In Hieremiam Prophetam Libri Sex

\'quia\', inquit, Ccurae meae est omnia regere, uniuersa disponere et reddere singulis iuxta uias suas, idcirco ego tradam ciuitatem istam in manu Chaldaeorum et in manu regis Babylonis et capient eam\'; primum enim uallatur exercitu et absente capitur Nabuchodonosor Sedeciasque ducitur Keblatha et ibi regi traditur.

et uenient, inquit, Chaldaei proeliantes aduersum urbem hanc c. [*]( 1 cf. Ex. 3, 6. Matth. 22, 32. Marc. 12, 26. Luc. 20, 37 2 Hier. 32 (39), 27 3 cf. Hier. 27 (34), 5 (4) 8. 9 *Hier. 32 (39), 27 10 cf. p. 424, 14. *Luc. 18, 27. cf. Matth. 19, 26 12 cf. Hier. 32 (39), 17 Luc. 1, 37. Hieron. in Esai. 39, 2 p. 477 13. 15 Hier. 32 (39), 28 16 ct Sap. 15, 1 17 cf. Hier. 32 (39), 19 *Hier. 32 (39), 28 21 cf. Hier. 39 (46), 5. 52, 9. IV Reg. 25, 6 Hier. 32 (39), 29 ) [*]( 1 ant] ut F 2 habraham Mp.e.m3; et add. V Isaac] et add. V inquicj dixit v 5 coafitentor MVP,Aa.c. 6 cidere P; sed add. s. u. m3M prophetious M 7 fugiant P,LMAa.c. 8 uso (v s. 0; sed o et v eras.; sus s. u. m3) M usu V erit om. e 9 ant inpossibile om. M absconditur LP; cf. p. 429, 10 10 diximus] quia add. s. u. w3A 11 dum Ma.r ∗∗possibilia (all.) M 12 debemna] ait add. P 13 autem Engelbrecht ait eodd. v 14 causale P 17 ergo VP,MA.r. 18 manus P,Ap.c. 19 manus Ap.c. 20 exercito Pa.c. nabucod. P,La.c. 21 sedecias V d∗citur (u s. ∗) L; in add. v reblatha. M )

sed hi, qui obsidebant urbem, ingredientur\', inquit, \'et capient eam et succendent et ad solum usque comburent\' — uerbum enim Hebraicum \'bau\' ambiguitate sui et \'uenient\' et \'ingredientur\' sonat — \'et domus, in quarum domatibus sacrificabant Bahal, idolo Sidoniorum, et libabant dis alienis libamina ad irritandum me, ut non errore religionis, sed contentione quadam et in creatorem contumelias facere uiderentur.

quomodo autem periturus scribitur mundus iuxta illud, quod scriptum est: caelum et terra pertransibunt eo, quod in maligno positus sit, sic et domus ipsae et loca, in quibus flagitia perpetrata sunt, irae dei subiacent. sunt, qui contentiose illud, quod scriptum est: (locus, in quo crucifixus est dominus atque saluator, spiritaliter Gomorra et Aegyptus uocatur,\' ad ipsa loca referant. alii uero uniuersum mundum sub nomine Aegypti et Gomorrae significari putant; ut enim [*]( 1 Hier. 32 (39), 29 2 *Hier. 32 (39), 29 4 Hier. 32 (39j, 2 p Hier. 32 (39), 24 \' 8. 11 Hier. 32 (39), 29 9. 11 Hier. 32 (39), 29 11. 13 Hier. 32 (39), 29 17 *Matth. 24. 35. *Marc. 13, 31 cf. I Ioh. 5, 19 20 cf. Apoc. 11, 8 23 cf. Gen. 19, 24. 25 ) [*]( 1 qui s. u. L 2 eiceλΥconfai(T s. f) A ecce ΗΥCƜΝΠa V eice aeaCONTa: P hoc est A 5 obsedebat La.e. 6 extructae MAV,La.c. adnersns P 7 manu MV chaldeeorum P 8 hii MP,Aa.r. obsedebant Lax. 11 ambiguitatis M.Aa.cm2 ambiguitati V,Pa.c. ingrediuntur P 12 domos v; cf. p. 429, 16 dogmatibus VP 13 sydonioram A libant F di.s L diis MVP.Ap c. 14 relegi. cois La.c. 15 creatore AVP,La.c. contumeliam MAVP contumelia r 17 terram MAa r. 18 ipsa Aa c.m3 21 spiritualiter Ap.c. gomurra M 23 pr. gomorre La c. gomurrae Mac. significare v alt. gomorrae Ma.r. )

[*]( 32 (39), 30 a )Erant enim filii Israhel et filii Iuda iugiter — sine soli — facientes mala in oculis meis ab adulescentia sua. Uerbum Hebraicum \'ach\' Aquila interpretatus est πλήν, quod coniunctionem \'uerumtamen\' significat, Symmachi prima editio et LXX et Theodotio \'solos\' interpretati sunt; secunda quippe Symmachi uertit διόλου, quem et nos in praesentiarum secuti sumus, ut diceremus \'iugiter\'.

dicamus igitur primum iuxta Hebraicum: filii Israhel et filii Iuda iugiter facientes malum. \'et decem,\' inquit, \'et duae tribus malum sine cessatione fecerunt et iugis eis fuit in pessimis operibus perseuerantia\'. si autem iugis et semper in toto populo, ubi est iustitia sempiterna?

porro iuxta LXX, qui dixerunt: soli facientes malum, oritur quaestio: num et aliae gentes eo tempore, quo Israhel Iudasque peccabant, malum non fecerant? quod sic soluitur: qui habet notitiam dei et recedit ab eo. solus peccat in oculis dei; qui uero increduli permanserunt, quasi illo non uidente et neglegente delinquunt. unde et Dauid, uir sanctus, quia corruerat in peccatum moris Uriae Bethsabee, agens postea paenitentiam loquitur: tibi soli peccaui et malum coram te feci, id [*]( 4. 6. 7. 8 *Hier. 32 (39), 30 9. 10 Hier. 32 (39), 30 15 *Hier. 32 (39), 30 20 cf. II Reg. 11, 3-5. 27 22 Ps. 50, 6 ) [*]( 1 mandas V indo dei v iudicium La.c. concremandus V 3 filii Iuda et f. Israel n 4 malum Yulg. 5 adulescentiam (m s. u., sed eras.) L adulisc. M aiolesc. V,Ap.c. adolisc. P ach] hac P 6 ΠaHN M ΠaeN P paen s. uocem Graecam A significat uerumt. v 7 sint- machi P; & add. s. u. mSM solus P 8 ΑΥΟλƜΥ (dioloi s. u.) A D:ƜΛƜy V editio AOI P διόλον v et om. V 10 hebraicum] erant add. s. u. m2A 11 facientes iug. v decim La.c. dem V 12 fuit eis v 15 questio AV nam Ap.c.m2 16 quod AP, (d exp.) LM indaque P 17 fecerint AV, (v s. i m3) M fecerant Pv 18 et om. P 19 increduli (in ex non) P permanserint e 21 bethsabe M beth- sabae (h s. u.)A bethsabee Y betsabae P )

denique iungitur: soli facientes ma- [*]( 32(39),30b ) lum in oculis et in conspectu meo ab adulescentia sua. quodque sequitur: filii Israhel, qui usque nunc exacerbant me in opere manuum suarum, dicit dominus, in LXX non habetur et de Hebraico additum est. quia autem ab adulescentia sua usque ad praesentem diem iugiter deliquerunt. ideo iusta sententia dei est et merito scriptura contexit: