Tractatus Undecim

damnauerint, os suum claudat aut certe historiam factae rei proferens picturis se dicat credere uel poetis, quoniam iam facilius admittunt quod philosoforum studia mentiuntur, certe ut huiusmodi rei testimonium et occisorum profetarum a constitutione mundi sanguis requiratur. Quae si euangelista legens recte ad testimonium protulit dicens: scrutate scribturas, etiam me ut ea legerem quae legerat traxit. Non possum autem dicere quod loqui cogor, ut mihi apostolum sequi non [*]( 4 Luc. 11, 50. 51. 8 III. Reg. 19, 10; Rom. 11, 2. 3. 25 Io. 5, 39. ) [*]( 18 Hilarius, contra Comt. imp., c. 4: nec ego ... equuleum metuissem, qui desectum Esaiam scissem. — Tertull., de patientia, c. 14: his patientiae uiribus secatur Esaias; alii. ) [*]( 3 qUAm scripsi; cod.: quob 4 IUCANU(D] eadem forma deprehenditur in codd. Uindob., quem Belsheim anno 1885, in Usseriano, quem Abboth 1884, in Åmbrosiano, quem Ceriani 1861, et in German., cuius partem Wordsworth 1883 edid. INqUIREtUR, E ex I corr. 6 ACOrvJSTITUTIOMeCDfnUNJbl] cf. 39, 13; 48, 7, al., sed cum in huius paginae uersu 24 legatur \'a constitut.ioue\', etiam hic ablatiuum exhibui )

(uiam) diuini itineris praeparare, de qua deuertere deus nollet, ut locutum se in eo qui profetauerat conprobaret; certe damnari liber non potest cuius testimonium canonicae elocutionis fidem conplet, nec potest tamquam inter aepularum mortalium uoluntates aliud eligi et aliud repudiari, nec de sofisticis quaestio est, ubi quod quis adsumpserit sequitur et, dum dialecticum ingeniorum opus uolunt, sectas de persuasione fecerunt. Scribtura dei res solida, res uera est nec ab homine electa, sed homini de deo tradita, cuius si dilibatio sancta est et massa sancta est. I Inde denique heresis, dum singuli quique ingenio suo potius quam deo seruiunt et non sequi symbolum, sed de symbolo disputare disponunt, cum, si fidem nossent, extra symbolum nil tenerent. Symbolum enim [*]( 2 Matth. 2, 14. 15. 7 At uid. Hos. 11, 1, ad quem locum Sabatarius haec Hieronymi affert testimonia: a) comm. in Hos. 11, 1 (= Migne 25, eol. 915): Septuaginta transtulerunt \'ex Aegypto uocaui filios eius\', quod in Hebraico non habetur nullique dubium est Matthaeum de boc loco sumpsisse testimonium iuxta Hebraicam ueritatem e. q. s. — b) de opt. gen. interpr. (= ep. 57 ad Pamrnachó, Migne 22, col. 573): hoc nostri codices non habent, sed in Osee iuxta Hebraicam scribitur ueritatem ... rex Aegypto uocaui filiwwi meum\' e. q. s.; cf. etiam Hieronymi praef. in Bsdram. 19 Rom. 11,16. ) [*]( C UOCABJ, 6 lin. del. 7 CANONEm] ita codex; cf. supra 39, 13. 9 CnoblCACT)] abundat litt. M, uid. praef. cap. II. 10 post TAfD qUAm rasura; eratne blU? 11 UIAfD deest in codice 15 qUE$TłO 18 bo\'(T)INEleCTA, E ex J corr. 22aesY(T)Bolo )

ne Binionitarum error ualeret, edocuit; nam qui requirentibus apostolis omne id quod nominabatur se esse monstrauit, unum se credi uoluit non diuisum, dicente profeta: hic est deus noster nec reputabitur alius absque eum qui ostendit uiam disciplinae et dedit eam Iacob puero suo et Istrahel dilecto suo; posthaec in terris uisus est et cum hominibus conuersatus est, dominus deus nomen eius. Sed ne amore fidei ducti ad alia nos quam proposueramus conuertisse dicamur, licet ex abun contra diuersas hereses uincendi locus pateat, tamen de hoc specialiter susceptum opus uolumus, ut infidele mendacium testimoniorum nube uincamus. Nunc uero ad illa redeundum est, ut, si probabiles in eo in quo repraehendimur inuenimur, recte etiam de reliquis disputasse uideamur. Sic namque et Paulus dixisse deum ait: beatius est dare magis quam accipere, et hoc locutum deum in canone non legimus. Et Daniel deum locutum fuisse testatur dicens: quoniam exiet iniquitas de Babylone ex presbyteris qui uidebantur regere plebem.

