Epistulae

quando ergo dominus noster descendit ad terras, superliminare illud, id est quasi quoddam obstaculum, intrare cupientibus sublatum est et uniuersus hic mundus inpletus fumo, id est gloria dei. ubi autem in Latino \'eleuatum\' legimus, in Graeco \'sublatum\' ponitur. sed quia uerbi ambiguitas utroque modo interpretari potest, nostri \'eleuatum\' interpretati sunt pro \'ablato.\' Et domus inpleta est fumo.

deus, ut supra diximus, ignis est; hic cum in Sina monte descendisset ad Moysen, ad aduentum eius uidebantur lampades discurrentes et plenus omnis mons fumo. unde in psalmis dicitur: qui tangis montes, et fumigabunt. ex igne ergo, quoniam totam substantiam capere non possumus, leuior quaedam in uniuersum mundum et, ut ita dicam, rarior fumi natura dispergitur, quam nos capientes dicamus:ex parte cognoscimus etexparteprophetamus et: nuncuide mus perspeculumin aenigmate. [*](3 *Esai. 6, 4 4 cf. Ex. 33, 9-10 7 *Cant. 1, 3 15 *Esai. 6, 4 16 cr. Ex. 19, 16-19 18 *Ps. 103, 32 22 I Cor. 13, 9 23 xI Cor. 13, 12 ) [*](2 lim. mondi Σ 3 Seq.] s. I. m2 2, om. LW 4 quam D 5 art moysen FLZ 6 in om. S induxerat W indnxit D adduxerit 2 introduxerit ς 7 sicuti W sicut L,Σ (s. l. dei m2), D sicut (sic S) dei FBS 8 suum om. D quomodo W 9 descendat D 10 capientibus Fa.c.m2 ablatum W 11 fum. impl. S impletur 2 fumo est 2 12 ἐπήϑη sublatum S 13 in utroque LS 14 sublato L2 15 est W, 8. I. 2B, om. cet. 17 lampades] add. uel lapides (del.) B excurrentes Bp.c. 18 psalmo B tangit DB 19 fumigant J) 20 uniuerso mundo B 21 naturam (corr.) F2 dispargitur F,L (corr.), D,Ba.c.m2 cupientes L 22 dicimus WB 23 in speculum B in speculo (o ex a) 2 )

Et seraphim stabant in circuitu eius: sex alae uni et sex alae alteri. quidam Graecorum, uir in scripturis adprime eruditus, seraphim uirtutes quasdam in caelis esse exposuit, quae ante tribunal dei adsistentes laudent eum et in diuersa ministeria mittantur maximeque ad eos, qui purgatione indigent et ob pristina peccata aliqua ex parte suppliciis. \'quod autem sublatum est\', inquit, \'superliminare et domus inpleta est fumo, signum est templi Iudaici destruendi et incendii uniuersae Hierusalem\'.

nonnulli uero in superioribus consentientes in extrema parte dissentiunt. nam superliminare sublatum illo tempore praedicant, quando uelum templi scissum est et uniuersa domus Israhel erroris nube confusa, quando Iosephus refert sacerdotes ex adytis templi uirtutum caelestium audisse uocem: \'transeamus ex his sedibus\'.

