Epistulae

has ergo reor iuxta mysticos intellectus esse mulieres, de quibus idem apostolus scribit: mulier seducta in transgressione facta est; saluabitur autem per filiorum generationem, si permanserint in fide et caritate et sanctitate cum pudicitia. quae si de sermone diuino aliquando generarint, necesse est, quae generata sunt, crescere et primum accipere lac infantiae, donec perueniant ad solidum cibum et ad maturam aetatem plenitudinis Christi.omnis enim, qui lacte alitur, inperitus est in ratione iustitiae; paruulus enim est.

hae igitur animae, quae necdum pepererunt siue quae necdum potuerunt ea, quae generata sunt, alere, cum uiderint sermonem hereticum stantem in ecclesia, cito scandalizantur et pereunt et in tempestate atque in persecutionibus permanere non possunt, praesertim si otium habuerint bonorum operum et non ambulauerint in uia, quae Christus est.

de hac abominatione hereticae peruersaeque doctrinae dicebat apostolus, quod homo iniquitatis et aduersarius eleuet se contra omne, quod dicitur deus et religio, ita ut audeat stare in templo dei et ostendere se, quod ipse sit deus; cuius aduentus secundum operationem satanae et ea, quae concepta sunt, facit perire abortio et, quae nata, ad pueritiam et ad perfectam aetatem peruenire non posse. quam ob rem orandus est dominus, ne in exordio fidei et crescentis aetatis oriatur hiems, de qua scriptum est: hiems [*]( 2 *Gal. 4,19 5 *I Tim. 2, 14-15 10 cf. Hebr. 5, 12 11 cf. Eph. 4,13 *Hebr. 5, 13 18 cf. Ioh. 14, 6 20 cf. II Thess. 2, 3-4 22 cf. II Thess. 2, 9 26 *Cant. 2, 11 ) [*]( t 1 satanam CB etom.C foet. paul. C fetibusB,om.AD 2dicensom.83B 4egoSS p.r.D mistico(ex u m2A)AB idem om.AD 7sipermanseritZ>C,J.p.r. supermanserit Aa.r. super manser B 9 generarit g 10 perueniat 83 B 11 ad om. 83 13 iusticię et B haec 83 14 quae necdum] qui nec B peper.] add. siue quae necdum paris D siue-potuerunt om.C alt. quae] qui B ea om.C 16 alt. in om.C 18 op. bon. AD non om.C 19 abhom. B peruersoque B 21 et-22 deus om.B 22 tamquam deus g aduentum Ap.c.m2 24 pr. et s,lSQ,om.B quae] eaque 83B quae sunt g 26 et ornADB de qua scriptum est s.l.m2$8,om.B quo Aa.c.m2D alt. hiems om.B ) [*]( LVI. Hieron. Epist. III, Hilberg. ) [*]( 2 )

Quid sibi uelit, quod scriptum est in euangelio secundum Lucam: et non receperunt eum, quoniam facies eius erat uadens in Hierusalem. — Festinans dominus Hierusalem pergere, ut conplerentur dies adsumptionis eius et pascha celebraret, de quo dixerat: desiderio desideraui hoc pascha comedere uobiscum, et biberet calicem, de quo ait: calicem, quem dedit mihi pater, non bibam i 11 u m ? omnemque doctrinam suam patibulo roboraret iuxta illud, quod scriptum est: cum exaltatus fuero, omnia traham ad me, obfirmauit faciem suam, ut iret Hierusalem.

obfirmatione enim et fortitudine opus est ad passionem sponte properantis; unde et Ezechiheli, cui dixerat deus: fili hominis, in medio scorpionum tu habitas et ne timeas eos: obfirmaui, inquit, faciem tuam et dedi faciem tuam aeneam et frontem tuam ferream, ut, si forsitan surrexisset contra eum malleus uniuersae terrae, quasi incude durissima resisteret malleumque contereret, de quo scriptum est: quomodo confractus est et contritus malleus uniuersae terrae?

etmisit nuntios, id est angelos, ante faciem suam. iustum enim erat, ut dei filio angeli ministrarent; siue angelos apostolos uocat, quia et Iohannes, praecursor domini, angelus appellatus est.

