De errore profanarum religionum

Sed quod inpuro ore sacerdos iste et polluta uerborum contaminatione componit, libet diligenti inquisitione discutere. liberato deo suo bonum animum gerere socios, fiduciam bonae spei [*]( 19 Ps. 2, 1 sq. ) [*]( 1 tibi deus om. P; tibi add. iam a, deus Bursian; cf. LXX: tvloyifaiv (IE o ,\'iEó, 2 femur tuum a II potentissime: specie et p. tua intende edd. at est in LXX: Swmi rjj aJptadrijrf aov etc. 4 propter ueritatem Woioerus, ut habent LXX et Cypr. testim. II, 29 6 tuae add. Bursian p potentissimeP: potentissimae a 7 intra Pa, ene. Bursian; cf. LXX: TO {JiĮI] (Iou qxovrjfitva, dwar(\' kaol vnoxajo) aov Jitaovvrap. 8 sedis P 10 oleo a 11 a P: prae a II myrrha edd. 13 iocw.ųĮ\\r. tate P 17 regendae P 24 unguentum tuum Bursian: tuum am P, unguentum uestrum a . t I\'Jd J: ot ) [*]( n. ) [*]( 8 )

Christus filius Dei ut humanum genus a mortis laqueis liberaret, uere omnia ista sustinuit, ut captiuitatis durae iugum tolleret, ut hominem patri redderet, ut mitigata offensa hominem cum Deo prospera conciliatione componeret, ut promissae resurrectionis fructumproprio monstraret exemplo. fecit filius Dei quod ante promiserat: elusit ianuas sedis infernae et durae legis necessitatem calcata morte prostrauit: per triduum recensita ab eo iustorum turba collecta est, ne diutius contra eos mortis dominaretur inprobitas: ne iustorum meritum ex longa desperatione concideret, fregit claustra perpetua et ferreae fores Christo iubente conlapsae sunt: ecce terra contremuit et fundamentorum suorum stabilitate concussa praesentis Christi numen agnouit: ante praefinitum tempus praecipitat diem mundi rotata uertigo et sol non completo diurnarum horarum spatio properato cursu uergit in noctem: ecce ueli fastigia summa finduntur et obscurioribus tenebris orbem terrarum caligo noctis abscondit. omnia elementa Christo pugnante turbata sunt, tunc scilicet cum primum contra mortis tyrannidem humanum corpus armauit. per triduum ista conflictatione pugnatum est, quamdiu mors superatis malitiae suae uiribus frangeretur.

quid solita impatientia, homo religiose, homo Christi, desperas et deficis? tridui moram non feris? sollicitudinem ac desperationem tuam nouis precibus confiteris? hoc te facturum esse illo die spiritus sanctus ueneranda uoce significat, cum per Dauid dicit: Caestimati sumus sicut oues occisionis. exsurge: quare obdormis, domine? exsurge et ne disperdas usque ad finem. quare faciem tuam auertis? obliuisceris inopiam nostram et tribulationem? quoniam humiliata est in puluere anima nostra, haesit in terra uenter noster. exsurge, [*]( 27 Ps. 43, 23-27. ) [*]( 5 uere om. a 6 mitigatS offensfi P 9 clausit a 10 recensita Muenter: recens ita Pa 11 dinaretur P, em. in a 13 iuuente P 15 nomen P 17 spatium P 24 feris P: fers edd. cf. ad p. 107, 9 30 abertis P )

\' ecce post triduum lucidior solito dies oritur et reddita soli praeteriti luminis gratia: omnipotens deus Christus splendidioribus solis radiis adoratur: exultat salutare numen et triumphales currus eius iustorum ac sanctorum turba comitatur. tunc elato gaudio clamat elata mortalitas: (ubi est, mors, aculeus tuus?\' tunc praecurrens salutare numen aperiri sibi caelestes ianuas praecipit: aperite, aperite et immortalia claustra conuellite: Christus deus calcata morte ad caelum hominem quem susceperat reuocat. hoc a uenerando propheta sancta uoce praecanitur et ex ore prophetico uox iubentis auditur: ait enim spiritus sanctus, ut nobis licentiam Christi iubentis ostenderet: ctollite portas, principes, uestri, et extollite uos, portae aeternae, et introibit rex gloriae.

