Epistulae
Jerome, Saint
Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 1 (Pars I-III): Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 52-54). Hilberg, Isidor, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1910-1918.
libentius sancti martyris Cypriani bibamus antidotum. misimus interim tibi, id est Paulo seni, Paulum seniorem, in quo propter simpliciores quosque multum in deiciendo sermone laborauimus. sed nescio quomodo, etiam si aqua plena sit, tamen eundem odorem lagoena seruat, quo, dum rudis esset, inbuta est. si hoc munusculum placuerit, habemus etiam alia condita, quae cum plurimis orientalibus mercibus ad te, si spiritus sanctus adflauerit, nauigabunt. [*]( 9 cf. Horat. epiat. I 2, 69-70 ) [*]( 1 igni W terra W terre probatum Ψ probatum terrae S pur-. gatum om. Ψ2 septuplo 1\' cotnentarios 2D 4 uti FJ 5 libamus ¥ 6 te tibi S paule (e ex o m2) F Paulum] idest (utrumqtte eras. I) paulam FJ,2a.c.m2 7 deieciendo M doceodo Bp.c. sermonem F, r (corr.) 8 etiam om. 9t 9 tamen] tandem FJ,2 a.c.m2 lagoena Mp.c, s. I. m2 53 lagena B lagyna 91languena W lagnena (Ma.c.) cet. 10 habemus-orient.] in mg., i. t. talibus (del.) B 11 condimanta 2p.c.m2 pluribus FJaBB,Za.c.m2 merc. orient. FJS si om. M 12 affluerit (corr.) 2 nauigabant 93; add. explicit ad paulum senem VI explicit ad paulum senem monachum concor- diae M )
sermonem breui spatio coartaui, quia et uobiscum uolebam prolixius loqui et angustia scedulae cogebat tacere. nunc igitur ingenio est uicta pauperies. minutae quidem litterae, sed confabulatio longa est. et tamen in hoc necessitatis articulo animaduertite caritatem, cum me nec penuria scriptionis ualuit prohibere, ne scriberem.
uos autem ignoscite, obsecro dolenti; dico enim laesus, dico lacrimans et irascens: ne unum quidem apicem totiens uobis tribuenti officium praestitistis. scio quia nulla communio luci et tenebris est, nulla cum ancillis dei et peccatoribus sociatio; attamen et meretrix domino pedes lacrimis lauit et de dominorum micis canes edunt et ipse saluator nou uenit iustos uocare, sed peccatores.
non enim egent sani medico et manult paenitentiam peccatoris quam [*](12 cf. II Cor, 6, 14 .13 cf. Luc. 7, 38 14 cf. Matth. 15, 27 15 cf. Mattli. 9, 13 etc. *Luc. 5, 31 16 cf. Ezech. 18, 23. 33, 11 ) [*](L = Coloniensis 35 s. IX. ) [*](W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*](II = Turicensis Augiensis 49 s. IX. ) [*]( 58 = Caroliruhensis Augiensis 105 s. IX-X. ) [*](1) = Vaticanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](M = Coloniensis 60 s. IX-X. ) [*](f = Taurinensis G. V. 3 R. X._ ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( 2 ad uirgines haemonenses (hermonenses 5SB emonenses L) codd. llieronymi nomen exhibent tituli in codd. praeter W 3 carthae f curtae LllfyB 5 angustias fW scidul(a)e IID idolae f chedulae Tl\' G litteras f 7 in om. W 8 me om. B nec] net (n eras.) W uoluit f ualuerit S 10 laetus f 11 tribueudi L praest.] tribuistis / scio oiii. f 12 communicatio W lucis f alt. nullam f alt. et om. S 13 peccatore WBf pectore B peccatori S sauciato II societas 58 14 lauat WBB labat f micis] escis B educunt (cu eras.) M saluator noster f 15 uoc. iust. DMB 16 magis uult L, Wp.c.mS inino uult f )
