Tractatus Undecim

[*](Wirceb. fol).

Profetici historia sermonis diuinis inbuta uerbis et pronuntiantis tituli uelut propositi thematis gesta disponens non memoriam mortalium temporum, quae conhiuentia humano sen- 5 sui fortuitis semper motibus in aliquid existunt, tamquam ad doctrinam publicae opinionis eloquitur, sed referens gesta regnorum, dum alter alium ut uincat inpugnat, hoc quod unicum in nobis profetici operis munus est docet post euasio eorum quae sunt in mundo in cupiditate perditae uitae inter tot bella 10 uitiorum conscientiam ab omni culpa liberam conseruare et sic tanti muneris deum parentemque debere cognosci, ut, qui omne, quod profeta in persecutione sustinuit et Christus deus in passionem suam uicit, ad doctrinam nostram scribta esse cognouerit, utili ac necessaria ad intellegendum mandatorum 15 uia nitens inter tot inexploratas humanae uitae molestias et

indignas deo saeculi mensurabiles pugnas luricam iustitiae, confidentiae galeam, scutum aequitatis et, sicut scribtum est, gladium ex utraque parte acutum diuini oris adsumat et [*]( 14 Cf. Rom. 15,4. 17 cf. I. Thess. 5, 8; Eph. 6, 14. 19 cf. Apoc. 1,16. ) [*]( 3 Uid. quos citaui supra p. 86 Hilarii locos. ) [*]( 2 Uid. subscnpt. huius tractatus et subscript. tractatus antecedentis. 3 uerba PROFEICI - PRONUNTIAN tres uersus complentia rubro - colore exarata sunt PROFETICI, E ex I corr. (rubro colore) 4 pRO NUNTIA.̄ΤΕS 5 hCONUIUℇ.̄ΤΙΑ, U (in UI) lin. del. 13 pASSIO NEMSUA M] uid. supra 39, 13; 48, 7; 50, 2 al. 17 MENSURABILES, E ex I fact. )

Et ideo qui conuersus ad fidem Christi prima media postrema omnia quae per dominum facta et quae post sunt futura cognouerit, necessario temporaria de perpetuis, falsa de ueris et segregans caduca de certis, ubi se di uinum genus uiderit, unum et indifferentem sibi deum retinens in ea quae neque in exordio neque fini obnoxiantur exultat; sed omne quod Dauid sanctus inter incerta certaminum et alienigenorum excidia bellorum confidens deo egit, non tamquam memoriale sae scribtum accipit, sed quid in nobis partim nostro partim corporis metu cotidianorum bella peccaminum et saecularium uarietas uoluntatum, dum pro certis incerta sectamur et inter aliena contendimus, ualeat recognoscit, dicente ipso Dauid in psalmis: [*]( 1 cf. Rom. 13, 12; Eph. 6, 11 sqq. disr.] cf. Ps. 2, 3. 6 Luc. 1, 1. 7 I. Cor. 3, 22; cf. Laodic. u. 8. 16 Act. 17, 28. 24 Ps. 18, 13. ) [*]( 1 fĮAÇRANTES in cod. ante CENSUS spatium duarum litt. uacat 3 NATURAℇℇ.δο] nolui mutare in NAtURAE Et b€0 sιmιɭιτΕR 5 EUUANGElIo\'co, 0 (in 10) lin. del. 11 PRAE\'UARICANTES Q 12 CONBRℇÇAMUR, 13 lin. et puncto del.; — omissum esse hic aliquid statuendum est; desideratur enim ylententiae altera pars, quae respondeat illi \'siue\' in u. 11 posito (uelut \'siue\' u. 12 respondet ei, quod exstat in u. 10) 18 flNI] opp. supra 57, 12 19 INTERCERTA AliENI CENORUx E ex I corr. 20 ACCEpiT, falso E ex I corr. 21 METUM, OD (in U(D) lin. del. 22 UOlUNTATUM] uid. supra 90, 19 )

quae uel gesta uel scribta sunt, ideo sic scribta sunt, ut dei sensus uisibilibus inuisibilia demonstrans aptissimo ad humanam intellegentiam sermone loqueretur omnisque homo qui deum uellet, quidquid in electione populi patriae profetarum loco tempore die mense oblectatione certamine acceptabile in scribturis deo cerneret, si se per ea quae sunt per deum prouisa disponens ad opinionem religiosae intellegentiae profecisset, omne quod scribtum est de se I scribtum esse cognosceret et ambulans in nouitate uitae, siue quid potestatibus daretur aut regibus, unicum hoc profeticis uocibus adpraehenderet quod quidquid amicum saeculo est Christo inuenitur inimicum, dicente apostolo: omnis amicitia mundi inimica est dei, et iterum: omnis concupiscentia carnis et uoluntas oculorum et ambitio humanae uitae non sunt de patre sed de hoc mundo sunt et mundus praeterit et concupiscentia eius,

