Collectanea Antiariana Parisina

Cum de spe et salute sollicitudo incumbit, magis laudandi esse debent, qui solliciti sunt, quam reprehensionem aliquam sustinere; salus autem ac spes principaliter in fide catholica consistit.

et ideo, quamuis conuentione a dominis nostris fratribus et coepiscopis nostris Ualente et Paulo admonitus nolueris ad id, quod rumor iactitat de te, respondere, domine religiosissime, tamen, quia litteris tuis testificatus es te in eadem caritate perseuerare et paratum esse inlibatam dilectionem habere erga nos ostendere, propterea in unum apud Singidunum congregati iterum his commonefacimus sanctitatem tuam, ut omni occasione ambagum exclusa digneris rursus rescribere nobis. [si] a fide catholica, quae Arimini a sancto concilio exposita confinnataque est, cui etiam uniuersi Orientis episcopi consenserunt, — sicut iam professus es — te non recessurum apertius quaeritur significes.

est autem hoc, sicut in ea cautum est: similem dicimus filium patri secundum scripturas\', non \'secundum substantiam\' aut \'per omnia\',sed absolute. si enim haec expositio inmutata fuerit, manifeste quondam Basilii perfida adsertio, propter [*]( 1 ct AS2Cm1 est Cm2 esse y condemnatos esse Cou condemnasse A 3 Ediderunt epistulam secundum Fab uel Cou Baronius ad a. 366 n. XXVI, Binius I 488 sq., Ed. regia III235 sq., Labbe-Cossart II 840 sq., Hardouin 1 747 sq., Coleti II 988 sq., Mansi III 399 sq. 7 Paulus] add. S. Cy 11 conuentione (cf. injra p. 160,12) Cm2γ contentione A aU omnes nostros fratres et coepiscopos nostros TCFab 12 admonitus nolueris (cf. p. 160, 12: licet nolueris, sicut-admonitus) Cm2 admonita (add. sanctitas tua Cou) noluerit Ay 13 latitat Fab 14 es te] est A 15 os ostendere A 16 singidinum A communae facimus A 17 ambagum Fed ambague A ambageue Eng ambigui Cy 18 si del. Eng arrimini A 20 recessurum y recusurum A 21 A in \' pfidia hereticorum 23 sed] uel Cm2 seu Fab (in Praet.) 24 quondam Cm2 quoniam ACm1 uasilii A )

Dignare igitur hoc, quod quaeritur, euidenter litteris tuis declarare non dixisse aut dicere uel dicturum: \'similem esse per omnia filium patri excepta innatiuitate\', ne, quod perlatores litterarum Iouianus diaconus et Martirius subdiaconus uerbo deprecationis suae ante praedictos dominos meos fratres et coepiscopos nostros Ualentem et Paulum adserebant, magis credibile esse uideatur, quia \'per omnia similem esse filium patri\' profitearis.

si enim sic te, sicut optauimus, sentire scriptis tuis manifestaueris, querella pro iniuria a quibusdam clericis tuis Palladio et Gaio fratribus et coepiscopis nostris facta, licet nolueris, sicut prima conuentione admonitus es, inquirere, ad existimationem tuam non pertinet, illis scilicet praestantibus pro sua temeritate rationem.

haec per Sccundianum presbyterum, Pullentium lectorem et Candidianum exorcistam transmisimus caritati tuae, XV. Kalendas Ianuarias, Gratiano nobilissimo et Dagalaifo consulibus, exemplum penes nos retinentes.

Uitalis u. c. militantis in officio sublimis praefecturae relatione conperimus desiderare sanctitatem uestram significari uobis [*]( 1 quae] qua y 3 quaeritur Cp. c. queretur A 5 excepti Aml nec A 9 simile A 11 quacrella A querclam y 12 factam y 13 exquirere Cm2γ exquire Cm1 extimationem C aestimationem y non om. Cy 14 pertinet y pertinent AS1S2C illi AS\'S\', Ca. c. ratione A 16 KL A 17 nobilissimo] add. P. y galaifo ACml 19 Ediderunt epislulam secundum Fab uel Cou Baronius ad a. 357 n. XXVII sqq., ad a. 366 n. XXVII, Binius I 489, Ed. regia III236—238, Labbe-Cossart II 841 sq., Hardouin 1 747-750, Coleli 11 989-992, Mansi 111 400-402, Burn, Niceta oj Remesiana (1905) 138 sqq. 20 AD RUFIANUM PALLADIUM ET CETEROS. INCIPIT RESCRIPTUM GERMINI A, Iransp. Ct 23 niche A 25 uc AS\'S\' nunc TCFab 26 significare ACml )

