Epistulae

neque enim dixit scripturk diuina: \'deposuit Adam et Euam in terram\', sed: eiecit eos de paradiso; et: b a bit are fecit contra paradisum, et non \'abiecit eos sub paradiso\'; et: posuit rumpheam flammeam et cherubin custodire introitum ligni uitae, et non-"ascensum"; et: fluuius egreditur ex Eden, non dixit \'descendit ex Eden\'. iste diuiditur in quattuor principia: nomen uni Phison et nomen secundi Geon.

ego, ego uidi aquas Geon, aquas, quas his oculis carnis aspicerem. iste est Geon, quem Hieremias demonstrat dicens: quid uobis et uiae Aegypti, ut bibatis aquam Geon turbidam? bibi et de magno flumine Eufrate aquas simpliciter, quas manu tangerem et ore sorbirem, non aquas [*]( 1 cf. Gen. 3, 7 12. 13 *Gen. 3, 24 15 *Gen. 2, 10-11. 13 20 *Hier. 2, 18 ) [*]( 1 aut] ut AD quae] quid A (ex qui m2) contegebant Ap.c.m2 2 commed. AS uetata Aa.c.m2D uetita cet. 5 pr. ps. expositionum S 6 audeat AD donante D 8 transferente D et B in mg. m2 arboris Aa.c.m2D genesi si AD genesi sic S 9 intellegentes AD quod scilicet S arboris Aa.c.m2D fortitudinis AD 10 recipiet AD 11 dep.] add. deus S 12 fecit] add. eos S 13 pr. et om. S et non in ras. m2B abiecit in ras. m2B adiecit AD eiecit S ait S eos om. S rompheam Ap.c.m2BS 14 lfameam B cherabim S 15 et non] non dixit S egrediebatur S 16 pr. et alt. edem AS 17 phyaon S fison A 18 secundo Ba.c.m2 secum i Da.c. pr. ego—Geon om. S ecce ego B ego S quas in mg. B 19 carneis oc. S aspicere D aspexi s iherem. S ierem. B 20 uiuatis D 21 uini D eufraten ADB enffraten S 22 manu] add. potes S tangere DS et om. S sor jire D sorberem ABp.c.m2S sorbere S )

sed dicis: (legimus, quod sanctus Paulus raptus situsque ad tertium caelum et usque in paradisum\'. bene dicis: quando ponit (tertium caelum\' et postea addidit \'et in paradisum\', ostendit alibi esse caelum et alibi paradisum. illas uero praestigias quis non statim abiciat atque contemnat dicente Origene de aquis, quae super firmamentum sunt, non esse aquas, sed fortitudines quasdam angelicae. potestatis, et rursum aquas, quae super terram sunt, hoc est sub firmamento, esse uirtutes contrarias, id est daemones? et quomodo legimus in diluuio apertas cataractas caeli et aquas inundasse diluuii, unde aperti sunt fontes abyssi et totus mundus opertus est aquis?

Heu furor hominum iunctus stultitiae, qui reliquerunt illud, quod in Prouerbiis dicitur: audi, fili, sermonem patris tui et ne abicias legem matris tuae, et [*]( 3 *Gen. 2, 16 9 cf. II Cor. 12, 2-4 13 cf. Gen. 1, 7 17 cf. Gen. 7, 17-24 21 *Prou. 6, 20 ) [*]( 1 spiritalis A.a.c.m2D spirituales B et aquae, quae scripsi et aquae S et quae A quae et D,B in ras. m2 2 uiunntur D ligna] add. sint S 3 par. dei S 4 commedes S commedis AD sunt] add. lignis aliis et arboribus, sicut flumina similia sunt S 5 et om. S 6 alt. et in ras. m2 B uero A plasmatis Ba.c.m2 7 sicut] add. et S non in in ras. ni2 B nrm AD non istum S fantasmate (smate in ras. m2) B fantasmata (alt. ta exp.) A fantasmaticum S 8 origenis Aa.c.m2D accepit ADB 10 terc. cael. ponitur (pon. s. l. m2) B 11 addit salt. et om. BS in om. B 13 contempnat BS 14 fortitudinis Aa.c.m2D 16 terras Ba.c.m2 uirtutis Aa.c.m2D 17 cater. Aa.c.m2 cathar. BS 18 inundare A aperte D 19 abiasi A (ss ex s m2) BS operatus A.a.r. apertus B 20 hen] et AD o S uinctus A (n exp.), Ba.c.m2 22 abic.] dimittas S )