cumque ingressi [*]( 2 *Matth. 8, 25 et *Luc. 8, 24 5 *Luc. 9, 53 8 *Luc. 22, 15 10 Ioh. 18, 11 12 *Ioh. 12, 32 13 cf. Luc. 9, 51 15 *Ezech. 2, 6 17 *Ezech. 3, 8-9 19 cf. Hier. 50, 23 21 Hier. 50, 23 22 *Luc. 9, 52 24 cf. Mal. 3, 1 et Matth. 11,10 etc. 25 *Luc. 9, 52-53 ) [*](1 imber abiit g 3 saluos nos fac 95 4 uult Ap.c. 5 quia C 6 erat] add. obfirmata B 7 in hier. pergere 93 pergere in hier. C conpleretur A et] ut AD 7 et 9 pasca B 9 uobiscum ante quam patiar g biberet Engelbrecht bibere codd. calicem] de calice (—ce 93) 93B 12 fuero a terra s 13 me ipsum C obfirm. —Hier. om.AD 15 properantes B -ti g ezechiheli 93D ezechieli C zechieli A ihezechieli B dns B 16 et om.D nec Ap.c.m3 ne s.l.m2A 17 obfirmaui D obfirma cet. 18 aeream AD eneam B tuum ferreumA 19 ut] etAD 20 incudo S3Z> incus g conteretAa.c.m2C 21 contritus estC 22 et eras.A 23 filio dei 93 )

denique pro summa iniuria pharisaei exprobrant domino: nonne daemonium habes et Samaritanus es? et in parabola de Hierusalem descendentis Hiericho Samaritanus ponitur pro signo atque miraculo, quod malus bene fecerit, et ad puteum Samaritanae scriptum est: non enim coutuntur Samaritani Iudaeis. uidentes ergo Samaritae dominum Hierusalem pergere, id est ad hostes suos, quod audierant a discipulis eius, qui ad parandum hospitium uenerant, Iudaeum esse cognoscunt et quasi Iudaeum atque alienum et eum, qui ad inimicos pergeret, suscipere noluerunt.

quamquam et alia nobis subiciatur intellegentia, quod uoluntatis domini fuerit non suscipi a Samaritis, quia festinabat ire Hierusalem ibique pati et sanguinem fundere, ne occupatus susceptione Samaritica et doctrina gentis illius passionis differret diem, ad quam uenerat sustinendam. unde dicit et in alio loco: non ueni nisi ad oues perditas domus Israhel et apostolis praecepit: ciuitates Samaritanorum [*]( 9 *I Esr. 4, 3 11 *Ioh. 8, 48 12 d. Luc. 10, 30-37 14 *Ioh. 4, 9 24 *Matth. 15, 24 25 *Matth. 10, 5 ) [*](1 praeparent A pararent B 2 susciperunt 33 4 oderit C 5 baccantur 93DB dum] cum 93B utique A 6 tanto 93 babil(ll Aa.r.)onia Ap.r.B 7 sint 93B sammarit. D semper samarit. 93B Samarit. semper s cumque -8 resp. om.B 8 uellint ex uelint 93 templum] domum dni (exp., s.l. templum) 93 10 prae A exprobantj. exprobrabant C dum AD 12 parabula 93D discend. 93 hiericho J.p.c.m293a.c. iericho C hierico Aa.c.m2 ierico B hierichum ^ap.c.D 13 malisAD et om.AD ad puteum] aput(d B) eum Aa.c.m2B 14 script. -15 Sam. om.B 15 ergo] autem ADC 16 ostis C qui] quia A 17 cognoscant Aa.c m2D 19 nobis] multa (exp.,s.l. nobis m2) 93 20 a super ras. 2-3 litl. m2A samaritanis B 21 ire in B,om.AC 22 samm. D passim 23 quem Aa.c m2 in om.C 25 ciuitatem g ) [*]( .2* )

facies igitur eius erat pergentis Hierusalem et idcirco iuxta alteram intellegentiam non receperunt eum Samaritae, quia festinabat ingredi Hierusalem. ut autem non reciperent, fuit dominicae uoluntatis. denique apostoli in lege uersati, in qua tantum iustitiam nouerant oculum pro oculo, dentem pro dente, ulcisci nituntur iniuriam et imitari Heliam, ad cuius uocem duos pentecontarchas militum ignis absumpserat, dicuntque ad dominum: uis dicimus, ut ignis descendat de caelo et consumat eos? pulchre uis, inquiunt, dicimus; nam et Helias dixerat: si homo dei sum, ignis descendat de caelo super uos.