uerbum autem domini manet in aeternum. Quamuis enim humani intellectus infirmitas cogat profetici sermonis eloquia rerum species terrenarum tamquam superiorum uirtutum indices quaerere, ut uisibilium consuetudine familiariter admonente in insolitos sensus humanae inbecillitatis angustias religiosa discendi exspectatione laxemus, tamen ipsa natura nos docet quod haec sunt quae conuer. [*]( 2 quoniam] Ps. 50,5. 3 Omnia] cf. I. Cor. 10,11 et Prisc. can. LXVIII 5 Rom. 1, 20 et Prisco can. VIIII. 11 Luc. 22, 37. 12 Rom. 6,4. potestat.] cf.Tit.3,1. 15 Iac. 4, 4 (suprap.90,16). 16 I. Io. 2, 16. 17; I. Petro 1, 25. ) [*]( 20 humani] Hilanus, de trin. I, 19; uid. supra p. 69, 11. 24 angustias] Hilarius, de trin. I, 18; uid. supra p. 58, 7. ) [*]( 7 erat pupull 10 pROpĖCISSEt, E ex I corr. 13 bA\'RetUR, post T leuis ras. 14 SAECUĮÔ, supra 0 punctum tenue(?) 17 UOlUNTAS] cf.suprap.90,19; 93,22 20 AETERNOO lin. del. BUMANIA, A (in NA) lin. et puncto del. et I impos. 22 INblCIS 23 CONSUEtUbINE, E ex I corr. INISolltUS, cf. 61, 1; 69, 13 24 EXSPE,C,TATIONE, C in ras. exstat, erat t )

dicente de hoc : profeta: audi me, populus meus, quoniam sicut exactores uestri circumscribunt uos, ita et qui beatificant uos seducunt uos, ut semitas pedum uestrorum conturbent.

Et ideo Dauid sanctus titulum psalmi in doctrinam conuersorum positi post deuictas duas Syrias in exultationem triumfantis inducit, ut, qui titulum psalmi in doctrinam positi et gratulationem Dauid inter bella saluati in intellectum profetici sermonis agnosce, diuinae intellegentiae opus moliens et uoluntatum suarum in se uidens bella humanae inbecillitatis respueret errores et duas Syrias hoc est duo peccaminum principia, quod aliud animi aliud corporis officio datur saeculare aliquid uelle uel facere, deuincens indutus, sicut scribtum est, fidei armis uitiorum ageret triumphum et dedicatae in Christo conuersationis inmarcescibilem coronam uelut quibusdam uictricis militiae stipendiis mereretur,

quoniam haec : perfecti boni gloria est, si, sicut scribtum est, castificatio corporis pretio excolitur uoluntatis. Denique dum nullus aput nos infinitis finis est et fixo in lubricum gressu modum non [*](2 cf. Gal. 2,18. 5cf.Rom.7,8.11. SEs.3,12. llcf.Ps.59,1. 19cf. Rom. 13,12; Eph. 6,11 sqq. 211. Petro 5,4. 23 cast.] cf. supra p. 72, 16, sed nostro loco UOɭUNTAS pro uoɭupτas scriptum esse uidetur. ) [*]( 1 PUÇNANTIAUT, erat pUGNA\'t, deinde Nt in marg. affix. et T (in tAU) lin. del. TRIBUɭATIOIN 2 Ut deest 4 INlbll1, I (ante N) lin. del.loδΑΑΒΟUTRUM, A (in bA) lin. del. 5 ALIENAtE 6 TOLLERABlɭlOR, prior l (in TOɭɭ) lin. del. 7 CONSUTTUδΟ, ( ex I corr. 9 UEStRIS, S (in RIS) lin. del. 11 PSAlΜι, una litt. eras. 12 bEUICtAS, E ex I corr. 19 EUl.̄CENS 24 pRAeltIO, A lin. del. - 25 INfINltlS, erat FlN\', sed INflN* man. I corr. C(Jx - ɭUBRI , CU- in marg. man. I, opp. p. 57, 18 )

