Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

cuius onginem atque naturam [*](EPITOME 3 omittamus-propbetarum] cf. ad p. 11,21. 5-13] c. 3, 2. 13-14, 10. 15 sq.] c. 3, 3. ) [*](AUCTORES 13-14, 7] frg. 57 et 75 Abel (cf. Orphica ed. Herm. p. 465; Lobeckii Aglaopbam. I 480. 496). ) [*](BRSMpPV] 1 ad praeconium M eadem qua] eodam modo quo M, eademq⌜ua⌝ P2, eademq. V diuinationem M 3 ommittemus M m\'inus B2 4 de quibus his B1 PV edd. (sed cf. p. 11, 24), ante his add. ab B1; malim iis 5 auctorem M probationem ueri PV 8 quo PV edd., sed cf. IV 7, 8; Epit. 37, 5 habuerunt BMP 9 qui non BSM 10 diuinitate Sx, diuinitatis S2 quam*uis (q er.) P 11 ornauef S t re⌜s⌝V2 amplificauerun* (t m. 2?) S 13 regiq; (q; m. 2) S post omnia 6 fere litt. eras., S et M 15 tyndaridis (alt. d in ras. ex n et s in ras. m. 2) B, tyndaiis PV 16 ΠΡΩΤΓΟΝΩΝ B1, corr. B3, ΙΙΡΩ- TOTONON (alt. T in ras. V) MV, UPOTOTONON M post graecum primogenitum BP, idem ante SM, primigeuitum in mg. V1 appellat om. S, in ras. M post nihil eras. eẽt M 17 generatum B 18 ΦΑΝЄTA BS, ΦΑΝ⌞H⌟TA P, phaneta M post graecum prima apparitio P, ante quod est illuminatorem S quodj quoniam M ex infinito] nihil finito PV rinifinito B3 19 et om. M )

14
quia concipere animo non poterat, ex aere inmenso natum esse dixit:
  1. πρωτόγονος Φαέθων περιμήϰεος ἠέρος υἱός
  2. .

aliut enim amplius quod diceret non habebat. hunc ait esse omnium deorum parentem, quorum causa caelum condiderit liberisque prospexerit, ut haberent habitaculum sedemque communem:

  1. ἔϰτισεν ἀθανάτοις δόμον άϕθιτον
  2. .
natura igitur et ratione ducente intellexit esse praestantissimam potestatem, caeli ac terrae conditricem.

non poterat enim dicere Iouem esse principem rerum, qui erat Saturno genitus, neque ipsum Saturnum, qui caelo natus ferebatur; caelum autem tamquam deum primum constituere non audebat, quod uidebat elementum esse mundi, quod ipsum eguerit auctore. haec eum ratio perduxit ad deum illum primogenitum, cui adsignat et tribuit principatum.

Homerus nihil nobis dare potuit quod pertineat ad ueritatem: qui humana potius quam diuina conscripsit. potuit Hesiodus, qui deorum generationem unius libri opere conplexus est: sed tamen nihil dedit non a deo conditore sumens exordium, sed a chao, quod est rudis inordinataeque materiae confusa congeries, cum explanare ante debuerit chaos ipsum unde quando quomodo esse aut constare coepisset.

nimirum sicut ab aliquo artifice disposita ordinata effecta sunt omnia, sic ipsam materiam fictam esse ab aliquo [*](AUCTORES 20; 15, 3] Hesiod. Theog. 116; 1. 22-35. ) [*](BRSMpPV] 1 conspicere (sp in ras. B3) BS were R1 dixit esse uatum P 3 nPOTOTONOC M ΠЄPIMHK〈ЄOC〉 B, IIЄPIMAKЄOC S, IIЄPIMЄKЄOC M, nHPlMHKCOC P 〈HЄ〉ΡΩC B, 1CPOC R, ΘЄPOC M CIOC R, CVIOC S, roc M interpretatio lat. in SP 8 ΘΑΝΑΤΟΙC S, AATANATOIC M, ΑΘ⌞A⌟NATOIC P 〈ΔΟ〉MON B, AOMON SM ΑΦЄICON M interpretatio lat. in P 9 ex M deducente B, docente M 10 potentiam M 12 neque] denique P 14 egeret Bl, eg⌞u⌟erit B3, genuerit SM auctorem B1 (m del. B3) SM 16 adsignat et] adsignans M 18 conscribsit BRV, sic pUrumque b pro p B, raro cett. potuit om. M 21 ante om. M 22 achaos R, cahos P esset B, esse e M 24 effectaj facta B sicu (ut er.) R matieriem R factam BS )

15
necesse est. quis igitur hanc nisi deus fecit, cuius potestati subiacent omnia?

sed refugit hoc ille, dum horret incognitam ueritatem. non enim Musarum instinctu sicut uideri uolebat in Helicone carmen illut effudit, sed meditatus uenerat ac paratus.

nostrorum primus Maro non longe afuit a ueritate, cuius de summo deo, quem mentem ac spiritum nominauit, haec uerba sunt:

  1. principio caelum ac terras camposque liquentis
  2. lucentemque globum lunae Titaniaque astra
  3. spiritus intus alit totamque infusa per artus
  4. mens agitat molem et magno se corpore miscet.

ac ne quis forte ignoraret, quisnam esset ille spiritus qui tantum haberet potestatis, declarauit alio loco dicens:

  1. deum namque ire per omnis
  2. terrasque tractusque maris caelumque profundum;
  3. hinc pecudes armenta uiros genus omne ferarum,
  4. quemque sibi tenuis nascentem accersere uitas.