hoc angelis nescientibus imperatur: neque enim scire potuerunt, quando uerbum Dei descendit ad terram: ideo et ipsi sollicita interrogatione respondent: cquis est iste rex gloriae?\' quibus quaerentibus perspicua Christus numinis sui maiestate respondet: \'dominus fortis et potens, dominus us pot ens in proelio.) cognoscitur statim a custodibus caeli filius Dei et quicquid illos ante fefellit agnoscunt: uident prostrati hostis exuuias et recordati primae dispositionis ordinem etiam ipsi cum ascendentibus iterata pariter uoce conclamant: Ctollite portas qui praeestis illis et extollite uos, portae aeternae, et introibit rex gloriae\'.

reuerso filio promissa pater regni sceptra restituit et sellam regni aequa potestate concedit, ut imperet, ut regnum teneat, ut perpetua numinis sui maiestate dominetur. audi quid de illo Danihelem spiritus sanctus iusserit dicere: cui deb a m in uisu nocte et ecce in nubibus caeli quasi filius [*]( 6 ad Cor. I, 15, 55. 13 Ps. 23, 7. 17 ib. u. 8. 23 ib. u. 9. 28 Dan. 7,13 sq. ) [*]( 2 lucidiora solito P 8 precepit P 9 conbellite P 10 que susciperat P 12 potentiam a 13 principes a: principis P II uestri P: uestras a; in recepta quoque lectione uestri, ut distinctione indicatum est, pendet a uoc. portas II uos addidit Bursian (cf. infra u. 24), extollimini Cypr. testim. II, 29 14 aeternales a 14 et 24 introiuit P 17 respondet Pa, em. Bursian 26 ut regnet ut teneat Pa, ut regna teneat Wowerus, ut regnum t. rectius nescio quis primum scripsit ) [*]( 8* )

haec eadem nobis sancta reuelatione monstrantur, inuenimus enim in Apocalypsi ita esse perscriptum: cet conuersus sum et respexi ut uiderem uocem, quae mecum loquebatur, et uidi septemcandelabra aurea et in medio candelabrorum similem filii hominis uestitum poderem et erat praecinctus supra mammas zonam auream: caput autem eius et capilli erant albi uelut lana alba, utnix, oculi eius ut flamma ignis et pedes eius similes aurichalco sicut de fornace ignea et uox eius ut sonus aquarum multarum, et habebat in dextera sua septem stellas et ex ore eius gladius ex utroque acutus et facies eius splendebat ut sol in uirtute sua: et cum uidissem, cecidi ad pedes eius tamquam mortuus, et inposuit dexteram suam super me dicens: noli timerem: ego sum primus et nouissimus et uiuus qui fueram mortuus et ecce sum uiuens in saecula saeculorum

et habeo claues mortis et inferorum/ post resurrectionem etiam cum discipulis suis daret certa mandata, immortalium mandatorum ordinem ista lege conclusit : data est mihi omnis potestas in caelo et in terra: ite ergo et docete gentes omnes, baptizantes eos in nomine patris et [*]( 8 Apoc. 1, 12-18. 25 Matth. 28, 18-20. ) [*]( 3 potestas regia et omnes reges terrae et regnum et omnis claritas seruient ei P et edd. quem uerborum ordinem turbatum esse apparet: alia quaestio est, num necessaria uerborum transpositione totus locus sanatus sit, cum haec legantur in LXX: xal αύτψέδόϑη ή άϱχή xαί ή avItfoat) xal V \'nfł 1) xal r) (iaGiXsUt, xal navreg 01 kaot, q)l)Įal, yhuaoat aurtji iovXtvovai 4 seruiuit a 5 aufertur a 8 sum addidit Bursian j) et om. a 11 filio a \\I uestitum pudoremP, uestitu podere a; at est in textu graeco: ivStdvpivov noSriQTi 12 zona aurea a 14 auricalco P 17 fort. ei ore eius exiens (uel exibat) gladius 18 eius om. P j) fort. cum uidissem eum 19 tãquã P: tanquam a 27 omnes gentes a )

Hi sunt inimici Dei, sacratissimi imperatores, qui ueritatis ordinem contraria lege conturbant, qui peruersae cupiditatis instinctu sacrilega uota concipiunt, qui profanae mentis furore aut lignum semper uenerantur aut lapidem. in isto loco positi ordinem debemus sai\\ctae dispositionis aperire, ut quicquid nobis inuestigantibus sanctum Dei uerbum prophetica tradidit disciplina ad refutandas profani erroris maculas specialiter explicetur, ne, si, ut nos diximus, commenti sunt qui sacrilegia errantibus tradiderunt, sic a nobis ordo ueritatis curiosius requiratur. suspenso itaque paululum ceteris ad haec explicanda quae uera sunt transferatur oratio.