Epistulae

illudque per te sanctae atque inlustris domus conciliabulum precor atque commoneo, ne per unum aut — ut multum — tres homunculos suscipiant tantarum faeces hereseon aut — ut parum dicam — infamiam, ut, ubi primum uirtus et sanctitas laudabatur, ibi praesumptionis diabolicae et sordidissimae societatis turpitudo uersetur. sciantque se, qui huiusce modi hominibus opes suggerunt, hereticorum multitudinem congregare et Christi hostes facere et nutrire aduersarios eius frustraque aliud lingua praetendere, cum manu sentire aliud conprobentur. [*]( 2 cf. Luc. 1, 20-22 4 cf. III Reg. c. 22 5 cf. IV Reg. 23, 29. II Par. 35, 20-25. Hier. c. 22 ) [*]( 1 quo n ex Mn quod ç,um.ţJ polleant parte uirtutum p parte uirtutum commendentur g 2 silentio om.}! suo] sub g 3 scripti] dicti g 4 domino om.n 5 contra ex cu M 6 ieremiae p egyptio n aegipti p interemptus n 7 appellantur n non est s.l.M 8 librum sed epistolam a me n sed epistulam seclusi 9 est ex otio g oblatrationes g 10 ads. An ass. eel. 12 atque] et g inl. An,Ma.c. ill. Mp.c.ţJ 13 ut om.MţJ 14 feccs M feccos (pr. c exp.)n haereseon Ap heres(i s.l.)um M parum] pure ex purum M - 15 presumtionis M 16 se om.ç 17 suggerent n haer. Ap 18 enutrire ç 19 protendere M manus (s exp.n) Mn comprobetur n;add. explicit ad ctesifontem A explicit epistola ad thesiphontcm u )

Uirum honorabilem, fratrem meum, filium dignationis tuae, Orosium presbyterum et sui merito et te iubente suscepi. sed incidit tempus difficillimum, quando mihi tacere melius fuit quam loqui, ita ut nostra studia cessarent et iuxta Appium canina exerceretur facundia. itaque duobus libellis tuis, quos meo nomini dedicasti, eruditissimis et omni eloquentiae splendore fulgentibus ad tempus respondere non potui, non quo quicquam in illis reprehendendum putem, sed quia iuxta beatum apostolum unusquisque in suo sensu abundet, alius quidem sic, alius autem sic.

certe, quicquid dici potuit et sublimi ingenio de scripturarum sanctarum hauriri fontibus, a te positum atque [*](6 incidit — 262, 10 moriatur] cf. August. epist. CCII A, 3 (IV p. 303, 7 G.) 8 cf. Sallust. Hist. II 37 Dietsch = IV 54 Maurenbrecher. Lactant. Diuin. Inst. VI 18, 26. Hieron. Epist. 119, 1, 3 12 Rom. 14, 5 13 *I Cor. 7, 7 ) [*](a = Ambrosianus 0 210. sup. s. VII. ) [*](ß= Escorialensis & I. 14 s. VIII-IX. ) [*](A = Berolinensis lat. 17 s. IX. ) [*](5 s Parisinus lai. 12163 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355+356 s. IX-X. ) [*](M = Coloniensis 60 s. IX-X. ) [*](C = Vaticanus lat. 5762 s. X. ) [*](B = Berolinetisis lat. 18 s. XII. ) [*](Haec epistula est inter Augustini epistulas CLXXII (III p. 636 Goldb.); dc titulo c/. adnot. ad epist. LXVII) [*](3 Dom.-aff. et in Chr. sal. om.ADMCB 5 uenerabilem ADMCB 6 pr. et ex e a sed] ipse ß 7 melius tacere B 8 nostra M iusta d apium B exercetur AMa.c.m2,DCB 9 fecundia aa.c. facunda Ma.c.m2 nomini meo August. in epist. CCII A, 3 (IV p. 303, 10 G.) nomine a,Ma.c.m2 10 eruditissimi D -mus C 11 ad tempus om.AD.UCB quod a et Aug. epist. CCII A, 3 quiddam ADJIC B 12 putem om.5 beatum om.ç 14 et om. ß sublimi ii5 et Aug. epist. CCII A, 3 ad sublimi ß a*sumi (sumo m2) M assumi AD a summi C summo B tam sublimi ex uno cod. Paris. lat. 1862 s. IX recepit Goldb. 15 de] et (s.Z.wiS) de A scripturae (ex -ra) sanctae (ex -ta) a sanctarum (s.l.ni2) scripturarum B sanctarum eras. 8, om. ADMC haurire aa.c. auri C a] et (del.) a d adque atyC )

mihi autem decretum est te amare, suscipere, colere, mirari tuaque dicta quasi mea defendere — certe et in dialogo, quem nuper edidi, beatitudinis tuae, ut dignum fuerat, recordatus sum — magisque demus operam, ut perniciosissima heresis de ecclesiis auferatur, quae semper simulat paenitentiam, ut docendi in ecclesiis habeat facul- . tatem, ne, si aperta se luce prodiderit, foras expulsa moriatur.

