Divinarum Institutionum

tum in caelum ob peccata quibus se inmerserant non recepti ceciderunt in terram. sic eos diabolus ex angelis dei suos fecit satellites ac ministros.

qui autem sunt ex his procreati quia neque angeli neque homines fuerunt, sed mediam quandam naturam gerentes, non sunt ad inferos recepti sicut in caelum parentes eorum.

ita duo genera daemonum facta sunt, unum caeleste, alterum terrenum. hi sunt immundi spiritus, malorum quae geruntur auctores, quorum idem diabolus est princeps.

unde illum Trismegistus daemonia-rchen uocat. daemonas autem grammatici dictos aiunt quasi δαή- μονας, id est peritos ac rerum scios: hos enim putant deos esse. sciunt illi quidem futura multa, sed non omnia, quippe quibus penitus consilium dei scire non liceat, et ideo solent responsa in ambiguos exitus temperare.

eos poetae et sciunt esse daemonas et locuntur. Hesiodus ita tradit: [*](EPITOME 12 dMmoaiarchen] c. 24, 1. 16 s. et — temperare] c. 23, 7 ut — deludant. 17—164, 2] c. 23, 1. ) [*](AUTORES 12 Trismegistus] ? 13 grammRttci] cf. uetera lexica (ex Platon. Cratyl. 398 B). ) [*](EXPILATORES 13-15] Isidor. orig. VIII 11,15. ) [*](BRpHPV] 1 possent fe ex o M. 1 ?) P 2 com**morantes (me er.) B, omnes commorantes P 3 jpsa< V2 4 in quibus H 5 ceciderunt] ceciderunt rursus R ⌜eos⌝ B* 6 \'§3!tellites (2 litt. s. l. er.) B 7 quia om. P 8 naturam] notitiam B\', corr. B3 ad] apud H 9 demonum B, sic saepissime omnes codd.; ex demonium hoc d*mmium F m. 2, illud restituit Ht..3 e supra o et o supra pr. i addens facta (f ex p) H2 10 post sunt s. l. ut P2 caelestem P hii PV inmundi* (s er.) H 11 spiritus malorum] spiritis spiritus malorum in ras. ex 15 litt. F* matorumq; P gerentur H1 actores R 12 trismegitus B\', trismegeWtus B2 daemoniarchen Epit. 24,1, demoniarchen (r s. l. V) BRHV, daemoniarchem P, δαιμοιρχην edd., sed c/\'. 16, 12 13 demones B ΔΑΠ- MONAC r, ΔΗΜΟΝΑC JM, dammonas H, de̢monas P 14 hoc F 17 ot om. H 18 demones B, daemones H et] ut H loquuntur HP esiodus BHVactradidit H ) [*]( II* )

1. τοὶ μὲν δαίμονές εἰσι Διὸς μεγάλου διὰ βουλὰς
2. ἐσθλοί, ἐπιχθόνιοι, ϕύλαϰες θνητῶν ἀνθρώπων
.

quod idcirco dictum est, quoniam custodes eos humano generi deus miserat; sed et ipsi, cum sint perditores hominum, custodes tamen se uideri uolunt, ut ipsi colantur et deus non colatur.

philosophi quoque de his disserunt. nam Plato etiam naturas eorum in Symposio exprimere conatus est et Socrates esse circa se adsiduum daemona loquebatur, qui puero sibi adhaesisset, cuius nutu et arbitrio sua uita regeretur.

ma.gorum quoque ars omnis ac potentia horum adspirationibus constat, a quibus inuoca-ti uisus hominum praestigiis obcaecantibus fallunt, ut non uideant ea quae sunt et uidere se putent illa quae non sunt.

hi ut dico spiritus contaminati ac perditi per omnem terram uagantur et in solacium perditionis suae perdendis hominibus operantur.

