Epistulae

neque enim Britanni, fertilis prouincia tyrannorum, et Scythiae gentes omnesque usque ad oceanum per circuitum barbarae nationes Moysen prophetasque cognouerant. quid necesse fuit in ultimo uenire tempore et non, prius quam innumerabilis periret hominum multitudo ? quam quaestionem beatus apostolus ad Romanos scribens prudentissime uentilat. ignoras haec et dei concedis scientiae; dignare et ista nescire, quae quaeris. [*]( 3 *Rom. 9, 20-21 9 *Mal. 1, 2-3 et Rom. 9, 13 11 cf. Ios. c. 7 12 cf. I Reg. capp. 2-4 14 cf. IT Reg. c. 24 23 cf. Rom. c. 9 ) [*]( 1 imperat n a.c. 2 et non uult om.M et non quod (del.) uult n 3 tu om.M 4 figm. fig. dic. n 7 autem om..Jln 8 fort.] factori (ex -re) M 9 adhuc cum g 10 autem om.n 11 achar (c/. LXX) A,np.c.m2 achan eel. hiericunth. M hierechunt. n hierecunt. A Ierichunt. g 12 sint] s M 13 Eli c peccauerunt n 14 peccarit Engelbrecht enumeraret c 15 istrahel A israhel n isrl M ihl p lsraele e sint A,Mp.c. sunt cet. 16 porphirius p phorphir(i s.l.)us n 17 Moysi] moyse Mp.c.r; moysen p alt. ad om.n 19 britanni A britannia (pr. n exp.) n brittania ikfp fertiles A 20 scythie A scythica« M scithicae n sciti (ras.I-2 litt.) cae p Scoticae £ 22 fuit eum g uenire tempore] tempore (s.l. incarnari xpm add,) M prius (quam s.l.add.m2) n 24 ignorans Mp 25 concedit p concedens M alt. et] et tu M igitur et tu g )

ego miserabilis, qui tuas expecto contumelias, qui illud semper lego: gratia salui facti estis et: beati, quorum remissae sunt iniquitates et quorum tecta sunt peccata, ut de mea fragilitate loquar, noui me multa uelle, quae sancta sunt, et tamen inplere non posse — spiritus enim fortitudo ducit ad uitam, sed carnis fragilitas reducit ad mortem - et audio dominum commonentem: uigilate et orate, ne intretis in temptationem. spiritus promptus, caro autem infirma.

Frustra blasphemas et ignorantium auribus ingeris nos liberum arbitrium condemnare. damnetur ille, qui damnat. ceterum nos ab eo differimus brutis animalibus, quod liberi arbitrii conditi sumus, sed ipsum liberum, ut diximus, arbitrium dei nititur auxilio illiusque per singula ope indiget, quod uos non uultis, ut, qui semel liberum habet arbitrium, deo adiutore non egeat. liberum arbitrium dat liberam uoluntatem et non statim ex libero arbitrio facit deum, qui nullius opibus indiget.

tu ipse, qui perfectam et deo aequalem in hominibus iustitiam iactitas et peccatorem esse te confiteris, responde mihi, uelis an nolis carere peccato. si uis, quare iuxta sententiam tuam non inples, quod desideras? sin autem non uis, contemptorem te praeceptorum dei esse demonstras. si contemptor es, utique et peccator. si peccator, audi tibi scripturam loquentem: peccatori dixit deus: quare tu enarras iustitias meas et adsumis testamentum meum per os tuum? tu autem odisti disciplinam et proiecisti uerba mea retrorsum.

uerba dei dum [*]( 3 *Eph. 2, 8 Ps. 31, 1 8 *Matth. 26, 41 etc. 24 *Ps. 49, 16—17 ) [*]( 1 indiget te n te indige.it p defensorem p 2 expecto] excipio M -4 iniquitatis d 6 sancta] facienda ç 7 deducit p ducit g 9 spiro quidem n promtus M prumptus L1 ; add. est n 11 blasfemas A 12 condempnare- dampnetur-dampuat n 13 nos ab] ncin ex g diff. a g quod ex ut M arbitrii om.n 15 uultis] add. sed id uultis g 16 hab. lib. g non exp.M 18 facit deum] homo facit, sed domini auxilio g ope M aequalemque deo n 19 te esse g te n 21 si p autem in mg.L1 22 contemtorem Mp contemtor £ 23 es, utique] utique est (s.l. es m2)M si peccator om.L1 tibi om..Jl dicentem A 25 et] et quare n assumis ..iUp.c..p assumes Ma.c. adsumes An 26 autem] uero g 27 uerba mea] sermones meos A )