De Mortibus Persecutorum

Nec multis post diebus Caesar aduenit, non ut patri gratularetur, sed ut eum cogeret imperio cedere. iam conflixerat nuper <cum> Maximiano sene eumque terruerat iniecto armorum ciuilium metu.

aggressus est ergo Diocletianum primum molliter et amice, iam senem esse dicens, iam minus ualidum et administrandae rei publicae inhabilem: debere illum requiescere post labores. simul et exemplum Neruae proferebat, qui imperium Traiano tradidisset.

ille uero aiebat et indecens esse, si post tantam sublimis fastigii claritatem in humilis uitae tenebras decidisset, et minus tutum, quod in tam longo imperio multorum sibi odia quaesisset:

Neruam uero uno anno imperantem, cum pondus et curam tantarum rerum uel aetate uel insolentia ferre non quiret, abiecisse gubernaculum rei publicae atque ad priuatam uitam redisse, in qua consenuerat. uerum si nomen imperatoris cuperet adipisci, impedimento nihil esse quominus omnes Augusti nuncuparentur.

at ille, qui orbem totum iam spe inuaserat, quoniam sibi aut nihil praeter nomen aut < non) multum uidebat accedere, respondit debere ipsius dispositionem in perpetuum [*]( morte quasi Buenemann, sed cf. Lact. de op. 18, 3 quod anima morte sopiatur, § 8 perpetua morte sopiri 2 resipiscere.tur (n er.) C, corr. Bal 4 gratulare.tur (n er.) C imperio Bal, imperium C\', cf. Proleg. ad. 6 cedere Bal, credere C 5 cum add. Cuperus 10 et Columbus, ei C 13 s. Xeruam et imperantem Columbus, Nerua et imperante C; cf. Proleg. adn. 6 15 iasollentia C quereret part. s. I. in quiret corr. C 18 qui minus C, corr. Bal 19 spe Columbus, ipse C inuaserat ed. Oxon. 1GS0 in Emendat. p. 108 (cf. Sallust. Iug. 20, 6 totum eius regnum animo iam inuaserat), inuenerat C; inhiauerat Bal (cf. c. 9, 5), inuolauerat Halm, deuorauerat Brandt (cf. spe deuorare Cic. Verr. I 51, 135. p. Flacco 24, 57. d. domo 23, 60. ad Attic. I 16, 10; infla c. 26, 2 orbem deuoraueratj quoniam Halm p. 165, čm C (i. e. qDł, ut uid.; de litt. c et q in C mutatis cf. ad p. 189, 3; cum in C cil scribi solet); cum Bal, post quod inde addit; ad cum-uidebat cf. p. 1S3, 1 s. 20 non add. ed. Oxon. 1680, etiam Bentleius leg. aut non multum ascrips. )

si ipse cedere noluisset, se sibi consulturum, ne amplius minor et extremus esset. iam fluxisse annos quindecim <quibus> in Illyricum id est ad ripam Danuuii relegatus cum gentibus barbaris luctaretur, cum alii intra laxiores et quietiores terras delicate imperarent.

his auditis senex languidus, qui iam et Maximiani senis litteras acceperat scribentis quaecumque locutus fuisset. et didicerat augeri ab eo exercitum, lacrimabundus \'fiat\' inquit \'si hoc placet\'.

supererat ut communi consilio omnium Caesares legerentur. \'quid opus est consilio, cum sit necesse illis duobus placere quicquid nos fecerimus?) — \'ita plane. nam illorum filios nuncupari necesse est\'.

erat autem Maximiano < filius > Maxentius, huius ipsius Maximiani gener, homo perniciosae ac malae mentis, adeo superbus et contumax, ut neque patrem neque socerum solitus sit adorare, et idcirco utrique inuisus fuit.

Constantio quoque filius erat Constantinus, sanctissimus adulescens et illo fastigio dignissimus, qui insigni et decoro habitu corporis et industria militari et probis moribus et comitate singulari a militibus amaretur, a priuatis et optaretur. eratque tunc praesens iam pridem a Diocletiano factus tribunus ordinis primi. — \'quid ergo fiet?

\' - \'ille\' inquit \'dignus non est. qui enim me priuatus contempsit, quid faciet, cum imperium acceperit?\' — \'hic uero et amabilis est et ita imperaturus, ut patre suo melior et clementior iudicetur\'. — lita [*]( 1 summam Bal, summa C 2 sint Bal, sunt C 3 quatuor C m 4 cedere noluisset Bal, credere noluissent C 5 XV C; duodecim Seeck (ef. ad p. 190, 23) 6 quibus add. Cuperus, ex quo uel cum Bohertllus, cum iam ed. Oxon. 1680, sed post in Illyrieo (sic) positum, aliter p. 108, Bentleius ad in (LeNourry cum Bal quindecim in Illyricuma as. rips. cum religatus C, corr. Bal 8 et om. Bal 12 quid Bal, qaod C 13 quicquit C 14 nos ex ne C 15 filius add. Bal 16 male bis C 19 Constantio Bal, Constantius C adolescens C 20 decore abitu C, corr. Bal 22 et optaretur] exoptaretur Gale )

— \'quos ergo faciemus?\' - \'Seuerum\' inquit. — \'illumne saltatorem temulentum ebriosum. cui nox pro die est et dies pro nocte?\' — \'dignus\'. inquit \'quoniam militibus fideliter praefuit. et eum misi ad Maximianum, ut ab eo induatur).

— \'esto. alterum quem dabis?\' — \'hunc\' inquit ostendens Daiam adulescentem quendam semibarbarum, quem recens iusserat Maximinum uocari de suo nomine. nam et ipsi Diocletianus nomen ex parte mutauerat ominis causa, quia Maximianus fidem summa religione praestabat.

— quis est hic i quem mihi oers?\' — \'meus\' inquit \'affinis\'. — at ille gemebundus \'non idoneos homines mihi das quibus tutela rei publicae committi possit\\ — \'probaui eos\' inquit. — \'tu uideris, qui regimen imperii suscepturus es.

ego satis laboraui et prouidi quemadmodum me imperante res publica staret incolumis. si quid accesserit aduersi, mea culpa non erit\'.