nos hoc, quod et a patribus traditum accepimus et diuinis scripturis, quod semel didicimus, et cotidie docemus, Christum dei filium dominum nostrum per omnia patri similem excepta innatiuitate, deum de deo, lumen de lumine, uirtutem de uirtute, integrum de integro, perfectum de perfecto, ante saecula et ante uniuersa, quae intellegi uel dici possunt, genitum, cuius natiuitatem nemo scit nisi solus pater ipso filio asserente: quia nemo nouit filium, nisi pater, neque patrem quis nouit, nisi filius, et cui uoluerit filius reuelare.

per quem facta sunt omnia, sine quo factum est nihil secundum diuinas uoces ipsius saluatoris nostri filii dicentis: pater meus usque modo operatur et ego operor; et iterum: quaecumque enim pater facit, haec et filius similiter facit; et iterum: ego et pater unum sumus; et iterum: qui me uidit, (uidit) et patrem; et iterum: quomodo pater uitam habet in semet ipso, ita dedit et filio uitam habere in semet ipso; et iterum: sicut pater suscitat mortuos et uiuificat, ita et filius, quos uult, uiuificat; et iterum: credite in deum et in me credite; et iterum: neque enim pater iudicat quemquam, sed omne iudicium dedit filio, ut omnes honorificent filium sicut honorificant patrem.

et iterum cui pater dixit: faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram? nec dixit ad imaginem tuam\' uel \'ad imaginem meam\', ne aliquam dissimilitudinem (in) filii sui diuinitate demonstraret, sed propterea coniunxit \'ad imaginem et similitudinem nostram\',ut filium suum sibi [*]( 10 Matth. 11, 27 12 cf. Ioh. 1, 3 14 Ioh. 5, 17 15 Ioh. 5, 19 17 loh. 10, 30 18 loh. 14, 9 19 Ioh. 5, 26 21 Ioh. 5, 21 23 Ioh. 14,1 24 loh. 5, 22 sq. 27 Gen. 1, 2G ) [*]( 3 alt. et om. Cy nobis y nobis AS2 4 accepimus, et diuinis scripturis quod Ay, corr, Fed 16 similiter filius Cy 20 haberet A 23 pr. credite] creditis y 25 omne] omnem A 30 in add. y diuinitatem A ) [*]( LXV. Hilarius pars 4. Feder. ) [*]( 11 )

torum, qui est imago dei inuisibilis, primogenitus omnis creaturae. et iterum idem apostolus: hoc enim sentite in uobis, quod et in Christo Iesu. qui cum in forma dei esset, non rapinam arbitratus est esse se aequalem deo, sed semet i psum exinaniuit formam serui accipiens, in similitudine hominum factus. quis non intellegat, quia, quemadmodum secundum serui formam uera fuit caro nostra in Christo, ita et in dei forma uera sit diuinitas patris in filio? et iterum: uidete, ne quis uos seducat per philosofiam et inanem fallaciam secundum traditionem hominum, secundum elementa huius mundi, et non secundum Christum,

quia in ipso habitat omnis plenitudo diuinitatis corporaliter. si ergo omnis plenitudo diuinitatis inhabitet in Christo, iam non ex parte similes et ex parte dissimiles, sicut nunc asserunt, qui propter contentionem suae libidinis retrorsum trorsum abeuntes semet ipsos a nobis auerterunt.

