Epistulae

Librum tuum, quem pro Theodosio principe prudenter ornateque conpositum transmisisti, libenter legi. et praecipue mihi in eo subdiuisio placuit; cumque in primis partibus uincas alios, in paenultimis te ipsum superas. sed et ipsum genus eloquii pressum est et nitidum et, cum Tulliana luceat puritate, crebrum est in sententiis.

iacet enim, ut ait quidam, [*]( 2 cf. Act. 5. 1-11 5 cf. Cicero de off. II 52 7 cf. Persius 3, 30. Lucanus I 313 8 Persius 3, 30 17 cf. Cicero de orat. III 3 19 cf. Quintilianus i. o. VIII prooem. 31 ) [*]( 1 raori] periclitari. S pcss.] add. sed s 2 annaniae P saphyre DCP saphir(a)e Pa.c.kB saffire N 3 tu cons.-6 pereat] monachus, qui substantiam suam xpo optnlerit, caueat, ne eam inprudenter effundat, id est, ne rem pauperum non pauperibus tribuat et secundum dictum prudentissimi uiri liberalitas liberalitate pereat F xpo CP inpudenter CP 4 inmoderatus k 5 dictam] sententiam CP 6 pereant <P 7 respicere Dk cantorum Bp.c.m2 9 placent (i bo s. I. m. rec.) P placet DNB placeat k 10 quae P qui cet. displicet DNkB hec (e in ras. m2) B suis ut aiunt Da.r. ut aiunt ka.c.m2 uti sunt 0 sicut aiunt NB sicut aiunt sus S sed eras. B 11 amicus amicum N,Bp.c. amice amicus Dk,Ba.c. monuit N nouit (t eras.) k mallens B requiri S 12 qua k 13 tni CP 14 theudosio 0 16 partis 0 17 paene ultimis CP temet k et om. k ipsud Da.c.m2 18 luce ac P 19 pur.] add. coniunctum N. )

o si mihi liceret istius modi ingenium non per Aonios montes et Heliconis uertices, ut poetae canunt, sed per Sion et Itabyrium et Sina et excelsa ducere scripturarum, si contingeret docere, quae didici, et quasi per manus mysteria tradere prophetarum, nasceretur nobis aliquid, quod docta Graecia non haberet.

Audi ergo, mi conserue, amice, germane, ausculta paulisper, quo in scripturis sanctis calle gradiaris. totum, quod legimus in diuinis libris, nitet quidem et fulget etiam in cortice, sed dulcius in medulla est. qui esse uult nuculeum, frangit nucem. reuela, inquit Dauid, oculos meos et considerabo mirabilia de lege tua. si tantus propheta tenebras ignorantiae confitetur, qua nos putas paruulos et paene lactantes inscitiae nocte circumdari? hoc autem uelamen non solum in facie Moysi, sed et in euangelistis et in apostolis [*]( 16 cf. Plautus Curc. 55 17 Ps. 118, 18 20 cf. Ex. 34. 33. II Cor. 3, 13-18 ) [*]( 1 qua tant.] quantum Øk uerbum s laudatuy N 2 pendit PDk altero] alterius <P quicq. Pp.c.NkB adsumeris <P 3 finis in <P 4 theudosius <P a om. k 5 purpura <P futuri seculi DkB 6 uirtutis <P,Bp.c.m2 exercitus D .8 aonius s helicoues s eliconis k,B (i alt. ex e m2) elicones D 9 syon k ithabir. Nk inthabyr. D italyr. s syna DØk sinS P tert. et om. k excessa B script. om. S 10 misteria Pa.e.ØB 11 tradere s proph.] scripturarum g 13 mi] me DkB absculta N aubsculta (b eras.) k 14 quod <P sanctis om. k 15 fulgit ra.e.m2D 16 est in med. B est om. r esse ps esse uel (utrumque exp.) edere B edere TDNk nuculeum P nucleum (ex nuceum B) cet. 17 frangat k oculus iTis <P meos om. P 19 qua] quia s 20 lactentes Φ,Bp.c.m2 inscitiae (sc ex c) P inscientiae (-tia DB) cet. 21 faciem DB pr. et] etiam N, om. DkB tert. in PN, om. cet. apost. etiam B )

turbis saluator in parabolis loquebatur et contestans mysticum esse, quod dicebatur, aiebat: qui habetaures audiendi, audiat. nisi aperta fuerint uniuersa, quae scripta sunt, ab eo, qui habet clauem Dauid, qui aperit et nemo eludit, eludit et nemo aperit, nullo alio reserante pandentur. si haberes hoc fundamentum, immo quasi extrema manus in tuo opere duceretur, nihil pulchrius, nihil doctius nihilque Latinius tuis haberemus uoluminibus.

Tertullianus creber est in sententiis, sed difficilis in loquendo. beatus Cyprianus instar fontis purissimi dulcis incedit et placidus et, cum totus sit in exhortatione uirtutum, occupatus persecutionis angustiis scripturas diuinas nequaquam disseruit. inclito Uictorinus martyrio coronatus, quod intellegit, eloqui non potest.

Lactantius, quasi quidam fluuius eloquentiae Tullianae, utinam tam nostra adfirmare potuisset, quam facile aliena destruxit! Arnobius inaequalis et nimius est et absque operis sui partitione confusus. sanctus Hilarius Gallicano coturno adtollitur et, cum Graeciae floribus adornetur, longis interdum periodis inuoluitur et a lectione simpliciorum fratrum procul est. taceo de ceteris uel defunctis uel adhuc uiuentibus, super quibus in utramque partem post nos alii indicabunt. [*]( 1 cf. Matth. 13, 10-16 etc. 2 Luc. 8, 8 4 Apoc. 3, 7 ) [*](1 est] sit h loquitur 4> 2 misticum ΡΦΒ dicebat N aiegebat <P 5 cludit utroque loco P claudit cet. 6 immo PB immo si (im moysi D) cet. 7 in tuo corpore opere B operi tuo S reduceretur DB induceretur S pulcrius DNB doctius] add. nihil dulcius S 8 latinus 0 9 tertulianus < £ 10 ciprianus kB 11 plac.] add. est k exort. Pa.c.DQkB hexort. N 12 persecutionum Bp c. de scripturis diuinis S 13 uicturinus tf> martirio B 15 potuisse B 16 alienae # distruxit <P dextruxit D est om. S 17 participacione Bp.c.m2 confusus est q) hylarius DN ilarius B 18 cothurno S adornet k 19 perhiodis 0 simplicium Bp.c.m2 20 alt. uel] add. etiam Dk,Bs.l.m2 21 supra P utraque parte PN )

Ad te ipsum ueniam, συμμύστην, sodalem et amicum meum, meum, inquam, amicum ante quam notum, et precabor, ne adsentationem in necessitudine suspiceris; quin potius uel errare me aestimato uel amore labi quam amicum adulatione decipere. magnum habes ingenium, infinitam sermonis supellectilem: et facile loqueris et pure, facilitasque ipsa et puritas mixta prudentiae est. capite quippe sano omnes sensus uigent.