itaque omnia insidiis fra.udibus dolis erroribus conplent: adhaerent enim singulis hominibus et omnes ostiatim domos occupant ac sibi geniorum nomen adsumunt; sic enim latino sermone daemonas [*](EPITOME 3s.] c. 22, 9. 11. 4-6] c. 23, 1 ut — crederent. 7—9] c. 23,2. 9-13] c. 23,6. 14 s. solacium] e.22,11. 16—165,3] c. 23,3. ) [*](AUCTORES 1 s.] Op. et D. 122 s. § 9] cf. Minuc. Fel. c. 26,9.12. 7 in Symposio] 202 E s. ) [*](BRpHPV] 1 τοὶ] 01 B ICI B AIOC P AtA P Toimen dMmones . isiodus megalu diabulas . H ΤΟΥΜЄN AA,IMONA ICЄCI OAtOC MerAAo IMЄΓΑΑΟΥΔΙΑ no)AAC r 2 ЄΤΙΧΘΟΝΟ p ΦΥΛΑΚЄC B e . inluephieoa lupilaces thineton . antropon . H ЄCTAIO ЄΠΙΧΘΟΝΙΟΙ ΦΥΑΑΚΑΙCΘΝΗ ΘΟΝΑΝΘΡΩΠΩΝ V interpretatio lat. in R (in mg.) et P cf. Struuium, opusc. I 136. 3 iccirco R 4 et oHt..B 5 et deus non colatur om. B 6 philo\'soiphi V2 hiis P 7 synphonio (corr. m.2) B 8 tadjsiduum V2 daemonam jP; daemonem Epit. 23, 2 loquebatur] fatebatur R 9 gereretur H 10 ac] et H 11 ob*ce**cantibus (s et na ? er.) B 12 falluntur H 13 hi\'i\' B2 14 in om. RPV edd., sed cf. JtftMMc. Fel. c. 26, S ad solacium calamitatis suae non desinunt (sc. daemones) perditi iam perdere et Epit. ut habeant solacium perditionis suae 15 opera⌜n⌝ tur H2 fraudibus insidiis P 16 cο̃| plent JS, conpellent B, complent. V2 i eni adhaerent enim] adherentmm (corr. m.2) V 17 omnis J3\' (corr. B3 RHV1 18 sic enim — interpretantur eicit Volkmannus, obseruat. tMMceH. 1872, pag. 14 demones B)

hos in suis penetralibus consecrant, his cotidie (uina.) profundunt, et scientes daemonas uenerantur quasi terrestres deos et quasi depulsores malorum quae ipsi faciunt et mroga.ut.

qui quomam spiritus sunt tenues et inconprehensibiies, insinuant se corporibus hominum et occulte in uisceribus operati ualetudinem uitiant, morbos citant, somniis animos terrent, mentes furoribus quatiunt, ut homines his malis cogant ad eorum auxilia decurrere.

Quarum omnium fallaciarum ratio expertibus ueritatis obscura est. prodesse enim putant eos, cum nocere desinunt, qui nihil possunt aliut quam nocere.

dicat fortasse aliquis colendos ergo esse, ne noceant, siquidem possint nocere. nocent illi quidem, sed iis a quibus timentur, quos manus dei potens et excelsa. non protegit, qui profani sunt a sacramento ueritatis. iustos autem id est cultores dei metuunt.

, cuius nomine adiurati de corporibus excedunt: quorum uerbis tamquam flagris uerbera.ti non modo daemonas esse se confitentur, sed etiam nomina sua edunt, illa. quae in templis adorantur. quod plerumque coram cultoribus suis faciunt, non utique in obprobrium religionis, sed honoris sui, quia nec deo per quem adiurantur nec iustis quorum uoce torquentur mentiri possunt.

itaque maximis saepe ululatibus editis uerberan se et ardere et iam iamque exire proclamant:

tantum habet cognitio dei [*](EPITOME 4-8] c. 23, 8. ) [*](BRpHPV] 1 consecrant] coolocant B cot*idie (t in r<M. m. 3)B 2 uina addidi conl. VI 2, 1, merum add. edd.; profundunt BHPV, profundunt preces R demones B 6 operantur B ualitudinem RVmorbo R somnes (sic corr. m.2) H 7 hominibus V cogantur Hartelius 8 deorum P 10 prodeesse H cum] quod B\', corr B3 11 quam] nisi F, fort. recte 12 colendos - nocent illt] colendos ergo noceant illi P ⌜ne∗n⌝oceant V2 possint] possit (~ Mt 2) V, possunt cett. 13 iis edd., his BRHV, hiis P 14 qtu\'a\' B3 15 custores P\' 16 abscedunt B flagellis B, fraglis V 17 daemones Hesse se] esse ⌜se⌝ B3, sese H 18 nominaueraat ut uid. -B\', nomina sua edunt in ras. corr. B3 odorantur B quod] et H 20 sed F, et ccK. quia] qui B adiuranttun V2 22 editis tM ras. ex 9 litt., quarum extrema s, B3 uerberari (ari in ras. ex 2 litt. Mt. 3) B 23 iam OHt. P ⌜habet⌝ B3 dei ac] *t* X j (extrema litt. erasa fuerat t, s. l. a ckM. M. 2, post crosj desua C(i m. 2, su exp. et c add. Mt. 3) B )

