In Hieremiam Prophetam Libri Sex

dicant igitur, quod uolunt, uin quondam pacifici et, qui custodiebant latus meum, et decipere cupiant. dummodo iustum uirum atque doctorem ecclesiae post persecutionem tanta uindicta tantaque praemia consequantur.

[*]( 20, 12 )Et tu, domine exercituum, probatoriusti — siue qui probas iusta —, qui uides renes et cor, uideam, quaeso, ultionem tuam ex eis! tibi enim reuelaui causam meam. Solus est dominus, qui nouerit [*]( 8 Rier. 20, 11 11. 13 *Hier. 20, 11 18 cf. Hier. 20, 10 24 *Нier. 20, 12 ) [*]( 1 omnia La.c. ab omnibus Vulg. uiris Vulg. mei VΡυ cum Vulg. 3 adnersas Vulg. 7 magno opere L 8 et om. υ 10 persecuntur MV,La.c. me persequantnr 9 11 sunt] me add. in ras. A et s. u. m3 A 12 confundantur Pa.c.,υ 14 sempiternam quod v cum Vulg. 17 sempiternem L optineuit Ms.c. 19 meas La.c. 20 cupiebant P,Mp.c.Ap.c.m3 cupiunt Ap.c.m2 dummodom L 23 probator LPac. 24 uide.s P 26 nooit FP )

cumque se sciat iustus habere propugnatorem deum, tamen inpatientia fragilitatis humanae, quod nouit esse uenturum. iam nunc uidere desiderat. cui et reuelauit causam suam, qui dicit in alio loco: mihi uindictam, ego retribuam, dicit dominus. felix autem conscientia, cuius causa domino reuelatur dicente apostolo: omne. quod manifestatur. lux est.

[*]( 20,13 )Cantate domino, laudate dominum, quia liberauit animant pauperis de manu pessimorum! Qui pauper est spiritu nec habet diuitias, quae receperunt in isto saeculo consolationem suam et de quibus Paulus loquitur: tantum ut pauperum memores essemus, cum fueiit uindictam a domino consecutus, dominum laudat in spiritu et se de manu pessimorum erutum gloriatur. hoc autem totum fit non nostro merito, sed eius gratia, qui pauperem liberauit nec habet diuitias superbiae corruentis, sed humilitatem pauperis liberati

[*]( 20,14-18 )Maledicta dies, in qua natus sum, dies, in qua peperit me mater mea, non sit benedicta maledieius uir — siue homo —, qui annuntiauit patri meo dicens: natus est tibi filius masculus, [*]( 2 cf. Lac. 6, 8 4 Ps. 142, 2 10 *Bom. 12, 19. *Hebr. 10, 30 12 *Eph. 5, 13 15 cf. Matth. 5, 3 cf. Lac. 6, 24 17 Gal. 2, 10 25 *Hier. 20, 15 ) [*]( 1 intemaj in aeterna V 5 iostificabitur v 6 qui] pro add. Erasmus v sciant V 7 propugnatorem habere v 8 nunc] non Ma.e. 10 uindictamj et add. VΡυ 11 releoatnx L 14 pessimorumj malorum Vulg. 15 quia P,Ma.r. paupEr estj paapere P .16 de quibus et c 17 pauperes V fuerint Ma.r. 19 autemJ enim F 25 maledietos P filius] puer Vulg. )

Qui putant animas fuisse in caelestibus et de meliore in peiorem statum praecipitatas, hoc et huiuscemodi utuntur testimoniis, quod scilicet melius fuerit in caelestibus quam in terrenis commorari et corpus humilitatis assumere, noua quaedam, immo iam uetera hereseos suae argumenta quaerentes.

nos uero legentes illud beati Iob: maledicta dies, in qua natus sum, et nox illa, in qua dixerunt: ecce masculus, et: maledictus homo. qui annuntiauit patri meo dicens: natus tibi est puer, huic testimonio coaptamus, quod scilicet melius sit non esse quam uiuere in suppliciis iuxta illud, quod scriptum est: mors uiro requies, cui elusit deus uiam suam, et iterum: quare data est misero lux et uita his. qui in amaritudine animae- sunt?

et in euangelio simpliciter dictum legimus: melius ei fuerat. si natus non esset, non quo sit, qui natus non fuerit, sed quo melius sit non esse quam male esse; aliud est enim omnino non esse, aliud! cum sit, absque ulla intermissione cruciari, quomodo mortem quietam uitae [*]( 4 *Hier. 20, 17 9 qui] scil. Origenistae 12 cf. Phil. 3, 21 14 *Hiob 3. 3 16 *Нier. 20. 15 19 *Hiob 3. 23 20 *Hiob 3, 20 23 *Matth. 26, 24 ) [*]( 4 meridianum La.c. qui om. P,Mp.r. aiae quia om. υ 5 interfecit me v al in Ap.c.m2 6 sepulcram La.c. 9 meliori codd. (corr. L; cJ. p. 238, 12) 13 sua V 17 est tibi AVΡυ 18 quod] ut 20 clausit ΑΡυ 22 euangelium Ma.c. similiter P 23 esset] fuisset v quod Ap.c.m2,υ 24 quod VP,Ap.c.m2,υ 25 omninoJ omai Aa.em2 homini Ap.c.m3 )

quo capta Hierusalem templumque subuersum est, natiuitatis Hieremiae supputant inextricabilibus quibusdam et incredibilibus argumentis. quod si probare potuerint: quomodo testimonium Iob ualeant interpretari, nescio; nisi forte et illum diem quadam praefiguratione et uaticinio futurorum subuersionis templi autument.

quodque inprecatur similitudinem subuersarum ciuitatum, de Sodoma et Gomorra dici arbitror. et omne tempus in luctu. ut mane sit clamor et ululatus meridie. quod autem infert: qui me non interfecit in uulua, deum significari putant.

