In Hieremiam Prophetam Libri Sex

[*]( 32 (39), 1-3 a)Uerbum, quod factum est ad Hieremiam a domino in anno decimo Sedeciae, regis Iuda; ipse est annus octauus decimus Nabuchodonosor.tunc[*]( 1 cf. Origen. Lexic. Nom. Hebr. s. u. Κυδάρ (XXIII 1231 M) 2 cf. Eph. 5, 27 5 de tua uirtute—gloriaris] Origenistas notat; cf. p. 267, 13 6. 8. 9 Hier. 31 (38), 40 11 -Hab. 3, 8 14 *Ps. 67, 18 16 cf. I Cor. 3, 11 17 I Cor. 3. 10 )[*]( 1 hebeat La.c. 2 quo M,Aa.c. quomodo t 3 reseroetur (pr.r in ras.) A se serujetur M seraetur v angelos V 4 iscabi est P 5 inpeccatia La.c. in peccata Mp.r. 6 alt. angelus V 7 pro nej l nec L ne m3A ut uec V alt. nec V,Ap.c.m3 demonstratur Ap.c.m3 9 ingreditur Ap.c.m3 equorum (e s. «-) LM adpellant (n s.u.) P indegere La.c. ingredere P 10 adque La c. 13 ut] et υ arbitremus P 14 milium laetant L 15 eisj in Sina in sancto add. v 17 nt s. architectus om. V arcitectus P 18 nequaqum V destruetur Aa.c.,υ permanebit v 21 factumj dictum Migne 22 sedecie LMa.c. 23 de- cimus octauus Vulg. nabucod. La.c. nabochod. P nabocod. P)

Non solum uerba, sed et opera prophetarum nobis exemplo sunt ad uirtutem. poterat Hieremias prospera nuntiare et regis Sedeciae frui amicitia, sed malebat deo magis oboedire quam hominibus et ei, qui potest et animam et corpus occidere in gehenna quam illi, qui tantum in corpus habere poterat potestatem.

et hoc considerandum, quod decimus annus erat regni Sedeciae obsessa iam Hierusalem et gladio, fame ac peste consumta et captiuitate uicina et tamen Sedecias perstat in sententia; et ex parte aliqua illius clementiae demonstratur, quod nequaquam eum in carcere, sed in uestibulo recludi iusserit carceris, libera uidelicet custodia, ne posset effugere, quasi non omnis Hierusalem clausa munitionibus communis carcer fuerit habitantium.

ipse est annus duodeuicesimus regni Nabuchodonosor, qui quarto anno regis Ioiacim cepit imperium. omnis autem causa irae regis ista est, cur loquatur ex domini nomine, quae ei fuerant imperata. [*]( 8 cf. Act. 5, 29 *Matth. 10, 28 10 cf. Matth. 10. 28 18 cf. Hier. 25, 1 ) [*]( 1 obsedebat La.c. 2 clausus erat v 3 clausụṣeratM 4 sedecia Ma.c. Iuda Vulg. 5 sed om. v et om. M 6 exempla V,Ap.c.m3 7 renuntiare P reges La.c. regi P 8 magis do M magis eras. A 9 occidere] perdere v gehennam APv 10 illis Aa.c.m3 qui s. u. m3M poterant P,MAa.c. 12 hac Ma.r. et a consumpta codd. (p exp. L) captiuitati MAP 13 sententiam V 14 clementia MAp.r.,v 15 pr. carcerem M liberaui F uidelicet MA 16 possit MP 17 munditionibus MAa.r. 18 annus est υ daodeuigesimus Ap.c.,υ uicesimus L duodecimus YP nabu- cod. M; La.c. nabochod. V,Pp.c. 19 ioiacim (sic alibi semper fere Lp.c. «d primitus)] ioacim L ioachim ce. coepit MAP,La.r. cepit V 20 ita V loquitur M.Ap.c.m3 dei v )

[*]( 32 (39), 3b-5 )Ecce ego dabo ciuitatem istam in manu regis Babylonis et capiet eam. et Sedecias, rex Iuda, non effugiet de manu Chaldeorum, sed tradetur in manu regis Babylonis et loquetur os eius cum ore illius et oculi eius oculos illius uidebunt. et in Babylonem ducet Sedeciam et ibi erit, donec uisitem eum, ait dominus. quodsi pugnaueritis contra Chaldeos, nihil prosperum habebitis.

