Epistulae

Jerome, Saint

Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 1 (Pars I-III): Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 52-54). Hilberg, Isidor, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1910-1918.

et miremini forsitan, quod in fine iam epistulae rursus exorsus sim. quid faciam? uocem pectori negare non ualeo. epistulae breuitas conpellit tacere, desiderium uestri cogit loqui. praeproperus sermo; confusa turbatur oratio; amor ordinem nescit.

VIII. AD NICEAM HVPODIACONUM AQVILEIAE.

inquit, \'res est, quae homines absentes praesentes faciat\'. nec falsam dedit, quamquam in re non uera, sententiam. quid enim est, ut ita dicam, tam praesens inter absentes, quam per epistulas et adloqui et audire quos diligas? nam et rudes [*]( 8 Turpil. inc. fab. fr. 1 Ribbeck ) [*](1 et om. B miraremini W miramini s in om. g finem gH3 2 rursum B sum ex. A sum (in mg. ex. m2) 2t pect. neg.] prohibere pect. B 3 conpellet W uestrum UMBC 4 properus g turbat 33 amon Aa.c.m2 cum W 5 nescit] add. expl. ad iobinum eusebium chromantium (n del.) 21 expl. epis hier ad chromatium iouinianum et eusebium M ) [*](F = Veronensis XVI. 14 s. IX. ) [*]( I L = Coloniensis 35 s. IX. ) [*]( I = Turicensis Augiensis 41 s. IX. ) [*]( W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355 -{- 356 s. IX-X. ) [*](M = Coloniensis 60 s. IX-X. ) [*](C = Vaticanus lat. 5762 s. X. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( 7 Ad niceam (niciam W Σm1) hypodiaconum (yppodiaconum LDM ypodiaconum C ippodiaconum FSml ipodiacum B) aquileiae codd.; Hieronymi nomen exhibent tituli in FLZMCB 9 facit FWC 10 falsum F,Ba.c. quamquam FW quam cet. re] se DMC,Zp.c. non uera WC nouerat cet. 11 in L (corr.) quam] qui F 12 epistolam (am ex ae m2) F audiri Fa.c.m2 diligat F )

32
illi Italiae homines, quos cascos Ennius appellat, qui sibi, ut in Rhetoricis Cicero ait, uictu fero uitam requirebant, ante chartae et membranarum usum aut in dedolatis ex ligno codicellis aut in corticibus arborum mutua epistularum adloquia missitabant; unde et portitores earum tabellarios et scriptores a libris arborum librarios uocauere.

quanto igitur nos expolito iam artibus mundo id non debemus omittere, quod sibi praestiterunt, apud quos erat cruda rusticitas et qui humanitatem quodammodo nesciebant! ecce beatus Chromatius cum sancto Eusebio non plus natura quam morum sibi aequalitate germano litterario me prouocauit officio. tu modo a nobis abiens recentem amicitiam scindis potius, quam dissuis, quod prudenter Laelius uetat; nisi forte ita tibi exosus est oriens, [*]( a ) ut litteras quoque tuas huc uenire formides. expergiscere, expergiscere, euigila de sommo, praesta unam chartae scedulam caritati [*]( 1 cf. Cic. Tusc. I 27. Ennius Ann. 24 Vahlen 2 Cic. de inu. I 2 8-6 cf. Varro ap. Plin. nat, hist. XIII 69 12 cf. Cic. Laelius 76 ) [*]( 1 cascos Ennius] casso senio F cassosihensius (he ex e) L cassos i (i eras.) ennius I can hennius W casso si hennius D cassosihennius (ih eras.) M cassosi ennius C cassos hennius B 2 rethoiicis LWDM,F (e ex i m2) retoricis B Cicero] cetero W uictu] uictu (ui in ras. m2)Buicto FL,Σ(uinctom2),D ritu S ferro L2D,MB(corr.) ferino C uite Ba.c.m2 uictum D quaerebant C 3 cartae LZDltIB carthae (h eras.) F e WC 4 codicillis LC,Ba.c.m2 mutua] m ras. mut. in n, ut sit nutu aepist. F mutuo M 5 musitabant LZD,Ba.c.m2 misitabant M portatores Ba.c.m2 6 quanto magis S nos om. WDM 7 expolito LW ezpoliato 2,B (corr.) ex(s)poliatam C,M . (corr.) eipleto F expulit D iam] tam L, om. SDM martibus D mundum F quod illi S 9 crematius D 10 quam] qui F sibi om. s 11 germani F a s. I. I 12 abiens F habiens W abiciens (B corr.) cet. recedentem W desuis L,2 (e mut. in i), adiungis F 13 prudenter) add. apud ciceronem S elius M,B (corr. lelius) helius D alius L,Z (in mg. m2 ai elius) exorsus FL exusus W 14 hunc LD expergescere bis LD,Fp.c.m2 expergessere expergescere Ma.c.m2 expergiscere deleto seq. expergere B expergiscere (i mut. in e) Z 15 et uigilia W de] e W cartae LZDMB, om. W scaedulam (s add. m2) F schedulam C schidulam W )