aliter, sorores carissimae, hominum liuor, aliter Christus iudicat. non eadem sententia est tribunalis eius et anguli susurronum. multae hominibus uiae uidentur iustae et postea repperientur prauae, et in testaceis uasculis thesaurus saepe reconditur. Petrum ter negantem amarae in locum suum restituere lacrimae. cui plus dimittitur, plus amat. de toto grege siletur et ob unius morbidi pecudis salutem angeli laetantur in caelo. quod si cui uidetur indignum, a domino audiat: amice, si ego bonus, quare oculus tuus nequam est? [*]( 1 cf. Luc. 15, 5 cf. Luc. 15, 20 3 *I Cor. 4, 5 *Rom. 14, 4 5 *I Cor. 10, 12 *Gal. 6, 2 8 cf. Prou. 14, 12. Ezecb. 18, 25 10 cf. Matth. 26, 69-75 etc. 11 cf. Luc. 7, 47 12 cf. Luc. 15. 4-7 14 cf. Mattb. 20, 15 ) [*]( 1 humeris codd. refert] portat (reportat m2) B 2 filium) iuuenem f excipit Wf 8 ante temp. iud. B quis] qui LM,B (corr.) 4 iudicas W aut] ut Wp.c. cadet 18 6 sorore W libor Df liber W 7 eat om. B 8 angulis WBangelis f susurrorum f uideantur L 9 et] quae WBfB repperiuntur 1&DMB et om. WBfB 10 conditur WBfB11 suum locum WiafB lacr. rest. B dimittetur W 12 morbidae WiQfB (cf. Xeue- Wagener3 I 845) pecoris L salutem] in ras. m2B salute/ animam S 13 si cui] sic L aud. a dom. Wf,B (a add. m3) 14 bonus sum S 15 est om. TBfB; add. nalete in lino m2 50 explicit epia aci hier ad uirgines haemonenses Mf )
tate discipuhs unum adprehendit e paruulis dicens: quicumque uestrum non fuerit conuersus sicut infans, non potest introire regnum caelorum. quod ne tantum docere nec facere uideretur, inpleuit exemplo, dum discipulorum pedes lauat, dum traditorem osculo excipit, dum loquitur cum Samaritana, dum ad pedes sibi sedente Maria de caelorum disputat regno, dum ab inferis resurgens primum mulierculis apparescit.
satanas autem ex archangelico fastigio non aliam ob causam nisi ob contrariam humilitati superbiam ruit. et Iudaicus populus primas sibi cathedras et salutationes in foro uindicans deputato antea in stillam situlae gentili populo [*](91 = Veronensis rescriptus XV. 13 s. VIII. ) [*](L — Coloniensvs 35 g. IX. ) [*](W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](M = Coloniensis 60 s. IX-X. ) [*](C — Vaticanus lat. 5762 s. X. ) [*](~ N — Casinensis 295 s. X. ) [*](B — Herolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( 4 cf. Matth. 18, 3 7 cf. Ioh. 13, o 8 cf. Matth. 26, 48-50 etc. cf. Ioh. 4, 7-29 9 cf. Luc. 10, 39 10 cf. Marc. 16, 9 11 cf. Eaai. 14. 12-15 13 cf. Luc. 11, 43. 20, 46 etc. 14 cf. Esai. 40, 15 ) [*]( 2 ad antonium monacham hemoneae L ad antonium hermone monachum B ad antonium monachum UWMCN ad antoninum D; Hieronymi nomen exhibent tituli in LDMC 3 nostrae C dignitatis Su 4 adpraehendens L eJ in ras.2 lite. Dm2, s. l. Nm2 dicis N a.c.m2 sic ait L 6 intrare B regnum 91W in regnum cet. 7 nec] non (ex ne) M exemplum W 8 lauit N excepit N 9 sedentg (sedente W) maria NW caelo La.c.m2 11 apparescens SlN apparet L apparuisset W alio (corr. m2) ob L ob aliam B 12 humilitatis WNB 13 pop. iud. B primus M (corr.) sibi cath. pr. N et s. l. N salutationis 81 14 stellam W gentium W succendente ULB )
uide, frater, quale malum sit, quod aduersarium habet deum. ob quod in euangelio et pharisaeus adrogans spernitur et humilis publicanus auditur. decem iam, nisi fallor, epistulas plenas tam officii quam precum misi, cum tu ne muttum quidem facere dignaris et domino loquente cum semis frater cum fratre non loqueris. \'nimis\', inquies, \'contumehose\'.
crede mihi, nisi stili uerecundia prohiberet, tanta laesus ingererem, ut inciperes mihi rescribere uel iratus. sed quoniam et irasci hominis est et iniuriam non facere Christiani, ad antiquum morem reuertens rursus precor, ut et diligentem te diligas et conseruo sermonem conseruus inpertias.