denique adfirmat Hermes eos qui cognouerint deum non tantum ab incursibus daemonum tutos esse, uerum etiam ne fato quidem teneri. μία inquit ϕυλαϰὴ εὐσέβεια. εὐσεβοῦς γὰρ ἀνθρώπου οὔτε δαίμων ϰαϰὸς οὔτε εἱμαρμένη ϰρατεῖ. θεὸς γὰρ ῥύεται τὸν εὐσεβῆ ἐκ παντὸς κακοῦ. τὸ γὰρ ἓν καὶ μόνον ἐν ἀνθρώποις ἐστὶν ἀγαθὸν εὐσέβεια.

quid sit autem εὺσέβεια, ostendit alio loco his uerbis: ἠ γὰρ εὐσέβεια γνῶσίς έστιν τοῦ θεοῦ. Asclepius quoque auditor eius eandem sententiam latius explicauit in illo sermone perfecto quem scripsit ad regem.

uterque uero daemonas esse adfirmat inimicos et uexatores hominum, quos ideo Trismegistus ἀγγέλους πονηρούς appellat: adeo non ignorauit ex caelestibus deprauatos terrenos esse coepisse. [*](AUCTORES 4 et 9 coniuncta ap. Patricium pag. 51\' sq. 4] cf. CyriU. c. Inlian. 1. IV, uol. VI 130 E Aub. 9] Poemand. c. 9, 4 (pag. 62, 8 Pat-they). 13] cf. Ps.-Apulei. Asclcp. c. 25 (p.48,15 Goldb.): nocentes angeli. ) [*](BRpHPV] 1 potesttatia B* his BHPV 2 habe⌜n⌝t V2 hos B 3 cognouerunt BP, cognouer F\', del. et int s. l. add. V2 4 esse om. R μία — άγαθὸν εὺσέβεια (7)] una B nt. 1, graeca desunt, in spatio relicto haec \' hd⌎bon⌏um pietas autem << in tM/. mg. intetpretat. lat. add. Mt. 3 μία] MIATAP (i. e. p-fz γὰρ) jP, sed interpretatio lat. in P incipit uua inquit custodia pietas ΦΥΑΑΚΗ V p.ta — ϰρατει̃ (6)] Mia inquid plas lace esseuiesse bugaran tropontae demancarcis utimarmen gicrathi H 5 ЄCЄ- Bte p, ЄΥCЄBIA V ΥCЄΒΟΥC P, ЄICΗΒΟΥC F priusού̀ orce r, orrH F alt. ούτε] or p e ЄIMAPMHNЄ V KPArm F KAP P sx] K P 0:0; — xzxo5] theos girantitone yuseue . ex panton caco H 7 TAP P μόνον] KOINON R A!STPQnO!C P AtAOUN P, AFAeO\\ (T ex N) V To yatp - εύσέβεια] to garem ceono miah-opis . e . in agathonie yseuiae H interpretationes lat. nt B (add. w. 3) RP apud Cyrill. locus plenior est cf. Struuium, opusc. I 137 8 eusebia B, ⌜e⌝yseuia H2, ЄΥCЄ- B€!A pietas JP, ЄICЄBЄIA F ostendit OMt. R his] in his R 9 ἠ γάϱ — Tou Oeou oMt. JB\', pietas enim tCst ds̃⌏ add. B3 yatp] tAP V TKQCtC P TO! R ἠ yatp εὐσέβεια — 9Eou] Eyseuia ignosises tintutheu H quodque H 10 adiutorB sermo V 11 demones B 12 esse] et esse P, om. H 13 idem R trismagistus H ΑΓΓЄΑΟΥC ΠΟΝΗΡΟΥC R, om. B1, s.l. angelos nequissimos add. B3 angelos ponerus H, angelos ANTЄΑΟΥC malos nONHPOrC P, angelos malignos A\\r€AOrC ΠΟΝЄΡΟΥC V appeUa.ns, B2, 0 appella∗∗ (ui er., t M. 2) F )