Epitome Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

hae omnes de quibus dixi Sibyllae praeter Cymaeam, quam legi nisi a quindecimuiris non licet, unum deum esse testantur, principem conditorem parentem, non ab ullo generatum, sed a se ipso satum, qui et fuerit a saeculis et sit futurus in saecula, et idcirco solus coli debeat, solus timeri, solus a cunctis uiuentibus honorari.

quarum testimonia quia breuiare non poteram, praetermisi: quae si desideras, ad ipsos tibi libros reuertendum est. nunc reliqua persequamur.

Haec igitur tot ac tanta testimonia liquido perdocent unum esse regimen in mundo, unam potestatem, cuius nec origo excogitari nec uis enarrari potest.

stulti ergo, qui de concubitu natos putant deos esse [se], cum ipsi sexus et corporum copulatio idcirco mortalibus a deo data sint, ut per subolis successionem genus omne seruetur.

inmortalibus uero quid opus est aut sexu aut successione, quos nec uoluptas nec interitus attingit?

illi ergo qui dii putantur, quoniam et genitos esse tamquam homines et procreasse constat, mortales [*](INSTITUTIONES 3-9] I 6,10 11.13 (confusi). 9 (Erythraeam). 9 ss.] I 6,13 (a quindecimuiris). 11-15] 16,14 (omnes-pra.edicant)-16. 19-21] I 8,1. 21 - 26] I 8,3.5 s. 26 -681,8] I 8,8 (ab illos igitur). ) [*](AUCTORES § 3 Sibyllae] cf. ad Inst. I 6, 15 s. ) [*](T] 1 Samiam Pf, samaiam T 2 frygiam T 3 Albuneae uir dod. ap. Cleric. XXVII 350 6 sybillinos T 10 sybillae T cymraJeam T 16 brebriare sic T pretermisi T 17 reuertendum] recurrendum Maffeius in apographo (unlk uir doctus ap. Cleric. XXVII 350); cf. etiam Bum 22 se del. Pf ipse Pf 25 uoluptas Pf, uoluntas T )

681
utique fuerunt, sed dii crediti sunt, quod cum essent reges magni ac potentes, ob ea beneficia quae in homines contulerant, diuinos post obitum honores consequi meruerunt positisque templis atque simulacris memoria eorum tamquam inmortalium retenta est atque celebrata.

Sed cum sit omnibus fere gentibus persuasum deos esse, res tamen eorum gestae, quas tam poetae quam historici tradiderunt, homines fuisse declarant.

Hercules per quae tempora fuerit, quis ignorat, cum idem et inter Argonautas nauigauerit et expugnata Troia Laomedontem Priami patrem ob periurium interfecerit ? ab eo tempore paulo amplius quam mille et quingenti computantur anni.

hic ne natus quidem honeste traditur, sed Alcimenae adulterio genitus; et ipse uitiis genitoris addictus nec feminis umquam nec maribus abstinuit orbemque totum non tam gloriae quam libidinis causa nec tantum ad necandas beluas quantum ad serendos liberos peragrauit.

cumque esset inuictus, ab una tamen Omphale triumphatus est, cui claua et spolio leonis tradito indutus ipse feminea ueste atque ad pedes mulieris abiectus pensa quae faceret accepit. idem postea instinctu furoris elatus paruos liberos et uxorem Megaram trucidauit.

postremo sumpta Deianirae coniugis ueste, cum difflueret ulceribus, doloris inpatiens rogum sibi in Oetaeo monte construxit eoque se uiuum cremauit. sic efficitur ut etiamsi ob uirtutem deus credi potuisset, ob haec tamen homo fuisse credatur.