Et cum ista facta dicta uel scribta et in euangelistae uerbis et apostoli eloquio et diuinis sermonibus crederemus, ecce nunc tempus adlatum est, ubi, dum disceptatio superfluarum rerum quaeritur, stupor fidelibus inseratur. Non enim possumus dicere deum non dixisse quod eum dixisse apostolus dixit aut non prophetatum fuisse quod scribtura [*]( 9 cf. Eph. 1, 21. 10 Bar. 3, 36—38. 14 dominus] Amos 5, 8. 18 Hebr. 12, 1. 22 Act. 20, 35. 24 Dan. 13, 5 (= Susannae hist. apocrypha). ) [*]( 1 ueRe 3 plblS 6 ERAt] ita cod., non ERlt 7 NJe BINIONITARUOD] cf. supra p. 5, 10 24 EXIEt] nolui mut. in €XIIT ) [*]( XVIII. Priscill. ) [*]( 4 )

Sic et in libris Paralipomenon Natham profetam, Achiam Selonitam, uisiones Laedam, uerba Zeu fili Anani ad fidem ueri et eorum quae gesserunt auctoritatem inuenimus edicta, dicente scriptura: et reliqui sermones Iosafat primi et nouissimi ecce scribti sunt in sermonibus Zeu fili Anani qui perscribsit in libro reges Istrahel, et haec scripta in libris canonis non legimus, sed recepta a canone conprobamus; sicut et ibi ait: et reliqui sermones Solomonis primi et nouissimi ecce scribti sunt in uerbis Nathae profetae et in uerbis I Achiae Selonitae et in uisionibus Laedam, quae uidebat de Heiorobeam filio Nabat; et item ibi: et reliqui sermones Roboam primi et nouissimi nonne scripti sunt in uerbis Sameae profetae et Edom uidentis et omnes actus eius? et item ibi: et reliqui sermones Abdiae et actus eius et uerba eius scribta sunt in libro Edom profetae; et [*]( 5 Ezech. 38, 14. 17. 15 II. Paralip. 20, 34. 19 II. Paralip. 9, 29. 23 n. Paralip. 12, 15. 26 II. Paralip. 13, 22. ) [*]( 1 Boethius, opusc. sacr. II, p. 167, 64 ed. Peip.: Haec si se recte et ex fide habent... ) [*]( 1 CRCblDDUS] coniunctiuus modus desiderari uidetur, sed cf. 53, 1 2 INCANONEm] uid. supra p. 48, 7 13 AcblA-1 lAebA sc 14 QeSRUNJ"1 15 JNUENlmUS scripsi, cod.: INUENJUN"Ųt.\' Rcliqui 22 qUAE] ita cod. 23 EtSERmO NES )

Manasse et oratio eius quam orauit ad dominum in nomine dei Istrahel ecce scribta sunt in sermonibus orationis eius et in sermonibus uidentium. Quis ergo huiusmodi fluctuus patienter accipiat? Hinc una ex parte indocta urget insania, furor exigit inperitus nihil dicens aliut nisi sint catholica necne quae dicis; damna quae ego nescio, damna quod ego non lego, damna quod studio pigriscentis otii non requiro. Hinc ex parte altera diuinum urget eloquium: scrutate, inquid, scripturas, illud peculiariter monens, ut quorum sanguis ad testimonium uin quaeritur eorum. eloquia non negentur. Inter quae positi necessario confidentiam iam uolumus esse quod dicebamus antea esse cautelam. Habeo testimonium dei, habeo apostolorum, habeo profetarum: si quaero quod Christiani hominis est, si quod eclesiasticae dispositionis, si quod dei Christi est, in his inuenio qui deum praedicant, in his inuenio qui profetant. Non est timor, fides est, quod diligimus meliora et deteriora respuimus, unum inter ista seruantes, ut, quoniam in huiusmodi libris,

quos extra canonicorum librorum numerum ad legendi laborem diligentia retentabat adque ad conprobanda ea quae scripta in canone legimus adsumpti sunt, hereticorum in pleraque sensus inuadens pugnam catholicis parans falsare maluit quam tenere, illam apostolicam feramus iure sententiam omnem spiritum qui negat Iesum de deo non esse et omnem spiritum qui confitetur Christum Iesum de deo esse, sicut [*]( 1 II. Paralip. 25,26. 3 II. Paralip. 28,26. 4 II. Paralip. 33,18.19. 13 Io. 5, 39. 27 cf. I. Io. 4, 3. 2. ) [*]( 20 Cf. Hilarii locum, quem supra p. 45 attuli. ) [*]( 1 RElqUI 10 rvJ€QN€\' 20 TKDOR] propter CAUtelAfD (u. 16) nolui mutare in tUmoR (cf. Hilarius l. I. \'temeritas\') plblS 25 Ab SUOOpTA1 ) [*]( 4* )