Sanctae et uenerabiles filiae tuae Eustochium et Paula et genere suo et exhortatione tua digne gradiuntur specialiterque salutant beatitudinem tuam, omnis quoque fraternitas, quae nobiscum domino saluatori seruire conantur.

sanctum presbyterum Hrmum anno praeterito ob rem earum Rauennam et inde Africam Siciliamque direximus, quem putamus iam in Africae partibus commorari. sanctos tuo adhaerentes lateri ut meo obsequio salutes, precor. litteras quoque meas ad sanctum presbyterum Firmum direxi, quae si ad te uenerint, ei dirigere non graueris. incolumem te et mei memorem Christus dominus custodiat, domine uere sancte et beatissime papa. [*]( 6 cf. dial. adu. Pelag. III 19 ) [*](1 disertum d,Ba.c.w2 tuam s.l.m2B 2 me tmnn] meum a causam AC 3 deserimus aa.c.m2 dixerimus D si in ras.mZB diuersis 5 4 animae M 5 decretum] de ceterum 5 statutum ADMCB est om.3 te amare] eum (tuumm2)re a; add. te s suscepere aa.e. suspicere ADC,Mp.c.m2 coler Aa.c.m2C 6 et s.l.m2A,om. ä. dialogo] alio loco AC 7 tuae beat. ADMCB sum ex suum a magis credemus B 8 ecclesia ADMCB 9 facultates a ne] nam ADMCIi 10 se (s.l.inXB) aperta ADMCB apta ℬ se om.^3 foris D morietur ADMCB 11 pr. et] ac aADMCB paula et eusto(ex a M)chium ADJICB eustochia 5 eostocia ℬ 12 alt. et om.ii grediuntur 5 gratiantur ex gratiuntur a que add.mZMB 13 quae] qui D quo Aa.c.m\'lC 14 saluatore $ conatur saB,AMp.c. firminum C 15 ob om.ty rem mearum AM rem mearunt D remeantem ℬ inde in ADMCB 16 que] et D dimisimus ex dici- musm\'2A commemorari fme eras.)A conmanere a 17sanctoa,Mp.r. tuos 3 id herentes D 18 queque D ad] per ℬ sanctum om.^3 firminum C dirigi z dirige ä ℬ 19 quae — graueris om.ä ℬ z incoloniem A teom.3 memorem mei 0^5 20 dominus om.ii dominus deus noster ℬ deus noster õ sanctae A. in sanctae 5 et beat.—p. 263, 4 amis. om.a 21 papae D; add. et subter i )

Grandem Latini sermonis in ista prouincia notariorum patimur 3[*]( penuriam et idcirco praeceptis tuis parere non possumus, maxime in editione Septuaginta, quae asteriscis ueribusque distincta est; pleraque enim prioris laboris ob fraudem cuiusdam amisimus. )

Piissimum iter ad nos perueniendi tuas affectiones bene conpresbyter noster credidit Hieronymus. conpatimur gregis nostri membro et, quod faciendum duximus uel facere potuimus, sumus uelociter executi. germanitas tua, frater karissime, citius litteras memorato reddere festinet.

Numquam boni aliquid contentionem fecisse in ecclesia testatur apostolus et ideo hereticorum correptiones primas fieri iubet magis quam diuturna duci conlatione. quae regula dum neglegenter aspicitur, malum non uitatur, quod cauendum est, sed augetur.

20 tamen, quoniam dolor gemitusque tuus ita uiscera quatit noscra, ut non * * tractandi consulendique sit, primum constantiae tuae [*]( 9 cf. I Cor. 12, 26 16 cf. Tit. 3, 9-10 ) [*]( 2 penuria ℬ D tuis praeceptis ℬz patere D parare z 3 astericis ℬ B uersibusque AlDMC obelibusque ℬ uerubusque g 4 ob fraudem] fraude ℬz ) [*](o = Vaticanus lat. 3787 saec. XI. ) [*](In Auellana quae dicitur collectione (CSEL uol. XXXV) est haec epistula XLIV (p. 98 Guenther)) [*]( 8 piissirnam g iter o etiam g tuam affectionem g 9 hierouimus o 12 reddere g redire 6 ) [*](o = Vaticanus lat. 3787 saee. Xl. In Auellana collectione est haec epist. XLII (p. 96 G.) ) [*]( 15 hieronimo presbitero 0 17 primum g 18 duci g ducis o 19 accipitur Baronius 20 quatit uiscera g 21 ut non tractandi o lacunam post non indicauit Guenther, quam sic jere expleuerit: ut non (exprobrand tempus sed) tractandi (aliorum coniecturas recenset idem u. d.) )

quod ergo possumus, condolemus. si deposueris autem apertam manifestamque in homines aliquos accusationem, aut iudices conpetentes tribuam aut, si aliquid urgentius sollicitiusque nobis fieri potest, non retardabo, fili dilectissime. tamen episcopo fratri meo Iohanni scripsi, ut circumspectius agat, ne quid \' circa ecclesiam sibi creditam adhuc tale aliquid fiat, quale prouidere et propellere, ne accidat, etiam ipsi sit et postea molestissimum.