum corporali praeeeptorum obseruatione distrinxerit neque per legis umbram ad sollemuia desecandae carnis imbuerit. ) [*]( 1 SENSUS altero loco deest; uid. lIilarii locorum p. 69 laudatorum ultimum 7 €loqUITUR, I eras. 8 A CE INtEl\'lERE OmNES, E ex I corr. 9 OtYINE] facile conicias OflDNI uerba AUt lo qUITUR delenda esse censeo TRKDORaCDI, CT) (in tRim) ras. del. 1.E OPERA\'E, E in marg. man. I 11 CAS1 TIQlT, eras. est A uel tf, 13 Litterae, quas in codicis foliis 93-95 describendis inclinatis typis insigniui, absuut a codice, cum margines sint desecti 14 NATIUITAS 16 COTJblANUCY) 20 ÒEISAECANÒE, A (in SAE) ras. del. )