Haec erat causa irae regiae, quare praeferret mendacio ueritatem et tam urbem Hierusalem quam Sedeciam regem diceret esse capiendum; quodque grauius est, nisurum eum ora regis Babylonii et locuturum humilem atque captiuum cum inpotentissimi regis insania. grauior enim terror est uidere, quem timeas. et ante increpationem uerborum quam poenarum sustinere cruciatum. et in Babylonem. inquit.

ducet Sedeciam et ibi erit, pro quo LXX transtulerunt: et Babylonem; quorum alterum inuitum trahi, alterum uoluntate pergere significat. et ibi, inquit, erit: uerbum ponit ambiguum, ne uideatur cruciatus et miserias prophetare. quodque sequitur: donec uisitem eum, ait dominus.

et, si pugnaueritis aduersum Chaldeos, nihil prosperum habebitis, in LXX non habetur. prudenterque sententiam temperauit, quae ad bonam et ad malam partem referri potest; \'uisitatio\' enim, ut saepe dixi, et \'consolationem* significat et \'supplicium\'. [*]( 15 Hier. 32 (39), 5 16 *Hier. 32 (39), 5 18. 20 Hier. :32 (39), 5 21. 22 *Hier. 32 (39), 5 24 cf. p. 69, 18. ffieron. in Esai. 24. 21-23 p. 337. in Ezech. 9. 1 p. 92. in Am. 3. 1. 2 p. 252 ) [*]( 1 manus Vulg. 2 sedechias A (semper) 3 chaldaeorum MAYP traditur P 4 manus Vulg. loquitur P 5 alt. ocalis Va.c. oculus P 6 babylone P,La.c. ducit P,LMAa.e. 7 ait] dicit Ma.c ,υ quodsi—contra] si autem dimicaueritis aduersum Yulg. 8 chaldaeos MAP 9 praeferre LMAa.c. mendacium La.c. 10 dicere Ma.c.m2 11 eum; ei vel P babylonis P 12 potentissimi AVP,Mp.r.,v 13 insaniae P 15 docit P.La.c. 16 qao om. P 18 aoluntatem MAa.r. pergeret Pa.r. ibi inquit] quid 3f 19 miseria V 21 aduersus codd. Sm s. slt. ? L) cbalJaeos MP 23 temperabit P )

[*]( 32 (39), 6. 7 )Et dixit Hieremias: factum est Uerbum domini a d me dicens: ecce Anamehel, filius Sellum — siue Salom —, patruelis tuus — quod Hebraice dicitur \'dodach\' —, uenit ad te dicens: eme tibi agrum meum, qui est in Anath oth; tibi enim conpetit ex propinquitate emtio.

Occultum ad Hieremiam dei factum esse sermonem nemo scire poterat nisi ipso indicante, ad quem factus fuerat. et praedicitur ei, quod uenturus sit ad eum Anamehel, patruelis suus, et possessionem agri, qui suus fuerat, delaturus; esse autem ipsum locum in Anathoth de suburbanis, quae sacerdotibus per singulas tribus et ciuitates dabantur ex lege; nec licitum erat possessionem de tribu transire ad tribum nec de familia ad aliam familiam — unde et filiae Salphaad accipiunt sortem inter fratres suos — praecipueque suburbana sacerdotum nulli alii poterant uenundari usque ad annum remissionis nisi ei, quem propinquitas sanguinis expetebat.

