In Hieremiam Prophetam Libri Sex

[*]( 17,21-27 )Haec dicit dominus: custodite animas uestras et nolite portare pondera in die sabbati nec inferatis per portas Hierusalem! et nolite cicere onera de domibus uestris in die sabbati et omne opus non facietis et sanctificate diem sabbati, sicuti praecepi patribus uestris! et non audierunt nec inclinauerunt aurem suam et indurauerunt ceruicem suam — et quod in Hebraico non habetur: super patres suos —, ne audirent me et ne acciperent disciplinam.

et erit, inquit. si audieritis me, dicit dominus. ut non inferatis onera, per portas ciuitatis huius in die sabbati, et si sancti-[*]( 2. 3 *Нier. 17, 19 6 *Hier. 17, 20 12 cf. II Tim. 4, 2 23 *Hier. 17, 23 )[*]( 2 pro in s. u. m2 P 3 iuda (a ex e) P,v cum Vulg. 4 regrediuntur lx et add. (s. u.) MA eum Yulg. cuntis L 5 iudae A 7 has] istas Yulg. 8 nec—ueniunt om. MVP.Aa.c m3 9 requirat Aa.c.m2 di om. P diu r 10 portam v urbes Pa.c. 11 et egreditur om. M 12 opportune (postea add.) V domini v ne Ap.T. 18 honera : VP,LAa.e. 19 et om. Vwlg. 20 sicut AVP,La.c.,v cum Vulg. praecepit (t in ras.) M 21 et] sed MAp.c.m2 cum Vulg. 22 ceruiceml ; aurem M 23 acceperent La.c. 24inqait, quod abest et a Vulg. et a LXX, | pro Hieremiae uerbis edidit v; sed cf. p. 253, 13 25 honera VP.Aa.r. i )

et uenient de ciuitatibus Iuda et de circuitu Hierusalem et de terra Beniamin et de campestribus et de montuosis et ab austro portantes holocaustum et uictimas - siue thymiamata - et sacrificium - sine manna — et tus et inferent oblationem — sine laudem — in domum domini.

si autem non audieritis me, ut sanctificetis diem sabbati et ne portetis onus et ne in feratis per portas Hierusalem in die sabbati, succendam ignem in portis eius et deuorabit domos Hierusalem et non extinguetur.

Ne praeceptum sabbati instauratum per Hieremiam in frusta discerperem, totum ponere placuit, ut simul omnia cognoscamus. custodit animam suam, qui non portat pondera peccatorum in die quietis et sabbati nec infert ea per portas Hierusalem. quas uirtutes debemus accipere. et nolite, inquit, eicere onera de domibus uestris — non enim portanda sunt, sed penitus abicienda — et omne opus ne faciatis uel seruile uel illud, de quo scriptum est: esca uentri et uenter escis: deus autem et hunc et illa destruet— , sed illud opus operandum, de quo saluator loquitur: opera. mini opus, quod non perit?\'

sanctificate, inquit, diem [*]( 10. 11. 12 *Hier. 17, 26 21 Hier. 17, 22 23 *Hier. 17, 22 - *I Cor. 6, 13 26 cf. Ioh. 6, 27 27 Hier. 17, 22 ) [*]( 1 eo Vulg. 6 babitur (e s. Ü P 7 neniant Ha.c. 9 montosis r (= p. 218, 23) oiocauitom Lac. 10 uictimam Vulg. athimiamata v tim. P 11 thus AP 12 domo P 14 honaa Aa.r. 15 eius s. u. M 16 deaorauit P,LMa.c. domus P extinguitur LMa.c. 17 frustra MVP,L.Aa.т. 18 ut] & Ma.e. 20 portis Pa.c. 22 honera P,Aa.r. 23 facietis P 25 illas V illam v )

uideamus. quod sit praemium eorum, qui non portant onera in die sabbati et sanctificant illum, ingredientur, ait, per portas ciuitatis huius reges. quorum cor in, manu dei est et qui regnant corporibus suis, et principes sedentes super solium Dauid, ut Christi imitentur exemplum, et ascendentes in curribus et equis, de quibus scriptum est: currus dei decem milibus, multiplex, milia laetantium; dominus in eis in Sinai, in sancto, et alibi: equitatio tua salus, omnis uir, qui confitetur deum et qui habitat in Hierusalem, de qua dictum est: factus est in Salem, id est in pace, locus eius et habitatio eius in Sion, et habitabitur ecclesia dei in aeternum.

