Epistulae

pro legis gratia, quae praeteriit, gratiam euangelii accepimus permanentem et pro umbris et imaginibus ueteris instrumenti ueritas per Iesum Christum facta est. Hieremias quoque ex persona dei uaticinatur: ecce dies ueniunt, dicit dominus, et consummabo domui Israhel et domui Iuda testamentum nouum non secundum testamentum, quod disposui patribus eorum in die, quando adprehendi manum eorum, ut educerem eos de terra Aegypti.

obserua, quid dicat, quod non populo gentilium, cum quo ante non fecerat testamentum, sed populo Iudaeorum, cui legem dederat per Moysen, testamentum nouum euangelii repromittat, ut nequaquam uiuant in uetustate litterae, sed in nouitate spiritus. Paulus autem, super cuius nunc nomine quaestio uentilatur, crebras huiusce modi ponit sententias, e quibus breuitatis studio pauca subnectam: ecce ego [*]( 2 Rom 10, 4 5 *Luc. 16,16 6Ioh.5,18 10 Ioh. 1,16—17 16*Hier. 38 (31), 31-:-32 24 cf. Rom. 7, 6 27 *Gal. 5, 2 ) [*]( 1 baratro $ inuolutum $ 2 xps est Fj 3 iudeos B adque 5$ et F nec β 4 si] sine L sed § et Fõ, om. cet. 5 prophetainusque $ 6 altero 3 ergo F&, qm. cet. 8 sed et quod tyLDM, Ba.r.. 9 esse dic. aLDMB dic. esse g deum om. § et sequalem se (et s exp.) F 10 nos om. F 11 et 5. om. cet. pro] perj l2.gratia autem aDMB 13 pro] per L accipiamus 5 17 domum utroquelocoHILD, Ma.c. Bp.c. 19 disposuit Fa.r. dissui g in om. $5 20quando § qua cet. 21 quod F 22 cum] eum βLDB, Ma.c.m2 ei ς qui βLD, MBa-c.m2 recerat Ba.c.m2 receperat LD, Ma.c.m2 receperant $ testam.—ded. om. j 24 uiuant om. 3 25 desuper F nomine nunc Fj 26 huius g depanit F 27 paucas$ . )

ex quo apparet, qui sub lege est non dispensatiue, ut nostri uoluere maiores, sed uere, ut tu intellegis, eum spiritum sanctum non habere. qualia autem sint praecepta legalia, deo docente discamus: ego, inquit, dedi eis praecepta non bona et iustificationes, in quibus non uiuant in eis.

haec dicimus, non quo legem iuxta Manicheum et Marcionem destruamus, quam et sanctam et spiritalem iuxta apostolum nouimus, sed quia, postquam fides uenit et temporum plenitudo, misit deus filium suum factum ex muliere, factum sub lege, ut eos, qui sub lege erant, redimeret, ut adoptionem filiorum reciperemus et nequaquam sub paedagogo, sed sub adulto et domino et herede uiuamus.

Sequitur in epistula tua: non ideo Petrum emendauit, quod paternas traditiones obseruaret, quod si facere uellet, nec mendaciter nec incongrue faceret.

iterum dico: episcopus es, ecclesiarum Christi magister; ut probes uerum esse, quod adseris, suscipe aliquem Iudaeorum, qui factus Christianus natum sibi filium circumcidat, qui obseruet sabbata, qui abstineat a cibis, quos deus creauit ad utendum cum gratiarum actione, qui quarta decima die mensis primi agnum mactet ad uesperam, et, cum hoc feceris, immo non feceris — scio enim te Christianum et [*]( 2 Gal. 5, 4 4 *Gal. 5, 18 8 *Ezech. 20, 25 11 cf. Rom. 7, 12. 14 12 *Gal. 4, 4-5 16 cf. Gal. 3, 25 17 cf. Gal. 4, 7 18 = epist. LXVII 5, 1 24 * I Tim. 4, 3 ) [*](2 interim D 3 in Fõex cet. 4 exciditisFa.c.D excidetis yt,La.c. leosF sanct. spiro F5 autem sunt $ sint autem 5 sunt autem F 8 domino g dicamus SJS 9 quibus] quem D 10 uiuent Mp.c.m2 quod tyFDMB 11 spiritualem B 12 quo g quod g, om. F uen. fid. g 14 pr. factum Fõ natum cet. 15 alt. ut] ut (exp.m2) inF et B 16 fil. deiL reci(ex e)peremur F 17 alt. et g, om. eet. 18 emendabit β, La.c. 21 dico] add. quod tyLDB, M(eras.) quando uelquandoquidem g es om. % 22 probemus F 23 factm est LD circumcidit F 24 qui obs.] quod seruat 5 sa(su g)bbata FlJ sabbatum cet. abst.] add. se l,Mp.c.m% a om. % cibum$26 uesperum F 27 te esseF essete B )

ac ne forsitan tibi non crederemus, immo non intellegeremus, quid diceres — frequenter enim in longum sermo protractus caret intellegentia et, dum non sentitur, ab inperitis minus reprehenditur —, inculcas et replicas: hoc ergo Iudaeorum Paulus dimiserat, quod malum habebant. quod est malum Iudaeorum, quod Paulus dimiserat ? utique illud, quod sequitur: quod \'ignorantes dei iustitiam et suam iustitiam uolentes constituere iustitiae dei non sunt subiecti\';

deinde, quod post passionem et resurrectionem Christi dato ac manifestato sacramento gratiae secundum ordinem Melchisedech adhuc putabant uetera sacramenta non ex consuetudine sollemnitatis, sed ex necessitate salutis esse celebranda, quae tamen si numquam fuissent necessaria, infructuose atque inaniter pro eis Machabaei martyres fierent;