Est uero quidam, a quo ego perplurima didicisse me gaudeo et qui Hebraeum sermonem ita elimarit, ut inter scribas eorum Chaldaeus aestimetur. is longe alia uia ingressus est. ait enim nullum prophetarum extra Esaiam uidisse seraphim circa deum stantia et ne ipsa quidem seraphim alibi lectitari, dein consummationis et captiuitatis Hierusalem, quae sub [*](1 *Esai. 6, 2 11 cf. Matth. 27, 51 etc. 13 cf. Ioseph. Bell. Iud. VI 5, 3 ) [*](1 stabat W eius om. F 2 alae s. I. m2 F uir W, om. cet. 3 apprime g 4 dei s. I. 2 adsistens W laudant W 5 in s. l. L misteria L mysteria F purgationem LW FD (corr.) 6 suppliciis purgantur (purgari merentur g) BS 8 incendium uerse FD in (exp. B, om. S) incendium subuerse BS incendendae un. S 9 Hierusalem] in ras. 2, add. quam uidemus nunc destructam in mg. m2 B 10 in s. l. m2 2 11 illa tempora 2 13 ioseppus F,L (e ex i) iosepus 2 aditis W abditis cet. uirtute (corr.) 2 15 uero W uero uir B uir cct. perplurima W quedam uel plura B plura cet. 16 hebrea (a in ras.) B hebraeorum S 17 chaldeos W caldeus F2B estimet D extimetur B existimetur LW,2 (pr. i ex e) his B,2W(corr.) alia uia Bp.c.m2 19 dominum FJJS nec Lp.c.m2 lecticari lIr lectari D latitari S 20 dein L,2a.c.m2,W dehinc FDS,2p.c.m2 de (s. 1. m2) inc de (exp.) B captiuitate La.c.m2 Hierasalem] israhelu (0 exp.) L )

ab Ozia quippe, sub quo prophetare orsus est, usque ad Sedechiam, qui extremus regnauit et qui caecus in Babylonem ductus est. fuisse reges undecim et duodecimum Godoliam, quem constituerat rex Babyloniae super terram. quem interfecit Ismahel filius Nathaniae inter medias epulas, reliquiarum patriae parricida, et has esse duodecim alas, e quibus quattuor faciem suam uelent, sicut in nonnullis exemplariis inuenitur, quattuor uolent, quattuor pedes suos contegant.

ex his quippe duodecim regibus quattuor tantum iustos fuisse reges: Oziam, Ioatham, Ezechiam et Iosiam, qui sublimes per singulas captiuitates glorificare audeantdeum: sanctus sanctus sanctus dominus sabaoth. reliquos uero propter peccata uelare faciem et alios, quia in captiuitatem ducti sunt, pedum celare uestigia. superliminare nero sublatum et domum inpletam fumo, sicut supra diximus, euersionem Hierusalem et incendium templi exposuit.

Et ut, quia semel eius coepi referre sententiam, etiam ea, quae necdum a me sunt tacta, contingam, forcipem, de qua altaris carbo conprehensus est, et labia purgata propriam Esaiae adseruit passionem, qua sub Manasse interfectus est [*]( 1 cf. Hier. 1, 2-3 2 cf. IV Eeg. 25, 7. Hier. 39, 7 4 cf. IV Reg. 25, 22. Hier. 40, 7 5 cf. IV Reg. 25, 25. Hier. 41, 2 12 *Esai. 6, 3 18 cf. Esai. 6, 6-7 ) [*](1 nabuc. B naboc. F nabog. W hozia B otia D 2 orsus e. pr. S sedecchiam W sedeciam D,La.c. 3 est s. l. m2 S 4 regis W constituit D 5 babilonie fbabilonis m2) B baby(i)lonis FDS ismael S 6 mathaniae W nathanihel LS nathanahel FDS natanahel (natanihe m2) B pariae (corr.) LS paricida S paracida W 7 esse has B 8 suam om. FDBS exemplaribus W,Σp.c.Bp.c.m2 9 uolant W suos L,2(eras.\\ W, om. cet, his] quibus DS 10 tantum quattuor W reges om. FDS iotham S iohatan B 11 osiam F singulos B ciuitates S 12 glor. deum (seg. ras. 4 litt. S) audeant FS glorificari audiant deum W audeant glor. deum S dom.] add. deus codd. praeter WD 13 pecc. sua S 14 qui B captiuitate B caelare W uelare cet. 15 impleta W sicut s. l. S 16 Hierusalem] israhelQ (tt exp.) L 17 ut om. S coepere ferre W cepi ferre S 18 ea om. S acta F contingamus g 19 conpreliendens W propria W 20 adserunt 1V qua] et qua S que (corr.) B )