Nam quod putant se pro magno de scripturis diuinis proferre,I ut dicant Christum \'facturam\' et \'creaturam\', e contrario nos sp-l [*]( 1 Ioh. 1, 14 4 II Cor. 4, 4 7 Col. 1, 13-15 . 11 Phil. 2, 5-7 19 Col. 2, 8 sq. 26 cf. II Petr. 2, 21 ) [*]( 5 refulgercnt y refulgeret .1; de forma refulgerent inluminatione u. Studieu III 137sq. 9 redemptionem, remissionem Fed (alios testes u. Studien III 138) redemptionc remissionem A redemptionem et rem. Cy 14 se esse (\'7 18 formā A 22 mundi] modi A 25 inhabitat y xp̄m A similes-dissimiles (se. pater et fi/ius)] similis-disslmilis Cp.c., y 26 contontione A 28 diuinis scripturis y 29 e] ct A\' )

sed hace omnia sic intellegimus et dicimus, ut uirtutes et operationes filii dei intellegamus, non ut diuinam eius ex patre natiuitatem huiuscemodi nominibus conparemus, quia ex nihilo omnia per filium facta sunt, filius autem non ex nihilo, sed ex deo patre est genitus.

Miror autem praedictum Ualentem aut oblitum esse aut certe subdole dissimulare, quid in praeteritum gestum definitumque sit. nam sub bonae memoriae Constantio imperatore, quando inter quosdam coeperat esse de fide dissensio, in conspectu eiusdem imperatoris, praesentibus Georgio episcopo Alexandrinorum ecclesiae, 〈Pancratio episcopo) Pelusinorum, Basilio episcopo tunc Anquirilano, praesente etiam ipso Ualente et Ursatio et mea paruitate, post habitam usque in noctem de fide disputationem et ad certam regulam perductam Marcum ab omnibus nobis electum fidem dictasse, in qua fide sic conscriptum est: \'filium similem patri per omnia, ut sanctae dicunt et docent scripturae\', cuius integrae professioni omnes consensimus et manu nostra suscripsimus.

si autem nunc aliquid illis spiritus huius mundi suggerit, ex aperto adhuc scire non possumus. nam ut nos professi sumus de scripturis \'per omnia similem filium patri excepta innatiuitate, exponant et illi de scripturis, quemadmodum parte sit lis sit, parte dissimilis. [*]( 1 uiam] Ioh. 14, 6 ianuam] Ioh. 10, 7 lap. off.] Esai. 8, 14 etc. 2 petram scand.] Esai. 8, 14. 1 Petr. 2, 8 fund,] I Cor. 3, 11 brachium] Esai, 51,9. Luc. 1,51. Ioh. 12,38 etc. 3 manum] Ex. 13, 9 etc. sapientiam] I t\'or. 1,24.30 uerbum] Ioh. 1, 1. 14. Ap. 19, 13 agnum] Ioh. 1, 29 etc. ou. m] Esai 53, 7. Act. 8,32 4 pastorem] loh. 10, 11. 14 sacerdotem] Hebr. 3. 6 etc. uitem] Ioh. 15, 1. 5 dicm] I Thess. 5, 5 ■ ) [*]( 1 pr. et om. Cou 2 petra A 7 nominibus Cy nominemus A 8 pater A 15 t\'ancratio add. COli pr. episcopo add. Fed uasilio A 16 mea] in ea C Fab prauitate CFab 17 nocte A 18 eiectum ACml 21 consensimus omnesCy 22 illisp̄s A illis om. Cy 25 partem A ) [*](11* )

Et ideo, fratres dilectissimi, hanc intrepidanter et sino mora uestrae dilectionis ad conscientiam per Cyriacum officialem, cuius prima inuenta occasio est post Carinium diaconum, quem ad uos misi, professionem destinaui, ut per uestram quoque uigilan-

tissimam deuotionem apud deum uniuersae fraternitati intimetur, ne quis fallacis diaboli laqueis ignorans implicetur. iam uestrae est unanimitatis rescribere mihi, quid uobis spiritus sanctus suggerat. sane intimo caritati uestrae me huic epistulae, propterea quod manus dolerem, suscribere non potuisse, suscribendum autem mandasse fratribus et conprosbyteris nostris Innocentio, Octauio et Catulo. EXPLICIT.