33
inter delicias patriae et communis, quam habuimus, peregrinationis aliquando suspiria. si amas, rescribe; si irasceris, iratus licet scribe. magnum et hoc desiderii habebo solamen, si amici litteras uel indignantis accipiam.

IX. AD CHRVSOCOMAM MONACHUM AQVILEIAE.

dorus tibi potuit fideliter nuntiare, qui non minori te diligit amore, quam diligo, ut ego semper in ore meo nomen tuum sonem, ut ad primam quamque confabulationem iucundissimi mihi tui consortii recorder, ut humilitatem admirer, uirtutem efferam, praedicem caritatem.

uerum tu, quod natura lynces : [*]( 1 dilitias F,2M (pr. i corr. in e), W communis L2B communes cet. quas C qui F peregrinationes FJDMC 2 suspira CB,Mp.c. pro si-scribe in mg. inf. 2 rescribe W,B (re add.), scribe (e ex o P) cet.; add. obsecranti FWCB 3 scribet C et] in F et in B cx M desiderium (am ex o m2) F habeo sol. ZCB habeo uel sol. F sol. habeo S 4 uelut B accipiamus L,F (ia ex i m2); add. explicit ad niceam D explicit epi liier ad niceam yppodiac aquilegiae M ) [*](F = Veronensis XVI. 14 s. IX. ) [*](L = Coloniensis 35 s. IX. ) [*](2 = Turicensis Augiensis 41 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355 -)- 356 s. IX-X. ) [*](M = Coloniensis 60 s. IX-X. ) [*](C = Vaticanus lat. 5762 s. X. > ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. k. ) [*]( 6 ad chrisocomam (crisocomam B,L [ex cricomam], crissocomam C isogonum F) monachum aquileiae (aquiliensem F) codd.; Hieronymi menexhibent tituli in codd. praeter B 7 erga FZ area L circa cet. 8 minore La.c.m2 9 ego diligo C in ore] morem (alt. m exp.j F tuum nom. DMB 10 sonet F (corr.) ut] et C ut ad prim. om. F, e, I. 2 quamque] i. t., in mg. quoque m2 2 ioc. F2DB, Ma.c. 11 tui om. DMC ut] et DM et ut F 12 tu om. D quod non F linces FL2B lynches D linches MC ) [*]( LIV. Hieron. Epist. I. ) [*]( 3 )

34
insitum habent, ne postergum respicientes meminerint priorum et mens perdat, quod oculi uidere desielint, ita nostrae necessitudinis penitus oblitus illam epistulam, quam in corde Christianorum scriptam apostolus refert, non praepeti litura, sed imis, quod aiunt, ceris erasisti.

et illae quidem, quas diximus, ferae sub frondente captantes arboris ramo fugaces e capreas ant timidum, ceruos, animal conprehendunt currentemque frustra praedam, dum hostem suum secura uehit, rabido desuper ore dilaniant et tam diu meminere praedandi, quam diu uenter uacuus siccum fame guttur exasperat; ubi uero sanguine pasta feritas uiscera distenta conpleuerit, cum saturitate succedit obliuio tam diu nescitura, quid capiat, donec memoriam reuocauerit esuries.

