Epistulae

quod autem ait \'uni de principibus: plures esse intellegendum est, qui per istum uolitent aerem et diuersorum fraude uitiorum genus hominum suae subiciant seruituti.

Qui misit illum in agro suo, ut pasceret porcos. porcus animal inmundum, quod caeno et sordibus delectatur. [*]( 1 *Esai. 9, 2 4 *Ps. 26, 13 6 *Luc. 15, 14-15 8 cf. Ioh. 14, 30 9 cf. Epb. 6, 12 10 inim. hom.] cf. Matth. 13, 39 etc. ind. iniq.] cf. Luc. 18, 6 11 draconem] cf. Apoc. 12, 3 sqq. satan] passim malleum] cf. Hier. 27 (50), 23 perdicem] cf. Eccli. 11, 30 12 Belial] passim rug. leon.] cf. I Petr. 5, 8 Leuiathan] cf. Iol) 3, 8 etc. tenninim] cf. Ps. 73, 13 17 *Luc. 15, 15 ) [*]( - 1 regionem D 2 est alia 2DB 3 sunt WQ,Xa.c.m2 mundi JQ,Ba.c.mS mundo Σ, Wa.c.m2,XD, Bp.c.m2 atque] add. corpore m2B add, puro S sanctas dauid S, fort. recte 4 desiderans (alt. de m2) dicit 2 regione] terra B 5 uiuorum Q 6 habiit 2 (h eras.), WX adiunxit 2 8 ei s. I. 2 9 huius mundi QB istarum om. 2DB 11 drac. et ehoc (sic) D satanan WXDQ sathanã. (ex satana) B 12 beliar X (corr.) leon. rug. WXQ leuiatan QB leuiatam X thcninim 2 theninin D temnim (mnim in ras. m2) B thaninim S 13 et] nunc behemoth et S 14 pluris Xa.c.m2 cst om. 2DB 15 uolitant aer. 2WX aer. uolitant Q 16 subiciat 2a.c.m2 subitiunt (ex subitiant) Q 17 agrum suum QB,2Xp.c.m2 ut ex et m2 Q 18 porcus] ex porcos m2 X porcus autem 2, om. W an. ium.] add. cst DB,Q(s.l.) ium. est an. 2 )

Et cupiebat saturare uentrem suum de siliquis porcorum, et nemo illi dabat. id, quod in Ezechiele cum increpatione dicitur ad Hierusalem: et factum est in te* peruersum ultra mulieres in fornicatione tua, et post te non sunt fornicatae in eo, quod dedisti mercedes, et mercedes tibi non sunt datae, uidemus in filio minore conpletum.

substantiam suam in regione principis perdidit et post perditas facultates missus ad porcos egestate contabuit. daemonum cibus est ebrietas, luxuria, fornicatio et uniuersa uitia. haec blanda sunt et lasciua et sensus uoluptate demulcent statimque, ut apparuerint, ad usum sui prouocant. quibus ideo luxuriosus adulescens non poterat saturari, quia semper uoluptas famem sui habet et transacta non satiat.

et satanas, cum aliquem sua arte deceperit et proprium ei iugum inposuerit, ultra ad uitiorum abundantiam non procurat sciens esse iam mortuum, sicuti multos idolatras uidemus pannis, miseria, [*]( 6 *Luc. 15, 16 8 *Ezech. 16, 34 ) [*]( 1 tales LI fata D 2 pecodum WXa.c.m2,D peccorum (pr. c eras.) 2 saginatiori Wp.c.m2 saginatione IQ,Xp.c. sagione D 3 quadam] s. l. 2 quasi quadam m2 X hostiae ZQ 4 efficit D,Za.c.m2 fecit WXQ 5 pasceretur (ur del. m2) W porcos om. D immolando B eis J ei cet. 6 saturari DQB implere S 7 id] id est W in QB ezhechiele X ezechihel 2 (ezechihelc m2), D hiezechiele Q iezechiele B 8 Hier.] hisrahelem D israel 2 9 in f. t.] quae (om. 2DB) ante fornicationem tuam 2DBg pos W 10 non om. S 11 et mercedes s. I. m2 B uidimus X 12 qui subst. Q princ. reg. D perdit W 14 demonium D ebrietas] s. I. m2 X, om. VQ 15 sensum W,Xa.c.m2,Q uoluptatem 2,Xp.c.m2 uoluntate D 16 apparuerit D sui] sutl B (corr.) 17 luiurioeis 2 (corr.) saturare Wa.c.m2 18 transacto J satbanas Bp.c.,2a.c. cum al.] quem Q 19 inp. iug. codd. praeter J 20 ad] ei (in ras. m2) B 20 ab. uit. s abundantia D non proc. om. Q 21 sicut X idololatrias (alt. i exp.) X idololatras S uidimus Q pannis A,W (pr. n del. m2) panis cet. misera Qp.r. et egest. Z,D(eie-),B )

possumus autem et aliter siliquas interpretari. daemonum cibus est cafmina poetarum, saecularis sapientia, rhetoricorum pompa uerborum. haec sua omnes suauitate delectant et, dum aures uersibus dulci modulatione currentibus Ijapiunt, animam quoque penetrant et pectoris interna deuinciunt. uerum ubi cum summo studio fuerint ac labore perlecta, nihil aliud nisi inanem sonum et sermonum strepitum suis lectoribus tribuunt: nulla ibi saturitas ueritatis, nulla iustitiae refectio repperitur. studiosi earum in fame ueri, in uirtutum penuria perseuerant.

huius sapientiae typus et in Deuteronomio sub mulieris captiuae figura describitur, de qua diuina uox praecipit, ut, si Israhelites eam habere uoluerit uxorem, caluitium ei faciat, ungues praesecet, pilos auferat et, cum munda fuerit effecta, tunc transeat in uictoris amplexus. haec si secundum litteram intellegimus, nonne ridicula sunt?

atqui et nos hoc facere solemus, quando philosophos legimus, quando in manus nostras libri ueniunt sapientiae saecularis: si quid in eis utile repperimus, ad nostrum dogma conuertimus, si quid uero [*]( 2 *Ezech. 16, 33—34 14 cf. Dent. 21, 10-13 ) [*]( 1 confectos] conficit Q hii WD,Σa.r. 2 tu-4 mere. om. Q 3 uerba et non-mercedes ex TJulgata inepte interpolata (cfp. 121, 11) iudicat JEngelbrecht 4 et om. D 5 sapientiae D 6 rethoricorum ZWXQ retor- LJDB omnis A homines (in ras. m2) B 7 nerbis Q 8 capiunt] seq. ras. 7 liti. 2 pectoris] ex peccatores X peccatoris W deuincunt Q,2p.r.Ba.c.m2 dininciunt W 9 cum] c5 Q 10 sermonem (sermonis m2) Q crepitum WQ,Xa.c. 11 saturitatis WX,D (corr.) ueritas X ref. iust. S 12 reper. Q studiose W eorum B in fame ueri] infames uel Q alt. in] et ZDB 13 penuriae W pers. pen. B et om. B 14 mul. capt. fig.] muliere captiua Q 15 praecepit W,Ba.c.m2 israelites si 2 israhelitis WX hisrahelitas D israhelita Q 16 ungues presecet (un ml, reliqua m2 in ras.) B persecet D et pilos XD auferet W 17 amplexus (u m2 in ras.) B 18 nonne ex non m2 2 atqui scripsi itaque codd. hoc om. WQ 19 philosophus (n m2 in ras.) W 20 si in ras. Bm2 21 reperimus Q nostram docgma W si in ras. Bm2 )