Epistulae

cumque proconsule Palaestinae, qui familiam eius optime nouerat, praemissis apparitoribus iussisset parari praetorium, elegit humilem cellulam et cuncta loca tanto ardore ac studio circumiuit, ut, nisi ad reliqua festinaret, a primis non posset abduci, prostrataque ante crucem, quasi pendentem dominum cerneret, adorabat. ingressa sepulchrum resurrectionis osculabatur lapidem, quem ab ostio sepulchri amouerat angelus, et ipsum corporis locum, in quo dominus iacuerat, quasi sitiens desideratas aquas fide, ore lambebat.

quid ibi lacrimarum, quantum gemitum doloris effudent, testis est cuncta Hierosolyma, testis ipse dominus, quem rogabat. unde egrediens ascendit Sion, quae in \'arcem\' uel \'speculam\' uertitur. hanc urbem quondam expugnauit et aedificauit Dauid. de expugnata scribitur: uae tibi, ciuitas Arihel — id est. \'leo dei\' et quondam fortissima -, quam expugnauit Dauid; de ea, quae aedificata est: fundamenta eius in montibus sanctis; diligit dominus portas Sion super omnia tabernacula Iacob, non eas portas, quas hodie cernimus in fauillam et cinerem dissolutas, sed portas, quibus infernus non praeualet, per quas credentium ad Christum ingreditur multitudo.

ostendebatur illic columna ecclesiae porticum sustinens, infecta cruore domini, ad quam uinctus dicitur flagellatus. [*]( ! 8 cf. Marc. 16, 3-5; Matth. 28, 2 12 cf. Onom. s. 39, 25; 43,12; 50, 25; 75, 2 ; 78,15; 81,17 13 cf. II Reg. 5, 6-10 14 *Esai. 29,1 15 cf. Onom. s. 3,15; 15, 29; 37,19; 44,17; 56, 27; 98,15 16 Ps. 86, 1-2 20 cf. Matth. 16,18 22 cf. Matth. 27, 26 etc. ) [*]( 1 elio D helio KIB hadriano K 2 aeliam a heliam cet. sustentata D proconsul Ip.c.m2 (c/. Martianus Capella 111294); add. ei B palestinae (-ne B) codd. 3 apara(s.l. i)toribus I 4 praet.] hospitium I 5 circuiuit Ip.r.B ut s.l.J( et alD possit KID 6 abduci om. D 7 ingressaque (que eras.) I sepnlcrum D 8 sepulcri D monumenti B 9 fide a fide et K (ex fedeli m2) fidei I fideJi DB 10 gemituum K gemutuum B; add. quid codd. praeter a effunderit a 11 est s.l.K alt. testis est K 12 uel in KIB speclm B speluncam a 13 expugnabat I et] uel B reaedificauit g 14 de] unde I (add. s.l.m2 de) DB ue DB ariehel K sarihel a 16 et de g est] add. dictum est g 17 sanctis ern. B 19 fauilla et cinere a 20 non praeu. inf. g. praeu.] add. et codd. praeter a ingrediatur D 21 illi IDB 22 quem °a.c.D. ducitur I flagellandus ID )

Deinde pro facultatula sua pauperibus atque conseruis pecunia distributa perrexit Bethlem et in dextra parte itineris stetit ad sepulchrum Rachel, in quo Beniamin non, ut mater uocauerat moriens, Benoni, hoc est \'filium doloris mei\', sed, ut pater prophetauit in spiritu, \'filium dexterae\' procreauit.

atque inde specum saluatoris ingrediens, postquam uidit sacrum uirginis diuersorium et stabulum, in quo agnouit bos possessorem suum et asinus praesepe domini sui, ut inpleretur illud, quod in eodem propheta scriptum est: beatus, qui seminat super aquas, ubi bos et asinus calcant, me audiente iurabat cernere se fidei oculis infantem pannis inuolutum uagientem in praesepe, deum magos adorantes, stellam fulgentem desuper, matrem uirginem, nutricium sedulum, pastores nocte uenien-tes, ut uiderent uerbum, quod factum erat, et iam tunc euangelistae Iohannis principium dedicarent: in principio erat uerbum et uerbum caro factum est, paruulos interfectos, Herodem saeuientem, Ioseph et Mariam fugientes in Aegyptum.

mixtisque gaudio lacrimis loquebatur: \'salue, Bethlem, domus panis, in qua natus est ille panis, qui de caelo descendit. salue, Ephrata, I regio uberrima atque ϰαϱποϕόϱος, cuius fertilitas deus est. de te I [*]( 1 cf. Act. 1,15 et 2, 4 2 cf. Act. 2, 16-21; Ioel 2, 28-32 5 cf. Gen. 35,18 7 cf. Luc. 2, 7-20 9 *Esai. 1, 3 11 *Esai. 32, 20 13 cf. Luc. 2, 7 14 cf. Matth. 2, 1-12 15 cf. Matth. 1,18—25 cf. Luc. 2, 8-20 17 Ioh. 1,1 18 Ioh. 1, 14 cf. Matth. 2,18 19 cf. Matth. 2,14 20 cf. Onom. s. 173, 57; 182, 93; 188, 78; 201, 55 21 cf. Ioh. 6,33 22 cf. Onom. s. 5, 24; 32, 10; 48, 17 ) [*]( 1 uig.] add. credentium codd. praeter a sanct. spiro K spiritus in mg. m2I discendisset KZ descendit Dp.c.m2B 2 loelis g 3 dein K 4 perr. in I bethleem Dp.c.m2B betleem (pr. e eras.) K bethlehem Ip.c.m2 dex- tera B 6 filius IDB 7 inde] add. Bethleem ingressaet in g speculum a 8 ingr. a introiens (int in ras. m2D) cet. diuorsorium a 10 ill. impl. g illut a, om. B 13 oc. fid. g 14 praesepi IIID (ubique p.c.m2!) dni a dum D ador. mag. I 16 fuerat ex erat m2I et iam] etiam B 19 maria a aegypto a egiptu ex egipto I 20 bethleem Dp.c.m2B betleem K bethlehem Ip.c.m2 21 discendit K efrata K effrata B eufrata I eufratha D 22 xaQ ποϕόόος scripsi KAPTIOCOPACa kapΙΙΟΦper K ΓΑΡΙΙΟΦΟΡ A Σ D carpi- foros B ϰαϱποϕϱε uel ϰαϱποϕόϱα ς )

m te enim natus est prmceps, qui ante Luciferum genitus est, cuius de patre natiuitas omnem excedit aetatem. et tam diu in te Dauitici generis origo permansit, donec uirgo pareret et reliquiae populi credentis in Christum conuerterentur ad filios Israhel et libere praedicarent: uobis oportebat primum loqui uerbum dei, sed, quoniam repellitis et indignos uos iudicastis aeternae uitae, conuertimur ad gentes. dixerat enim dominus: non ueni nisi ad oues perditas domus Israhel. et eo tempore Iacob super eo uerba conpleta sunt:

non deficiet princeps ex Iuda et dux de femoribus eius, donec ueniat, cui repositum est, et ipse erit expectatio gentium. bene Dauid iurabat, bene uota faciebat dicens: si introiero in tabernaculum domus meae, si ascendero in lectum stratus mei, si dedero somnum oculis meis et palpebris meis dormitationem et requiem temporibus meis, donec inueniam locum domino, tabernaculum deo Iacob.