Divinarum Institutionum

at enim memoria deficit. quid mirum si labentis domicilii ruina premitur mens et praeterita obliuiscitur, non aliter futura diuina quam si carcerem quo cohibetur effugerit?

uerum eadem inquit dolori et luctui obnoxia est et ebrietate dementit, unde fragilis ac mortalis adparet.

idcirco igitur uirtus et sapientia necessaria est, ut et maeror, qui contrahitur indigna patiendo ac uidendo, fortitudine repellatur et uoluptas non modo potandi, sed etiam rerum ceterarum abstinentia superetur. nam (anima) si careat uirtute, si uoluptatibus dedita molliatur, morti fiet obnoxia, quoniam et uirtus, ut docuimus, inmortalitatis est fabricatrix et uoluptas mortis.

mors autem, sicut ostendi, non funditus perimit ac delet, sed aeternis afficit cruciatibus. nam interire prorsus anima non potest, quoniam ex dei spiritu qui aeternus est originem cepit.

anima inquit etiam morbum corporis sentit et obliuionem sui patitur et sicut aegrescit, ita etiam saepe sanatur.

hoc est ergo cur maxime uirtus adhibenda sit, ne ullo corporis dolore frangatur et obliuionem sui non anima, sed [*]( 14 docuimus] III 12; VII 9 ss. 15 ostendi] III 19,3-10; VII 11,2. ) [*](AUCTORES 1 ss. si nimia senectus eqs.] Lucr. III 451 ss. 3] ibid. 453; cf. etiam Cic. de sen. 7, 21: at memoria minuitur. 6] ibid. 459-486. 14 fabricatrix] cf. ibid. 472. 18] ibid. 487—522.\' ) [*]( i BHSPj 1 iuuenilis S, iuuenalis BH, iuuenalis (corr. m. 3) P aetatis (ti add. m. 1 uel 2) B et] sed BS 2 non est animae uitium post obsurduit traicit Heumannus e*uanuit (x ? er.) B 3 torpit H obsorduit SP 4 labentis (i ex e m. 3) P 5 diuinat (t add. m. 2) S 6 carcerem (pr. e ex a m. 2) S cohibetur (e ex i m. 3) P 7 lucturjl p3 dedementit H 8 ido S 9 necessaria B et om. H maeror P, meror BS, memor H qui edd., quo C contrahuntur P 11 putandi HPac certarum H 12 anima addidi, cf. 622, 5 13 debita, sed b part. eras. B mojliaitur B3, motliatur p3 morti fiet] mortificet et H fiat SP1, corr. P3 et om. B 14 est] et H 16 afflLcit B2, ac deficit pI, ardere facit s. I. corr. P3 17 quia Bl fa dcl. B3) prr 18 sensit B\', corr. B* 19 aegr∗escit ex egraescit JB2 20 ho\'c\' P3 )

nam quia iuncta est anima cum corpore, si uirtute careat, contagio eius aegrescit et inbecillitas de societate fragilitatis redundat ad mentem, cum autem dissociata fuerit a corpore, uigebit ipsa per se nec ulla iam fragilitatis condicione temptabitur, quia indumentum fragile proiecit.

sicut oculus inquit eunlsus ac separatus a corpore nihil potest uidere, ita et anima separata nihil sentire, quia et ipsa pars est corporis.

talsum hoc et absumle est: anima enim non pars corporis, sed in corpore est. sicut id quod uase continetur, uasis pars non est nec ea quae in domo sunt, partes domus esse dicuntur, ita nec anima pars est corporis, quia corpus uel uas est animae uel receptaculum.

iam illut argumentum multo magis inane est, quod ait animam, quia non citius emittatur ex corpore, mortalem uideri, sed paulatim se ex omnibus membris explicet a summis pedibus incipiens: tamquam si esset aeterna, uno temporis momento erumperet, quod fit in iis qui ferro intereunt. quos autem morbus interimit, spiritum diutius exhalant, ut paulatim frigescentibus membris anima effletur.

quae cum materia sanguinis contineatur sicut lumen oleo, ea materia febrium calore [*](. AUCTORES 1 certa—regione] Lucr. III 610. 3 conquassata] ibid. 600. 9J ibid. 548-579. 13 s. 16 uas] ibid. 555. 17 quod ait] ibid. 526-547. ) [*]( ,BHSPj 1 patitur BP religione H 3 de sede H medela SP 4 et] et cum P quia (i ex e ? m. 2) B post quia s. I. diu S2 5 iuncta est bis P1, alt. del. P2 6 societate1 P3 8 qufla B3 9 gracile pI, T4 gratilo P3 11 anima] in anima H 12 absimile H, dissimile cett. 13 corporis sed] est corporis sed animae H uas*e (a ? er.) B continentur P 14 domus om. S 15 post est del. & Pif 15. 16 prius uel exp. m. 2, alt. om. S 16 illum H 17 quo P anima B 18 mortalem uideri post animam ponit Heumannus, fort. recte uiderit H 19 explicit Bl, corr. B2 20 tamquam] ***tam (tan ? er., a ex u) P uno om. S 21 iis cdd., his C intereat, S2 22 mortbus (i er.) S interemit. H ut] et S 23 efflatur S 24 continetur P ea] ex H colore H )