tu necdum satiatus e nobis cur finem iungis exordio? cur amittis; antequam teneas? nisi forte neglegentiae semper excusatione socia adseras te non habuisse, quod scriberes, cum hoc ipsum debueris scribere, aliud te non habuisse, quod scriberes. [*]( 3 cf. II Cor. 3, 2 ) [*]( 1 post tergam CB meminerit D priora F 2 desiderant (derant in ras. m2) S desiderent DMC noatrae es g 3 ut illam Ϛ epla D 4 praepeti litura seripsi par petii ualitura D,M (petri exp.), par petro ualitura (in ras. m2) S parpetre ualituram C per parua litora Fl. per parua littera (litnra m2) B parua litura S 5 imus F quod FL ut (in ras. 4 litt. m2 S) cet. eraseris S 6 ferae] fuere L 7 aut] at C uevba timidum, ceruos, animal e carmint dactylico deprompta uidentur ceruum FLS currentesque Bac. c.m2 8 frustra quae (eras.) B praedandum SDMC,Ba.c.m2 hostem suum] ostensuum - L,Fa.c.m2D nehitj t in ras. m2 B rabido (b in ras.) S rapido FLB 9 dilaniat FL delaniant DM,I (an ex a) tam] tamen C I 10 sanguinem pasta L sanguinem postea F,I (corr.) pasta sanguine B 11 repleuerit B 12 neacitura (e in ras.) S nascitura F quod cupiat FI. quid capiat quod cupiat (quod cupiat eras.) S 13 reuocarit DC,M (i ex e m2). reuocet B e] a S 15 excusationem sociam F adsareB SDM,F (corr.) 16 aliud-scriberes in mg. Σ te aliud LB I te C 17 acriberis FD,M (corr.), scripseris B; add. explicit ad chriso-I comam (co tn2) monachinu aquilegiae M )

35

X. AD PAULUM SENEM CONCORDIAE.

Humanae uitae breuitas damnatio delictorum est et in ipso saepe lucis exordio mors secuta nascentem labentia cotidie in uitium saecula profitetur. nam cum primum paradisi colonum uiperinis nexibus praepeditum coluber deduxisset ad terras, aeternitas mortalitate mutata in nongentos et eo amplius annos, secundam quodammodo inmortalitatem, maledicti hominis distulerat elogium. exinde paulatim recrudescente peccato totius orbis naufragium gigantum adduxit inpietas.

post illud, ut ita dixerim, purgati baptismum mundi in breue tempus hominum uita contracta est. hoc quoque spatium sceleribus nostris [*]( 4 cf. Horat. epist. II 1, 94 7 cf. Gen. 5. 5. 8. 11. 14. 20. 27 9 cf. Gen. 6, 4-7 ) [*](e = Parisinus nouv. acq. lat. 446 s. VI (cont. uerba a p. 36, 10 quis senectutem usque ad p. 37, 6 ducit). ) [*]( 91 = Veronensis rescriptus XV. 13 s. VIII. ) [*](F = Veronensis XVI. 14 s. IX. ) [*](J = Vindobonensis lat. 934 s. IX. ) [*]( 2 = Turicensis Augiensis 41 s. IX., ) [*](W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*]( 58 = Caroliruhellsis Augiensis 105 s. IX-X. \' ) [*](D = Vaticanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](M = Coloniemis 60 s. IX—X.\\ ) [*](C = Vaticanus lat. 5762 s. X. ) [*](N = Casinensis 295 s. X. ) [*](\'I\' = Augustodunensis 17 A s. X. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( 2 ad paulum senem concordiae W,B (monachum s, l. add.), ad paulum senem monachum concordiae BDMCψ incipit ad paulum senem UNad paulam senem FJ,2 (corr. paulum m2), capitulum de laude cuiusdam uiri senis sCi e; Ilieronymi nomen exhibent tituli in Zm2)SDMC, ψ (eiusdem), B 3 et s. l. 2, om. J 4 secunda 33 labentium (corr. m2) B et labentia JS cotidianae (an exp.) 93 5 in uitium] innitum M profitentur FJ2.\' 7 in mortalitatem T mutataj add. est WΒψ add. et C uungentos U,N (pr. n add. m2) 8 secundum J,Fp.c. m2 secunda 93 inmortalitate J,1bp.c. 9 eulogium N et inde 93 recrescente Jp.c. recrudiscendo W 11 baptisma S mundi-hominum in mg. inf. 2 breui F,Za.c.m2 12 estj ee 2 ) [*]( 3* )

36
semper contra diuina pugnantibus paene perdidimus. quotus enim quisque aut centenariam transgreditur aetatem aut non ad eam sic peruenit, ut peruenisse paeniteat, secundum quod in libro psalmorum scriptura testatur: dies uitae nostrae septuaginta anni, si autem multum, octoginta; quidquid reliquum est, labor et dolor?