ergo, ut apostolorum sermo efficientiam habeat, uoluntatis est domini. nisi enim ille iusserit, frustra dicunt apostoli, ut ignis descendat super eos, et quodam modo uerbis aliis hoc loquuntur: \'si ad serui Heliae iniuriam ignis descendit de caelo et non Samaritas, sed ludaeos consumpsit incendium, quanto magis ad contemptum filii dei in

inpios Samaritas debet flamma saeuire!\' e regione dominus, qui non ad iudicandum uenerat, sed ad saluandum, non in potestate, sed in humilitate, non in patris gloria, sed in hominis uilitate, increpat eos, quod non meminerint doctrinae suae et bonitatis euangelicae, in qua dixerat: qui te percusserit in maxillam, praebe ei et alteram et: diligite inimicos uestros. [*](3 *Luc. 9, 53 7 Ex. 21,24etc. 9cf. IV Reg. 1, 9-12 et 14 10#Luc.9,54 11 Luc. 9, 54 12 *IV Reg. 1,10 et 12 19 cf. Luc. 9, 56—56 21 cf. Matth. 16, 27 etc. 23 *Matth. 5, 39 uel *Luc. 6, 29 24 Matth. 5, 44 etc. ) [*](1 ne intraueritisyl omnem om.AD 3 erantD pergens AD 4 aliam ç 5 receperant B ingredi in 5SB 6 autem] hoc (exp.,s.l. autem)93; add. eum C 7 in lege] hic desinit C nouerat D 9 uoces B dudsADB pentecontarcas B pentecontadas Aa.c.m2\\8 pentecostadas Ap.c.m2D pentecontarchos g 10 adsumpserat (ms 5SB) Aa.c.m2B, fap.c. ass. D adsumeret 5sa.c. dicemus D 11 discendatSB consummat AD pulcre D 12 dicemus D 13 ego sum 58 discendat 58 uos] eos ^aa.c.B 14 hab. eff. (eff. sj.m258) 5SB 16 uerbis aliis s.l.m2fs loquitur AD 17 d(exp.)e caelo 58 ccelo (sic)B sed et AD 18 fili a.c.m2A 20 iudicandos 5sa.c. uindicandum A 21 pr. in om.A alt. in om.B gloriam B 23 maxilla B : )

Alteram de euangelio Lucae quaestiunculam proposuisti: qui sit uilicus iniquitatis, qui domini uoce laudatus est. cuius cum uellem scire rationem et de quo fonte processerit, reuolui uolumen euangelicum et inter cetera repperi, quod adpropinquantibus saluatori publicanis et peccatoribus, ut audirent eum, murmurabant Pharisaei et scribae dicentes: quare iste peccatores suscipit et comedit cum eis?

qui locutus est eis parabolam centum ouium et unius perditae, quae inuenta pastoris humeris reportata est, et, cur esset proposita, statim intulit: dico uobis: sic erit gaudium in caelo super uno peccatore paenitentiam agente magis quam super nonaginta nouem iustis, qui non habent opus paenitentiam.

aliam quoque parabo!am decem dragmarum uniusque perditae et repertae cum proposuisset, simili eam fine conpleuit: sic dico uobis: gaudium erit coram angelis dei super uno peccatore paenitentiam agente.

tertiam quoque parabolam proposuit hominis habentis duos filios et diuidentis inter eos substantiam. cumque minor facultatibus perditis egere coepisset et comedere siliquas, porcorum cibum, reuersus ad patrem susceptus ab eo est. frater quoque inuidens senior patris uoce corripitur, quod laetari debuerit et gaudere, quia frater eius mortuus fuerat et reuixit, perditus et inuentus est.