Iohannes idem apostolus et euangelista in epistula sua ait: quicumqueodit fratrem suumhomicida est, et recte. [*]( 3 *I Petr. 5, 5 5 cf. Luc. 18, 10-14 18 *I Ioh. 3, 15 ) [*]( 2 piscatores CL mittunturL 3 cause N superbos W 4 autem om. 21 (?), WDM gloriam DC tiidea W5 ob] hoc L et in eu. UN et in eu. et B 6 iam ] iat U 7 officiis L precum-ne] preconimi siC une W 8 tñ L (corr.) muttum ULNmutum W,M (corr.), B multum D motum C mu S digneris M 9 non] ne DC ño (o eras.) M inquiens D conquiesco L contumeliose] add. scribis L,B mg. 11 gererem D scribere L 12 quando L 13 anticum LW et] in L 14 et] ut L sermones N (corr.) inpertias] add. uale in domino LDMC eiplicit (epis hier add. M) ad antonium monachum UM ) [*](L = Coloniensis 35 s. 1 X. ) [*](W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*]( 99 = Carolirtihensis Augiensis 105 s. IX-X. ) [*](D = Vaticanus lat. 3515 + 356 s. IX-X. ) [*](N — Casinensis 295 s. X. ) [*](B = Berolinensis Int. 18 s. XII. ) [*]( 16 ad castorinam (castoiiam TV castorianam B). materteram codd..; Hieronymi nomen exhibent tituli in LDB 18 qui D. I )
quid agimus nos in die iudicii, super quorum ira non unius diei, sed tantorum annorum sol testis occubuit? dominus loquitur in euangelio: si offeres, munus tuum ad altare ibique rememoratus fueris, quia frater tuus habet aliquid aduersum te, relinque ibi munus tuum ante altare et uade prius reconciliari fratri tuo, et sic offeres munus tuum.
uae mihi misero, ne dicam et tibi, qui tanto temporeaut non obtuli munus ad altare aut ira permanente sine causa obtuli! quomodo in cotidiana prece umquam diximus: dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris, animo discordante cum uerbis, oratione dissidente cum factis?
precor itaque, quod et ante annum prioribus litteris rogaueram, ut pacem, quam nobis dominus [*]( 5 Ps. 4, 5 6 Eph. 4, 26 9 *Matth. 5, 23—24 16 Matth. 6, 12 20 cf. Ioli. 14, 27 f \\ ) [*]( \' 1 cum] s. l. euim m2B cum euim 1VN homicidia W nascitur N nascantur W odit] om. LD, s. l. B 2 necd. gl. B 3 agis W 4 pectoribus 93D peccatoribus (ca exp.) L 5 Dauid om. 33B 6 uellit W,LB (corr.) uellet D 7 agemus S nos s. l. N diem LB8 iram WN sed in L,B (in eras.) 9 estis W 10 offeris W offers NB ad] ante D recordatus W II quia -altare et om. ftNB 12 relinquealtare et om. LW u. pr. rec. D pr. u. rec. B u. reconcilia te pr. L u. reoonciliare pr. 58 n. rec. WN u. rec. pr. S 13 sic] tunc ueniens D offerie L (corr.), W offers 93,N (corr.) 14 tuum D ad altare LWN tuum ad altare BB ne] nec LD et om. L quia tanto B quanto N 15 obtulimus$sa.c.m2,D obtulimus munus S 16 obtuli munus L obtulimus 5SD et quomodo N praeci W diii WNB demitte (corr. m2) L58 17 et om. L 18 animo tamen B discordanti La.c.m2 discrepaute WiQNB 19 dissidentem W cum om. W aftte \'et W 20 libeiius W dom. nob. rel. B nob. rel. dom. )