unde obsecro te, dilectissime, et quasi meis membris parcens propter caritatem, quam in te habeo, precor scribens et orans, ut inpleas illud, quod dicitur: nonne odientes te, domine, odiui et super inimicos tuos tabescebam? inimica et digna odio Origenis uerba sunt et deo repugnantia et sanctis eius, et non ista sola, quae dixi, sed -et alia innumerabilia; neque enim nunc mihi propositum est aduersum omnia Origenis dogmata disputare.

nihil mihi subripuit Origenes nec in mea generatione fuit nec propter aliquas res mundi et hereditatem odium aduersum illum pugnasque suscepi, sed —- ut simpliciter fatear — doleo et ualde doleo uidens plurimos fratrum et eorum praecipue, qui professionem habent non minimam et in gradum quoque sacerdotii maximum peruenerunt, eius persuasione deceptos et peruersissima doctrina cibos factos esse diaboli; in quibus conpletum est illud, quod dicitur: super omnem munitionemludet et escaeeius electaeetcongregabitsicut harenam captiuitatem.

te autem, frater, liberet deus et sanctum populum Christi, qui tibi creditus est, et omnes fratres, qui tecum sunt, et maxime Rufinum presbyterum ab heresi Origenis et aliis heresibus et perditione earum. si enim propter unum uerbum aut duo, quae contraria fidei sunt, multae hereses abiectae sunt ab ecclesia, quanto magis hic inter hereticos habebitur, qui tantas peruersitates et tam mala dogmata contra [*]( 1 cf. Esai. 32, 5 3 *Esai. 32, 6 7 *Ps. 138, 21 19 *Hab. 1, 10. 16. 9 , ) [*](1 et om. D suus Ba.c.m2 2 contempnunt codd. res] res si D fatuatas g 3 testantur (n eras.) A et cor] iecor D 4 uana in ras. mZ B 5 membris meis B 7 domine] d S 8 indigna ]J 9 sancti D 11 aduersus B 12 origenis Aa.c.m2D 13 odia (ex odiui m2) A aduersus BS 17 persuasionibus S deceptus D 18 cibus factus D 20 ludet et congregabit scripsi ludit et congregauit codd. 21 arenam A aream B area S 23 rufflnum S ab bis A heresim Aa.c.D 24 ab aliis B 27 habebatur Aa c.in2D tam] tanta Ba.c. )

inter multa enim mala etiam illud ausus est dicere, perdidisse imaginem dei Adam, cum hoc in nullo penitus loco scriptura significet. si enim ita esset, numquam omnia, quae in mundo sunt, seruirent semini Adam, id est uniuerso generi hominum, sicut et Iacobus apostolus loquitur: omnia domantur et subiecta sunt naturae humanae. numquam enim uniuersa subiecta essent hominibus, si non haberent homines iuxta id, quod uniuersis imperent, imaginem dei.

coniungens autem atque consocians scriptura diuina gratiam benedictionis, quam Adam donauerat, et generationibus, quae ex eo erant, ne qui forsitan maligna interpretatione auderent dicere uni datam gratiam dei et illum solum factum esse ad imaginem dei, qui plasmatus esset ex humo, et uxorem eius, eos uero, qui conciperentur in utero et non ita nascerentur ut Adam, dei non habere imaginem, statim per ordinem iungit et dicit: et uixit Adam annos CCXXX et cognouit Euam, uxorem suam, et peperit ei filium iuxta speciem et iuxta imaginem eius et uocauit nomen eius Seth.