has tres parabolas contra pharisaeos et scribus locutus est, qui nolebant recipere paenitentiam peccatorum et publicanorum salutem. dicebat autem, inquit, et ad discipulos suos — haud dubium, quin \'parabolam\'—, sicut prius ad scribas et pharisaeos, qua parabola ad clementiam discipulos hortaretur et aliis uerbis diceret: dimittite et dimittetur uobis, ut in oratione [*]( 1 cf. Luc. 16, 1-8 5 *Luc. 15, 1-2 8 cf. Luc. 15, 3—6 10 *Luc. 15,7 13 cf. Luc. 15, 8-9 15 *Luc. 15,10 17 cf. Luc. 15,11—32 22 cf. Luc. 15,24 25 Luc. 16, 1 28 *Luc. 6, 37 ) [*]( 1 posuisti B 2 quis s uillicus g 5 saluatore 83 7 suscepit A 8 eis om.B 9 quae s./.$5 qui B 12 iustosℬ 13 pae(e)nitentia AℬDp.c.,B aliam] add. decem A(exp.)D(eras.) quoque] que ex quaque m2A 14 drachmarum s gemmarum B 18 diis (del.) hominis S3 19 silicas B 20 cibum om.B 21 quoque] que 83 correptus est g 22 perditus orat B tert.etom.SS 23 has ergo A phariseomm et B 25 autem del.fa 26hauts3D aud B quin om.SSB 27 qua] qu$ex quia mlA cohortaretur 93 (co exp.) B dic. uerbis g 28 dimittite] dimitte B ut] et AD )

quae est ergo parabola ad clementiam discipulos prouocantis? homo quidam erat diues, qui habebat uilic u m siue dispensatorem; hoc enim olxovo/xog significat. uilicus autem proprie uillae gubernator est, unde et a uilla \'uilicus\' nomen accepit. olxovofioo, autem tam pecuniae quam frugum et omnium, quae dominus possidet, dispensator est. unde et Olxovojnixog Xenofontis pulcherrimus liber est, qui non gubernationem uillae, sed dispensationem uniuersae domus Tullio interpretante significat.

iste igitur dispensator accusatus est ad dominum suum, quod dissipasset substantiam eius. quo uocato dixit: quid hoc audio de t e ? redde rationem dispensationis; neque enim ultra mea poteris dispensare. qui dixit in semet ipso: quid faciam, quia dominus meus aufert a me dispensationem? fodere non ualeo, mendicare erubesco. scio, quid faciam, ut, quando sublata mihi fuerit dispensatio, suscipiant me in domos suas.

uocauitque singulos debitorum domini sui et dixit primo: quantum debes domino meo? qui dixit ei: centum batos olei. ait illi: tolle cautionem tuam et sedens cito scribe quinquaginta. deinde ad alium locutus est: tu autem quantum debes? ille respondit: centum coros tritici. dicit ei: tolle cautionem tuam [*]( 1 Matth. 6,12 4 Luc. 16,1 11 cf. Luc. 16,1—2 12 *Luc. 16, 2 15 *Luc. 16, 3-14 ) [*]( 1 dom. lib.] dominicali uera D 3 ad clem.] clementia ad Aa.c.m2D 3 prouoc.] cohortantis 83B 4 uill. B 5 enim] autem AD OIKONOMOYC A (8.1. iconomus m\'Z) D uill. B 6 uillici AB uillicus g 7 OECONOMOC OIK(OK A)ONOMOYCA (s.l. iconomus m2) D oeconomus B 8 OIKONO- MOYC A (s.l. iconomus. iconomicus m2) D oeconomikoc(-cus B)faB Xenophontis g 9 pulcerrimus D 11 dissiparet D dispensaret (s.l. dissipasset m2)93 dissiparet uel dispensaret B 12 sustantiam DB quo ex qui m2A 13 reddere 83 disp. tuae g 14 mea (m eras.) 83 ea B quid B intra semet ipsum s 15 a me om.B 17 e(ae yl)rubescam Aa.c.m2D 18 fuerit mihi A 19 suas] suos 83a c.D uocau(b Z))it itaque AD debitores Ap.c.m2%} 21 batos] chados A ait (i eras.) ille A 22 tuam om AD 23 ad alium] alio.4 24: at iIle AD 25 choros AD dicitque AD dixitque s )