Divinarum Institutionum

sunt haec quidem similia ueri, non tamen uera, quia constat etiam tum cum regnaret ita esse habitum.

potuit sic argumentari, Saturnum, cum potentissimus rex esset, ad retinendam parentum suorum memoriam nomina eorum caelo terraeque indidisse, cum haec prius aliis uocabulis appellarentur: qua ratione et montibus et fluminibus nomina scimus inposita.

neque enim cum dicunt poetae de progenie [*](AUCTORES § 55] c. 21, 5-7. ) [*](B(-18)RSHPV] 1 reginum B pius V seclum S 2 concito r 3quod BarRParV 4 terra S ultra] ultro ultra SH q⌜uẽ⌝ P2? sit] est (add. m. 2) | ////// P 7 putetur V1 esse deus P 8 debeat B1, a del. B2 a⌜u⌝t B3 10 \'elementa (a s. I. er.) B, sic saepius 11 tantorque1 B3 separata (corr. m. 2) B 12 his RSH 14 uerita⌜ti⌝s H2 15 sub] 3 hastae eras. et sub s. I. P, ut V Octauius] hoc fauius R, octauus P 16 est s. I. P, om. V 17 rdictuml B3 18 post quod soli (fol. 12) 8 folia exciderunt in B, sequitw tendam uirtutem esse c. 18,2.3 19 aut] ad PV 22 consistat R tunc P ita esse- saturnum del. R 23 potius si R saturnus SH )

nam id apud I ueteres maximeque Graecos fuit usitatum. sic maria eorum traxisse nomen accipimus qui deciderant in ea, ut Aegaeum Icarium Hellespontum, et in Latio Auentinus uocabulum monti dedit in quo sepultus est, Tiberinus uel Thybris amni quo mersus est.

non ergo mirandum si nomina eorum caelo terraeque attributa essent, qui reges genuerant potentissimos.

apparet ergo non ex caelo esse natum, quoa fieri non potest, sed ex eo homine cui nomen Urano fuit. quod esse uerum Trismegistus auctor est, qui cum diceret admodum paucos extitisse in quibus esset perfecta doctrina, in his Uranum Saturnum Mercurium nominauit cognatos suos. haec ille quia ignorauit, alio traduxit historiam:

qui quomodo argumentari potuerit, ostendi. nunc dicam quomodo, ubi, a quo sit hoc factum: non enim Saturnus hoc, sed Iuppiter fecit. in Sacra Historia sic Ennius tradit:

deinde Pan eum deducit in montem, qui uocatur Caeli stela. postquam eo ascendit, contemplatus est late terras ibique in monte aram creat Caelo primusque in ea ara Iuppiter sacrificauit. in eo loco suspexit in caelum quod nunc [*](EPITOME 11-15] c. 14, 3 s. ) [*](AUCTORES 13-15] cf. Poemand. c. 10,5 (p.69, 17-70,3 Parth.). 19] frg. VII. ) [*](RSHPVJ 1 athlantis (h s. l. R) RHPV 3 siut II iis edd., his C 6 nomina S accepi inis S, accepimus H qui om. II decider S 7 michar⌜i⌝lum H2 et hellespontum H 8 in quo] nouo RI tybris SlIP 9 ergoj enim SH 10 genuer S 11 natum esse P 12 uraiio ex urim l\'2 ifuit, F1 14 iis JB1 15 nominauit] enumerauit Epit. 14, 3, ubi numerauit Dauisius 16 traxit H qui] quia H 17 ostendit S, ostendh (t er.) II dicamus S 18 hoc om. R 19 tradidit H Pan eum] pauenium R pane udeducit H 20 uocabitur (corr. m. 2) R stela Ciaconius, stella C 21 escendit Rl (s. I. corr. R2) Y terram sibiquo SH 22 malim creauit 23-48,5] Lactantius haec quin scripserit, non dubitandum; \'Ennius\' quid scripserit, uarie constituunt Ciaconius et Vahlenus; mihi cum LMuellero nihil eiciendum uidetur nisi idque Iuppiter — nominauit in (ante eo) om. H)

Caesar quoque in Arato refert Aglaosthenen dicere, Iouem cum ex insula Naxo aduersus Titanas proficisceretur et sacrificium faceret in litore, aquilam ei in auspicium aduolasse, quam uictor bono omine acceptam tutelae suae subiugarit.

Sacra uero Historia etiam ante consedisse illi aquilam in capite atque ei regnum portendisse testatur. cui ergo sacrificare Iuppiter potuit nisi Caelo auo, quem dicit Euhemerus in Oceania mortuum et in oppido Aulacia sepultum?