uenit ergo ad eum patruelis frater suus et offert emtionem, quae illi ex propinquitate debetur. Chelchias et Sellum fratres fuere germani; Chelchiae filius Hieremias, Sellum Anamehel. \'Chelchias\' interpretatur \'pars domini\', (Hieremias\' (sublimitas domini\'; recteque (altitudo domini\' de \'parte domini\' nascitur. \'Sellum\' uero in linguam nostram uertitur [*]( 3 *Hier. 32 (39), 7 11 cf. Num. 35, 2. 3. Ios. 21, 2. 3 12 cf. Num. 36, 7 14 cf. Num. 27, 7 (6). 36, 10. 11 15 cf. Leu. 25, 34. Num. 36, 4 19 cf. Hier. 1,1 20. 22 cf. Hieron. Nom. Hebr. p. 53. 27. — p. 46, 9. 54, 18, 62, 6. — p. 10, 31. 78, 14 ) [*]( 2 dicens om. V anamechel L ananehel P,Mp.c. anamahel V Hanameel (sic semper) Vulg. sella P 3 selom M saIIom Av sollom V tui. P 4 dodae V ueniet V,Ap.c.m3 cum Vulg. ema ibi P 5 anatoth VP 6 ex] quo add. V emtio (sic alibi semper fere Lp.c.)] emptio codd. ut emas Vulg. ocultum V 7 dl s. u. L esse] dl add. P 9 ananehel P,Mp.c. anamahel V possionem P 10 fuerat B. u. A aut P anatoth AV atoth P 12 dabuntur P 14 sortes P 15 alio V 16 nisi om. P 17 patruelis L fratruelis cet. (pa s. fra m2A) frater exp. m2A tuus Y 18 emptionem codd. (cf. lin. 6) chelcias P; cf. p. 5, 8. 417, 11 19 eheleiae MP 20 ananehel P chelcias MV celchias P 22 lingua VP nostram L, (s, u. m2) A nosτ̃ (s. u. m2) M nostra VP uertator P )

defert autem emtionem lgratia dei\' illi, qui in \'sublimibus\' conlocatus est, ut, quamuis uideatur excelsus, tamen gratia dei indigeat. illud, quod in Cantico saepe cantatur a sponsa: fratruelis s meus, id est 6 ἀδελϕιδόϚ μου, in Hebraico \'dodi\' dicitur; ergo non \'fratruelis\', sed \'patradelfus\', id est \'patruelis\', dicendus est. fuisse autem Hieremiam filium Chelchiae de sacerdotibus, qui erant in Anathoth, in terra Beniamin, et uoluminis huius testatur exordium.

[*]( 32 (39), 8 a )Et uenit ad me Anamehel, filius patrui mei, secundum uerbum domini ad uestibulum— siue atrium — carceris et ait ad me: posside siue eme — agrum meum, qui est in Anathoth, in terra Beniamin. quia tibi con petit hereditas et tu pro- [*]( 1 cf. Hieron. Nom. Hebr. p. 52, 30. 53, 10. 11 3 Rom. 1, 7 etc. 6 cf. p. 416, 20 9 *Cant. 1. 13 etc. 11 Hier. 32 (39), 7 cf. Hier. 1, 1 16. 17 *Hier. 32 (39). 8 ) [*]( 1 anamahel V ananehel P domum Ma.c. gratiam MAa.r. 2 aibi] si V iungatur Mv aplicarum (pr. a in ras.) V epistolarum apost. n 3 eplarũ (ex aplorū) V 4 pr. pacem] pro pace M,Ap.c.m3 mereamur v dei] donti add. s. u. m2M 5 quae] i qualis s. u. m3A possidentes La.c. possidente P arbitno donantis υ 6 emptionem codd. (p exp. L) 7 conlatus P 8 mdiget M a s. u. m3M ab P a sponsal absconsa V 9 fra- tuelis MP OaaeaΦΟCΜΟΥ MA, (-ΜΟΦ) P OaDΦ ΔѠCƆ-CѠ V ὰδελϕιδούϚ υ 10 dodi] do P, (exp.) M fratnelis P,La.c. patruelis M patradelfius Ap.c. πατράδελϕοϚ v 11 hirm V chelchiae A, (pr. c exp.) L chelciae M helciae FP; cf. p. 416, 18. 19.20 12 anatoth AV 14 ananehel La.c.Мp.c.m2 anamahel T ananahel P 17 anatoth r. (na f. u.) P 18 tu] a add. (8. u.) A. υ propiuquus] es add. V cum Vulg. ) [*]( UX. Hieron. ia Hierem. ) [*]( 27 )