Quanto studio et amore contenderim, ut pariter in heremo moraremur, conscium mutuae caritatis pectus agnoscit. quibus [*]( 1 relinquid (n del.) 58 habemus N alt. et om. W 2 intueatur ZS3D e conciliata Wp.r. 3 praemia N recuperauit L (corr.), N 4 tu om. L quod s. I. m2 B ero ex ego m2 N ero om. N me NB mea cet.. 5 haec] add. meas me (add. m2) absoluetZ; add. explicit ad castorinamD ) [*](e = Parisinus nouv. acq. lat. 446 s. VI(cont.p. 46,3 quid facis- p. 54, 18 delinquere est; p. 59, 13 o desertum-p. 60, 17 cum Christo). ) [*](G = Neapolitanus VI. D. 59 8. VII. ) [*]( St = Veronensis rescriptus XV. 13 s. VIII. ) [*](K = Spinaliensis 68 s. VIII. ) [*]( t = Herbipolitantis JJIp. th. q. 26 s. VIII. ) [*](H = Monacensis lat. 6299 s. VIII-IX. ) [*](B = Vindobonensis lat. 865 s. VIlI-IX. ) [*](L = Coloniensis 35 s. IX ( praebet duo apographa [fol. 22\'- 26\' = Lx et fol.. 251\'-254\' = L\'j, quorum consensus = L). ) [*](P = Cenomanensis 126 s. IX. ) [*](W = Parisinus lat. 1868 s. IX. ) [*](D = Valicanus lat. 355 + 356 s. IX-X. ) [*](k = Vaticanus lat. 650 s. X. ) [*](Ψ= Augustodunensis 17 A s. X. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( 7 ad heliodorum ex(h)ortatoria GUL ad (h)eliodorum e,K(add. lege in xpo), ad heliodorum monachum. lege in xpo \'I\' ad heliodorum monacham ex(h)ortatoria PW exortatoria ad heliodorum monachum H epiatola ad heliodorum episcopum exhortatoria D,k (add. de contemptu mundi), epfa iheronimi quam de heremo coele syrig adolescens acripsit ad heliodorum monachum B, sine titulo tR; Hieronymi nomen exhibent tituli in 91 (eiusdem), HLDkB 8 am. et st. LDk et] e P 9 moremur D mutuae] mihi tue t raritatis tuae LDk quibusJ seq. ras. 5 litt. H )
sed quod ardenter nolebam, moderate dissimulare non poteram. inpensius obsecrarem? sed audire nolebas, quia similiter non amabas. quod unum potuit, spreta caritas fecit. quem praesentem retinere non ualuit, quaerit absentem. quoniam igitur et tu ipse abiens postularas, ut tibi, postquam ad deserta migrassem, inuitatoriam a me scriptam transmitterem, et ego facturum receperam, inuito, iam propera. nolo pristinarum necessitatum recorderis — nudos amat [*]( a ) heremus —, nolo te antiquae peregrinationis terreat difficultas. qui in Christo credis, et eius crede sermonibus: quaerite primum regnum dei, et haec omnia adponentur uobis. non pera tibi sumenda, non uirga est; adfatim diues est, qui cum Christo pauper est. [*]( 14 *Mattb, 6, 33 16 cf. Matth. 10, 10 etc. ) [*]( 1 abeunte me Rp.c.m2 abientem t abeunte KL2PDk\'Ψ, L1p.c. habeunte W persecutus tL 2 sum kB, Ψ (corr.) littera R 3 interlites Lx litas D tu] in ras. m2 B to. t paruulus] add. et UΚΨcontem(p)tus L contentus (p add. m2) D rogatis K (corr.) rogantes HR 5 gerem HR tacere K tacebam L taciebam t tacerem quidem B 6 moderate uel L desimulare t obsecrabam GKt I\'B obsecrare k 8 tenere G ualuit] add. nunc KtL\'l\' quaeret K 9 quoniam] quo L et tu] aestu L ipse abiens] ad praesens L ipse om. t absens Ψ(in mg. at abiens),Kp.c. postulares Ll -bas B -sti G -ueras t 10 tibi om. S postea quam 91,D (ea exp.), k desertum Dk migrasse W inuitatoriam-scriptam scripsi inuitatoria-scripta codd. a me G (a eras.), KI\' ad me H (d eras.), R, om. 91 ad te cet. 11 ego me LDk,Bp.c.m2 facturus Kt,Ψ recep.] promiseram GLDk, om. B (add. in mg. m2) inuito iam] inuitatoriam H iam] in ras. m2 B 12 profera t necessitudinum HR nodos W 13 berimus Kt, Ψ (corr.) heremos HR antiqua B antiqui 9t 14 xpm S set (s eras.) K credere t serm.] add. qui dicit (ait t) iLI\' quaerite ergo t 15 priino G dei] add. et iustitiam (add. eiust) Gt Ψomnia ista t adponuntur LD 16 pcra tibij tibi add. Rm2 tibi pera ULDk sum.] add. in uia t est om. t 17 cum] in k )