aduersus spiritalia nequitiae in caelestibus; sicut et Iohannis ait: uidi tres spiritus inmundos tamquam tres ranas exeuntes de ore pseudoprofetae et de ore bestiae et hii sunt tres spiritus daemoniorum qui procedunt ad conturbandos reges terrae, et iterum ipse Dauid quid in nobis pugnaret ostendens ait: domine, iniquitatem meam ego agnosco et delictum meum contra me est semper, et apostolus de eo loquens ait: unde bella, unde rixae in uobis? nonne de uoluntatibus ues-| tris, quae militant in membris uestris? ut, qui diuinorum praeceptorum in se opus uellet, uniuersa in se uitiorum bella deuincens non solum carnis sed et cogitationum idest spiritalium nequitiarum concupiscentiis abstineret et gentilium daemonum in se ueneficia despiciens, cui tributa peccaminum, cui stipendia uitiorum, cui timores formidinum, cui honores praetereuntium dignitatum deditus saeculo homo deberet,

agnosceret [*]( 3 Gal. 5, 17. 9 Eph. 6, 12. 13 Apoc. 16, 13. 14. 17 Ps. 50, 5. 19 Iac. 4, 1. 23 cf. Eph. 6, 12. ) [*]( 5 Hilarius, de trin. VII, 16: Quamquam igitur huius intellegentiae nostrae iudicia cum humani sensus opinione communia sint, etc. ) [*]( 8 CUR scripsi, cod.: CUI1 11 POTESTATES, E ex I fact. 12 N6 quitlAℇ, AE in marg. eiusque litt. E perperam lin. del. 14 pSEubo AĮ PR0FETE 19 S€p€R, R lin. et puncto del. 20 UOɭUNT.] cf. supra p. 63, 17 25 6ENEfICIA, cf. p. 21, 3 bES\'PICIEI NS, E ex I corr., ante N eras. J 27 AGNOSCE||REEt, cf. 52, 11 (60, 5). )

cum in his quae sunt deo aliena distruimur, in ea quae sunt nobis propria reformamur et quod usque ad finem peccantibus poena est et conuersis nobis in redarguitione doctrina est, ipso Dauid dicente: quis similis tibi, domine? quia ostendisti mihi tribulationes et conuersum uiuificans docuisti me, et iterum Eseias ait: domine, in utero accepimus et parturiuimus spiritum salutis quem dedisti super terram. In quo quamuis nos ipsi probemus in nobis, qualis esse I homo debeat qui in nouam natiuitatem per fidem uiuens sensum suum ad ea quae dei substantiae sunt digna moderetur, tamen, ut scribturarum dispositio ad intellegentiam nostram factorum exemplis tamquam incorruptis testimoniis uteretur et caritatem dei commendans in nobis conpugnantes rerum mortalium in [*]( 1 cf. Rom. 6, 21. 4 Ps. 59, 3. 10 I. Cor. 15, 55. 11 deus] cf. Hebr. 12, 6. 10. 17 cf. I. Cor. 1, 8. 28; Gal. 2, 18; Ps. 59, 1. 19 Ps. 70, 19. 20. 17. 21 Es. 26,18. 24 cf. Rom. 1, 17 al. 27 cf. Rom. 5, 8. ) [*]( 5 ultra nat. int. sens.] cf. Hilarii locos ad p. 74, 16 allatos. ) [*]( 5 €ST, teras. 9 INSlblANtES 11 CORipiT 18 REbAR QUITIONA€, erat REtARG., A (in NAE) lin. et puncto del. 24 UIUENLSj ) [*]( XVIII. Priscill.. ) [*]( 7 )

sic Rebecca, felicis mater uteri et diuinae promissionis decreta parturiens, conluctantia inter se mundi et dei in nobis opera demonstrans, dum pugnantiam uiscerum inpatienter acciperet, in profetiam liberi doloris erupit dicens: quo mihi ista, si sic sunt? Cui uox domini respondit et docuit: duo populi sunt et duae gentes in utero tuo. De quo et apostolus Paulus manifestans enarrans ait: uideo aliam legem repugnantem in membris meis legi mentis meae et captiuum ducentem me in I legem peccati, et, ut in duabus gentibus et duobus populis, quid populus et gens dei, quid uitiorum populus esset, ostenderet, ueterem a nobis hominem exui cum omnibus actibus et concupiscentiis suis et in nouum nos uoluit reformari dicens: sicut portauimus imaginem eius qui est de limo, portemus imaginem eius qui est de caelo, ut qui se diuinum genus crederet ea quae sunt terrena despiciens sequens Christum in caelestes se glorias consecraret.