Epistulae

Antequam montes nascerentur et p arturiretur terra et orbis, a saeculo et usque in saeculum tu e s. Septuaginta: antequam montes firmarentur et fingeretur terra et orbis, a saeculo et usque in saeculum tu es, deus. hunc locum quidam praua distinctione subuertunt, maxime hi, qui ante uolunt fuisse animas, quam homo in sexti diei numero conderetur.

ita enim legunt atque distingunt: domine, refu g ium factus es nobis in generatione et generatione, priusquam montes firmarentur et fingeretur terra et orbis, ut scilicet postea consequatur: a saeculo usque in saeculum tu es, deus. ita enim disserunt: si dominus, antequam montes firmarentur et fingeretur terra orbisque terrarum, refugium fuit hominum, ergo fuerunt animae in caelestibus, antequam hominum corpora formarentur.

nos autem, ut proposuimus, lectionem ita debemus distinguere: antequam montes firmarentur et fingeretur terra et [*]( 2 *Ps. 89, 1 5 *Eph. 2, 8 6 cf. Rom. 1,7; I Cor. 1, 3; II Cor. 1,2 etc. 10 *Ps. 89,2 12 *Ps. 89, 2 17 *Ps. 89, 1-2 25 *Ps. 89, 2 ) [*]( 1 qui * B 2 se esseO se s.l.m2B dixit 5" generatione et generatione Y generationem et generationem 0 3 et generatione om. Ba.c.m2 4 euuang. Y GdonodeiS" 8 donatis (s in ras. 2 liit. m2) B nobis om. 0 11 alt. et om. ς 12 tu es] add. deus C Sept. — 14 tu es om. 0 14 et om. Y in] ad q 15 quidam locum 0 dist.] interpretatione 0 maxime om. 0 hii YOa.r. uolunt ante 0 16 homo] add. fieret et 0 17 distinguunt g 18 in generatione et generatione (-nem Y) Yf) in generationem et gene_ationem B a generatione in generationem 0 19 foimarentur 0 20 saeculo] add. etO, sed cf. LXX cod. Vatic. et p. 275, 5. 6 21 in in ras. m2B ad Y edisserunt Bp.c.m2 24 firmarentur Ba.c. 26 formarentur 0 )

simile quid et in Prouerbiis ex persona sapientiae, qui Christus est, legitur: dominus creauit me initium uiarum suarum in opera sua, ante saeculum fundauit me, in principio, antequam terram faceret et abyssos, priusquam procederent fontes aquarum, priusquam montes firmarentur, ante omnes colles generat me.

nullum autem debet ucrbum creationis mouere, cum in Hebraeo non sit \'creatio\', quae dicitur \'bara\', sed \'possessio\'. ita enim scriptum est: adonay canani bresith dercho, quod in lingua nostra exprimitur: \'dominus possedit me initium uiarum suarum\'. inter possessionem autem et creationem multa diuersitas est: possessio significat, quod semper filius in patre et pater in filio fuerit, creatio autem eius, qui prius non erat, conditionis exordium.

potest iuxta leges tropologiae hoc, quod dicitur: antequam montes firmarentur et fingeretur terra et orbis terrarum, significare, quod, antequam in anima nostra sublimia dogmata firmarentur et terra corporis nostri fingeretur siue stabiliretur a deo et orbis terrarum — qui Hebraice dicitur\'thebel\', Graece significantius dicitur olxovfiivrj, quam nos \'habitatam\' transferre possumus — firmaretur siue stabiliretur, deus nobis semper refugium fuerit. habitata est autem [*]( 5 *Ps. 89, 2 8 * Peou. 8, 22—25 17 cf. Prou. 8, 22 21 *Ps. 89, 2 ) [*]( 1 saeculo] add. et ~, sed cf. notam ad p. 274, 20 7 pr. in] ad YB et] e (eras.) et B 8 qui Y, Ba.c.m2 quae cet. 9 initium (àexfjv LXX) Y initio eel. suarum] add. et s.l.m2B 10 saecula Q 12 produceret I) producel\'entlh Y 13 formarentur 0 generat (yevvq. LXX) Ya.c. generauit eet. 16 adonai Y canani s caplan 0 canan cet. bresyth 0 bresit Y dercho B dercoOdergo Yt) 17 initium YB (e/. l- 9) initio cet. 21 legis TjB tropologye 0 tropologiam f) 22 formarentur 0 23 in s.l.Y, om. 0 animo nostre 0 24 formarentur 0 25 fingere*tur 0 26 tebel Y OIKOYMEN f) oyk(o s. l.)ymene 0 27 formaretur 0 ) [*]( 18* )

illud autem, quod et Hebraicum habet et omnes alii interpretes: antequam montes n nascerentur et parturiretur terra, manifeste ad tropologiam nos trahit. neque enim montes et cetera natiuitatem parturitionemque recipiunt, sed conditionem. ex quo liquido demonstratur sanctos quoque excelsasque uirtutes dei semper misericordia procreari.