\'ut esset mihi: inquit \'conceptus aeternus;\' quae omnia dicuntur hyperbolice. denique exponit causas, cur mortem praeferat uitae et omnino non esse quam male esse, subiungens: quare de uulua egressus sum. ut uiderem laborem et dolorem ut consumerentur confusione dies mei?

[*]( 21,1.2 )Uerbum, quod factum est ad Hieremiam a domino, quando misit ad eum rex Sedecias-_ Phassur, filium Melchiae, et Sophoniam, filium Maasiae. sacerdotem dicens: interroga pro nobis dominum, quia Nabuchodonosor, rex Babylonis,[*]( 1 cf. Am. 5, 18 2 cf. Gen. 47, 9 4 Gal. 1, 4 5 Epb. 5, 16 9 cf. t 246, 14 12 of. Gen. 19, 25 14 *Hier. 20, 17 15 *Hier. - .17 18 Hier. 20, 18 )[*]( 1 misere P miseriae υ 3 prauos Ap.c.m2 6 hebrei M aebraei f captam p 7 est a P natiuitati v inextricalibus P 8 quo LMAa.c. 9 ualeat V interpretari ualeant υ 11 quoque M a.c. 12 similitudine La.c. de om. V 13 lactam P I* et] ut Y interficit P,Ma.c. 15 ut om. V essent P inquit mihi 0 16 mquit] in add., sed exp. L 17 exponet La.c. 18 quam male esse om. V 20 consummerentar V 22 sedechias MAVP (semper fere) 23 meleiae P sofoniam P 25 nabncod. P.La.c. (semper) )

Supra pontifex Phassur siue Phaschor, qui percussit Hieremiam. patrem habuit Emmer, hic autem Phassur filius est Melchiae: hoc idcirco, ne quis eundem putet. mittit autem Sedecias rex ad prophetam nolens uel populum scire uel principes. ut occulto per legatos nuntio recognoscat, quam dominus super urbe Hierusalem et populo Iudaeorum habeat sententiam. quodque infert: quia Nabuchodonosor, rex Babylonis, proeliatur aduersum nos, ostendit iam obsessa Hierusalem hoc a propheta sciscitari Sedeciam.

et notandum, quod in prophetis, maximeque in Hiezecihele et Hieremia, nequaquam regum et temporum ordo seruetur, sed praepostere. quod iuxta historiam postea factum sit, prius referri et. quod prius gestum sit, postea; aliud est enim historiam, aliud prophetiam scribere, ut in praesenti loco Sedecias, qui cum urbe Hierusalem captus est, mittens scribitur ad Hieremiam et eo tempore, quo obsidebatur Hierusalem. et postea narratur historia Ioiacim fratris eius, qui ante eum rex fuit, et Ioiachin. id est Iechoniae, qui fuit filius Ioiacim, super quibus dicetur in consequentibus.

[*]( 21, 3-6 )Et dixit Hieremias ad eos: sic dicetis Sedeciae: haec dicit it dominus deus Israhel h c I: ecce ego[*]( 3 cf. Hier. 20, 1. 2 9 Hier. 21, 2 20 cf. p. 259. 9. 261. 16. 264, 8. 266, 16 )[*]( 1 praeliatur AP 2 nobis sicut] nobiscam secundum MAp.c.m2.υ cum Yvlg. 3 phascor A pascor VP 4 abuit M emer P 5 rex Sedecias v 6 utj & Pa.c. 7 nuntios V 8 urbem MAVv populum VPMAp.e.m2.v 10 obsessam MAVP hierusalem] & add. 8. v. m2 d 11 ad Maj\'. a propheta hoc c 12 propheta: V ezechiele M lezechiele (pr. i s. w.) A hiezechiele P hezechielem V et] in add. P hieremiam VP.Ma.r. 13 quod] ut P 17 est om. V scribetur Ma.c et eras. A 18 quod Va.T. obsedebatur P 19 ioacim P,La.c.,υ ioachim MV, (h s. u.) A ioacbin МAV,La.c.,υ ioacim P 20 hiechoniae M iechonia A ioaehim MAV, La.c. ioacim Ρυ dicitur VP,La.c. 21 sequentibus υ )

\'Frustra,\' inquit, \'repugnare uultis Chaldaeis obsidentibus et arma bellica praeparatis, quorum in media tantum urbe usum habebitis, ut armati esse uideamini. ceterum illis obsidentibus ego uos debellabo in manu extenta et bracchio forti meoque furore et indignatione percutiam, ut et uos et omne, quod spirat, fame et pestilentia in media urbe moriatur.\' quod quidem et factum legimus; absque ulla enim corona strepituque pugnantium urbs tantum obsidione capta est, ut,. quos uincerent, non haberent, sed quos tantum caperent; meliores, ait. fuerunt uulnerati gladio quam occisi fame.