uenientque de ciuitatibus Iuda et de circuitu Hierusalem, de quibus iam diximus, et de terra Beniamin, qui filius est uirtutis et dexterae, et de campestribus, quod Hebraice dicitur \'sefela\' et planam historiae significat intellegentiam, et de montuosis, excelsis uidelicet dogmatibus, et ab austro, [*]( 3. 4 Hier. 17. 23 (22. 23) 8 Hier. 17, 25 9 cf. Prou. 21. 1 10. 11 Hier. 17, 25 12 Ps. 67, 18 14 \'Hab. 3, 8 16 *Ps. 75, 3 17 Pa. 75, 3 18 * Hier. 17, 26 19 cf. lin. 15 20 Hier. 17. 26 ct. Gen. 35, 18 21. 22. 23 Hier. 17, 26 ) [*](1 sanctificationem P 5 ΜΗθΛφωpΛΝ (metaforan s. u. tn2) A )-(ΗθaφωpaN V -θωpAN P metaphoram t 6 nidemus Aa.c. quid P 7 premium La.c. portat Pa.c. portabunt V honera P,LAa.r. 8 ingrediantur P ait s. u. V inquit Mo portas (por s. u.) P 9 regnat Pa.c. in add. s. w. M 10 corporib: (t dib; s. porib; m2) A 14 sina VP,La.e. 15 pro qui om. V 16 salem] hierlm P 17 syon V et habitabitur (hllbetur in 9. «. m3) A 18 neniantq; P uenient v 19 indae M 21 dextere L quod] qua P 22 SEFCLa M sephela r 2*3 uidelicet excelsis P ab s. u. M . )

portantes, ait, holocausta — se ipsos consecrantes deo — et uictimam siue thymiama, ut dicant: sacrificium domino spiritus contribulatus et: Christi bonus odorsumus inomni loco et alibi: dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo; et sacrificium, pro quo LXX ipsum uerbum posuere Hebraicum \'manaa\', quod pessima consuetudine, immo scriptorum neglegentia, \'manna\' in nostris libris legitur, et tus, de quo dictum est: ut quid mihi affertis tus de Saba?, et inferent oblationem, quae Hebraice • dicitur \'thoda\' et in \'gratiarum actionem\' uerti potest et quam \'laudem\' LXX transtulerunt. in domum Dauid. hau dubium quin in ecclesiam.

haec sunt praemia eorum, qui sanctificant: sabbatum et nullo pondere praegrauantur. \'si autem.\' inquit, \'non audieritis praecepta mea et feceritis, quae non facienda mandaui, succendam ignem in portis eius\' — id est Hierusalem, illum, de quo dicitur: omnes adulterantes | quasi clibanus corda eorum —, \'qui deuoret domos siue uicos Hierusalem\' — quos LXX ἄμϕοδα, Aquila et Symmachus βάρεις, id est \'turritas domos,\' interpretati sunt appellanturque Hebraice \'armanoth\' — \'et numquam hoc extinguetur incendium\' dicente apostolo: uniuscuiusque opus quale [*]( 1 Hab. 3, 3 2. 4 *Hier. 17, 26 4 *Ps. 50, 19 5 II Cor. 2. 15. 14 6 Ps. 140, 2 7 Hier. 17, 26 8 *Hier. 17, 26 10 Hier. 17, 26 *Hier. 6, 20 11 Hier. 17, 26 12. 13 *Hier. 17. 26 15. 17 Hier. 17, 27 18 Os. 7, 4 20. 21. 22 *Hier. 17, 21 23 I Cor. 3, 13 ) [*]( 1 nnde] et add. V 4 tymiama M thimiama F timiamam P _dο̄P 6 sicat incensum post tuo tr. P 8 Hebraicum posuere a manna V 9 libris om. v 10 thas Ap.c..v qao quo L dictum] scriptum v qui P thas affertis v 12 accione P 13 domo P haud V.La.r. aut 3LP kaat (h s. u.) A 14 in om. LP ęccla V 15 sin v 16 mea] & pręcepta mea add., sed eras. P 19 clybanus V deuorat v 20 quod P aΜφΛa M ΑΜφΟΛa A a)-(φωDa V ΔΜφΟΔΔΑ P sim- machus P 21 BAPIC A BapeTc V bareis P damas P 22 ariaaneht P .23 quales P )

sin autem nostri ludaizantes explanationem tropicam repudiarint, aut Iudaei esse cogentur et cum obseruatione sabbati circumcidere praeputia aut certe reprehendere saluatorem, qui iussit in sabbato paralytico, ut portaret lectulum suum euangelista dicente: propterea magis quaerebant eum Iudaei interficere, non solum quia soluebat sabbatum, sed et patrem suum dicebat deum aequalem se faciens deo.