Epistulae

Quamuis existimem, antequam istas sumeres, uenisse in manus tuas litteras meas, quas per dei seruum, filium nostrum 4 [*]( I6 *Matth. 3,10 ) [*]( 1 possimus 2I2W adque %DN atque e de quibus B rescr. deb.] rescriberemus 2W 2 uerberabimus 21 D,Na.c. uerberamus Ba.c.m2 et] ut De 3 apperuimus N 4 uoluerimus De aduersus IB 5 audiant N 6 iam enim B radicem Ne arb(u N)oris hN 7 bonum om. hDeB 8 exciditur 21 mittitur 21; add. explicit ad riparium 2f explicit epla hieronimi ad riparium presbiterum h ) [*](β= Escorialensis & 1.14s. VIII-IX (incipit a p. 358,19 cur itaque). ) [*](t) = Veronensis XXXIII. 31 s. VIll-IX (continet fragrn. a p. 361,11 .... tisse usque ad p. 363, 3 ipsum quod).. ) [*](A = Berolinensis lat. 17 s. IX. ) [*](F = Veronensis XVI. 14 s. IX (desunt eadem, quae in β). ) [*](L = Coloniensis 35 s. IX (desunt eadem, quae in ^5). ) [*](g = Parisinus 12163 s. IX (continet duo apographa, unum = 51 totius epistulae, alterum = 52 eiusdem partis, quam 5JS praebet). ) [*](D = Vaticanus lat. 355+356 s. IX-X (desunt eadem, quae in $). ) [*](M = Cobniensis 60 s. IX-X \'(desunt eadem, quae in $). ) [*](C = Vaticanus lat. 5762 s. X (desunt eadem, quae in $). ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XlI. I ) [*](Haec epistula est inter Augustini epistulas LXXllI (p. 263 Goldbacher); de titulo ct. adnot. ad epist. LXVII . ) [*]( 11 Dom.-p. 358, 19 possum Aõt,B (Dom.-12 sal. om. B a. c. m2), om. ceta desideratissimo g alt. et om, g presbytero z1la.c. 12 hieronimo A ieronimo B 13 ista, J1 )

itaque, ubi mulcebar legens, ibi continuo feriebar hoc sane uel maxime admirans, quod, cum te dicas exemplaribus litterarum mearum ideo temere non putasse credendum, ne forte te respondente laesus iuste expostularem, quod probare ante debuisses meum esse sermonem et sic rescribere, postea iubeas, si mea est epistula, aperte me scribere aut mittere exemplaria ueriora, ut absque ullo rancore stomachi in scripturarum disputatione uersemur.

quo pacto enim possumus in hac disputatione sine rancore uersari, si me laedere paras? aut, si non paras, quomodo ego te non laedente abs te laesus iuste expostularem, quod probare ante debuisses meum esse sermonem et sic rescribere, hoc est et sic laedere? nisi enim rescribendo laesisses, ego iuste expostulare non possem.

proinde, cum ita rescribis, ut laedas, quis locus nobis relinquitur in disputatione scripturarum sine ullo rancore uersandi? ego quidem absit ut laedar, si mihi certa ratione uolueris et potueris demonstrare illud ex epistula apostoli uel quid aliud scripturarum sanctarum te uerius intellexisse quam me; immo uero absit, ut non cum gratiarum actione lucris meis deputem, si fuero te docente instructas aut emendante correctus. [*]( 3 cf. p. 236, 9 et Verg. Aen. V 368 sqq. 10 cf. p. 235, 8 13 cf. p. 235, 15 ) [*]( 2 esse om. 31 illud 31 3 me iam B arb. esse AB scriptis B gradibus B grauibus Vallarsi 4 Dareta Goldbacher daretam A dare tam 31 B Daretem g 5 respondebo g 6 mittere iam A iam mittere g 7 conperi A beniuolentissima 31 8 rursum A me tuae] metues A offensiones A 10 te] tu A 11 non temere g putauisse g respondente te A respondete 31 14 aut] et B 15 uers.-16 rancore om. A 17 abs te] absque B 18 ant ea A 19 pr. sic om. 31 rescriberem A describendo B 20 posse A 21 nobis locus AB disputationem A disputione 51 22 ulla A 23 ledas A 24 pauli appstoli A 26 si-docente om. A autem emendante A autem mendante 31 27 correptus B )

Uerum tamen tu, mi frater carissime, nisi te putares laesum scriptis meis, non me putares laedi posse rescriptis tuis. nullo enim modo id de te opinatus fuero, quod non te arbitrans laesum sic tamen rescribis, ut laedas. aut si te non sic rescribente ego propter nimiam stultitiam meam laedi posse putatus sum, hoc ipso laesisti plane, quod de me ita sensisti. sed nullo modo tu me, quem numquam talem expertus es, temere talem crederes, qui litterarum mearum exemplaribus etiam, cum stilum meum nosses, temere credere noluisti.

si enim non inmerito uidisti me iuste expostulaturum fuisse, si temere crederes esse litteras meas, quae non essent meae, quanto iustius expostularem me ipsum temere putatum talem, qualem me non nosset, qui putauisset! nequaquam ergo ita prolabereris, ut te non rescribente, quo laederer, me tamen existimares nimis insipientem etiam tali tuo rescripto laedi potuisse.

Restat igitur, ut ]laedere me rescribendo disponeres, si cerato documento meas esse illas litteras nosses. atque ita, quia non credo, quod iniuste me laedendum putares, superest, ut agnoscam peccatum meum, quod prior te illis litteris laeserim, quas meas esse negare non possum. cur itaque conor contra fluminis tractum ac non potius ueniam peto? obsecro ergo te per mansuetudinem Christi, ut, si laesi te, dimittas mihi nec me uicissim laedendo malum pro malo reddas.

laedes autem me; si mihi tacueris errorem I meum, quem forte inueneris in factis uel dictis meis. nam si ea in me reprehenderis, quae reprehendenda non sunt, te laedis magis( quam me — quod absit a moribus et sancto proposito tuo, ut hoc [*]( 20 cf. II Cor. 10,1 22 cf. Rom. 12,17 ) [*](1 tu mi om. 51 mi A michi B putarem 51 2 putaris A 3 te non arbitraris g si sic g 4 aut] ut aut A nen sic te B 5 ipse B 7 quae B 8 nosse 31 nosisis A 11 quando 51 12 non nosse B non esset 51 expertus non esset g 13 probaberis A quod AtfB 15 disponaris A si certo] sic ergo A 16 quia] quam A 17 super 31 cognoscam A 18 laederim 31 esse om. B 19 tract. flum. aFLaDMCB ac] et aFLaDMC 20 peto] deprecor FtfDMC deprecabo 5(5 deprecabor LB ergo-Christi om. βFLz2DMC ergo te s.l.m2B -mansionem B 21 laesi te 51 te laesi cet. nec] ne p.c.m2M 22 non (eras.) reddas M ledens 32ledis B autem] enim aFLaDMCB meI s.l m2B, om. βFLz2DMC 23 factis uel om. βFLz2DMC scriptis uel g in dictis g ea] eadem A 24 in me ex immo m2M reprehendis %FLtfDMC laedis magis 31 ledis o magis A pot(c)ius lae(e)dis cet. 25 et] add. a s.l.m2B )